Susam

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Susam1.jpg

Susam (Sesamum indicum) susamgiller familyasından anavatanı Afrika olan tek yıllık bir bitki ve bu bitkinin kapsül meyvelerinin içinde bulunan tohumlarıdır. Kültüre alınan ilk yağ bitkisi olan susamın tohumları yağ ve protein bakımından çok zengindir. Susam ülkemizde en yaygın olarak tahin ve tahin helvası üretiminde kullanılmaktadır; ayrıca simit ve pide gibi fırıncılık ürünlerinin vazgeçilmez baharatıdır. Susam küspesi hayvan yemi olarak değerlendirilmektedir. Susam protein ve diyet lifinin iyi bir kaynağı olması yanında demir, kalsiyum, çinko ve fosfor gibi mineral maddeleri bakımından çok zengin bir gıda maddesidir. Susam içerdiği fonksiyonel özellikli bileşikler ile kalp sağlığına katkı sağlar ve bazı kanser türlerinin oluşma riskini azaltır.

Susam Hakkında Bilgiler

Susam İsminin Anlamı ve Kaynağı: Farsça’da aynı bitki/tohumu isimlendirmek için kullanılan susan kelimesinden dilimize susam olarak geçmiştir. Farsça’daki susan kelimesinin kökeni Akadca yağ otu anlamında kullanılan şamşammu kelimesidir.

Susamın Diğer İsimleri: Küncü

Susamın Latince (bilimsel) İsmi: Sesamum indicum

Susamın İngilizcesi: Sesame

Susamın Dünyada Yetiştiği Yerler: Tanzanya, Myanmar, Hindistan ve Sudan

Susamın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde en fazla susam üretimi Akdeniz ve Ege bölgelerinde yapılmaktadır. Ekim alanları giderek azalan susamın en fazla üretildiği iller Adana, Antalya, Manisa ve Uşak’tır.[1]

Susamın Çeşitleri Farklı renk ve büyüklük özelliklerine sahip çok sayıda susam çeşidi bulunmaktadır. Ülkemiz toprak ve iklim koşullarına uygun olarak Tarımsal Araştırma Enstitülerinde geliştirilerek tescil edilmiş sarı ve beyaz susam çeşitleri bulunmaktadır. Tescilli sarı susam çeşitleri Muganlı 57, Özberk 82, Baydar 2001, Sarısu, Tanas; beyaz tohum çeşitleri Gölmarmara, Kepsut 99, Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Tan 99 ve Orhangazi 99’dır.

Susamın Mevsimi: Susam yetiştirildiği bölgenin iklim şartları ve ilk ya da ikinci ürün olarak ekilmesine bağlı olarak Eylül ile Aralık ayları arasında hasat edilmektedir.

Susam Helal midir: Susamın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Susam Hakkında Ayet ve Hadisler: Ebu Cafer (RA)’dan rivayet edildiğine göre Peygamber efendimiz susam yağını burnuna ilaç olarak damlatırdı.

Susamın Faydaları

  • Bileşiminde bulunan sesamin ve sesamolin isimli antioksidan özellikli bileşiklerin kolesterolü düşürücü ve yüksek tansiyonu engelleyici etkileri bulunduğundan susam kalp sağlığına faydalıdır. Ayrıca susamda bulunan omega 3 yağ asitleri kalp dostu bileşikler olup kalp hastalığı ve inme riskini azaltır.
  • Susam demir minerali açısından zengin bir kaynak olduğundan demir eksikliğine bağlı kansızlık tedavisine yardımcı bir gıdadır.
  • Susam’da önemli miktarda protein bulunmaktadır. 100 gram susamda yaklaşık 18 gram protein vardır. Bu nedenle susam sağlıklı kilo vermek isteyenler için diyette bulunması önerilen bir protein kaynağıdır.
  • Susam içerdiği antioksidanlarla vücutta serbest radikallerin muhtemel zararlarını önler ve kanser riskini azaltıcı etkide bulunur.
  • Susamda bulunan mineraller bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklardan korur.

Susamın Zararları ve Susamın Yan Etkisi

  • Susam hassas bünyeye sahip insanlarda alerjiye sebep olabilir. Susam alerjisinde ortaya çıkan semptomlar genellikle kaşıntı ve döküntü gibi hafif rahatsızlıklardır. Ancak çok nadir durumlarda çok şiddetli allerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.
  • Susam yüksek kalorili bir gıda olduğundan fazla miktarda tüketimi kilo artışlarına yol açabilir.
  • Susam kan glukoz seviyesine etki ettiğinden diyabetlilerin susam tüketiminde dikkatli olması tavsiye edilir.

Susamın Besin Değeri

100 gram Susamın içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 573 kcal
Karbonhidrat 23,40 gr
Yağ 49,70 gr
Protein 17,70 gr
Vitamin B1,B6, B3
Mineral Demir, Magnezyum, Kalsiyum, Fosfor

Susam Nasıl Kullanılır

Susam ülkemizde en fazla tahin ve tahin helvası üretiminde kullanılmaktadır. Susam fırıncılık ve pastacılık sektöründe simit, pide, ekmek, pasta gibi unlu mamüllere lezzet vermek için kullanılmaktadır. Şekerleme ve lokum üretiminde susam kullanılarak farklı çeşitler elde edilir. Susam yağı sağlıklı bir tohum yağı olmasına rağmen ülkemizdeki tüketimi sınırlıdır.

Susam Nasıl Pişirilir

Susam Yemekleri

Susam Resimleri

Susam2.jpg

Susam-Bitkisi.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Susam

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Susam ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da susam ürünleri
Halisinden.com'da tahin ürünleri
  1. A. Seçer, Türkiye’de Susam Üretim ve Dış Ticaretinde Gelişmeler, Çukurova Tarım Gıda Bil. Der., 31: 27-36, 2016.