Kurkumin (E100)

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Kurkumin.png

Kurkumin ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E100, zerdeçal (Curcuma longa) bitkisinin kökünden elde edilen ve gıda sanayinde renklendirici katkı maddesi olarak kullanılan parlak turuncu-sarı renkli doğal bir bileşiktir. Baharat olarak kullanılan zerdeçalın renginin kaynağı olan kurkumin ticari olarak kristal toz haldedir, suda çözünmez ve yağ ile alkolde çözünür. Asidik ortamda kararlı bir bileşik olan kurkumin pH 7.0’ın üzerinde çok hızlı bir şekilde bozunur ve rengi sarıdan kırmızıya döner. Kurkumin antioksidan etkisi ile enflamasyonu azaltma ve hücreleri serbest radikallerin muhtemel zararlarından korumak gibi çeşitli sağlık faydalarına sahiptir. FAO/WHO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü/Dünya Sağlık Örgütü) tarafından oluşturulmuş Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi insan sağlığına olumsuz etki yapmadan kurkuminin günlük maksimum alım miktarını 3 mg/kg vücut ağırlığı olarak belirlemiştir. Türk Gıda Kodeksi çeşitli gıda maddelerine renklendirici olarak ilave edilen kurkuminin maksimum kullanım miktarını ürün bazında sınırlandırmıştır.

Kurkumin Hakkında Bilgiler

Kurkuminin Diğer İsimleri: Doğal sarı 3

Kurkuminin Avrupa Birliği Kodu: E100

Kurkuminin Kimyasal Formülü: C21H20O6

Kurkuminin İngilizcesi: Curcumin

Canlılarda Kurkumin

Kurkumin zerdeçal bitkisinin kökünde doğal olarak bulunur. Hint mutfak kültüründe yaygın kullanımı bulunan zerdeçal baharatının temel bileşeni olan kurkumin aynı zamanda bileşiminde yer aldığı köri baharatının da rengini vermektedir. Gıdalarla beraber vücuda alındığında hızla metabolize olan kurkumin dışkı ile atılır.[1]

Kurkuminin Kullanım Amacı

  • Kurkumin çeşitli gıdalara sarı renk vermek için kullanılan bir katkı maddesidir. Türk Gıda Kodeksi kurkuminin renklendirici olarak reçel, jöle, marmelat, sürülebilir sebze-meyve ürünleri, işlenmiş patates ürünleri, et ürünleri, balık ve su ürünleri, işlenmiş peynirler, katı ve sıvı yağlar ile margarin formülasyonlarında kullanımına izin vermektedir.
  • Çeşitli sağlık faydalarına sahip olan kurkumin gıda takviyesi olarak da piyasada bulunmaktadır.

Kurkumin Helal midir

Kurkumin alkol ya da yağda çözünen bir bileşiktir. Yağda çözünen kurkuminin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yokken, alkolde çözünen kurkuminin tüketilmesi mahzurludur.

Kurkuminin Sağlığa Etkileri

  • Gıda katkı maddesi olarak kullanıldığı miktarlar bakımından kurkuminin olumsuz bir sağlık etkisi yoktur.
  • Kurkumin antioksidan etkiye sahip bir bileşik olduğundan gıda takviyesi olarak da kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar kurkuminin, vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruduğu ve kanser gibi kronik hastalıkların riskini azalttığı belirlenmiştir. Ayrıca kurkumin kalp sağlığına faydalıdır, iltihaplı romatizma olarak bilinen romatoid artrit semptomlarını hafifletir ve kronik ağrıları azaltır.[2]
  • Kurkuminin etkilerinin belirlenmesi için yapılan çalışmalarda aşırı alımının (günlük 500 mg’dan fazla) ishal, bulantı, baş ağrısı ve kaşıntı gibi yan etkilere yol açabildiği belirlenmiştir. [3]

Kurkumin Nasıl Üretilir

Kurkuminin üretimi: Kurkumin ticari olarak zerdeçal bitkisinin yumru şeklindeki köklerinden elde edilmektedir. Kurutulan ve öğütülen zerdeçal yumruları kurkuminin özütlenmesi için çözücü ekstraksiyon işlemine tabi tutulur. Çözücünün uzaklaştırılması ile kristal halde edilen kurkumin daha sonra saflaştırılarak kullanıma hazır hale getirilir.

İlgili Maddeler

Kaynakça

  1. Anonymous, Scientific Opinion on the re-evaluation of curcumin (E 100) as a food additive, EFSA Journal, 8(9):1679, 2010.
  2. D. Weatherspoon, Turmeric for Rheumatoid Arthritis: Benefits and Uses, Healthline Newsletter, healthline.com, 2017.
  3. S. J. Hewling and D. S. Kalman, Curcumin: A Review of Its’ Effects on Human Health, Foods,6(10): 92, 2017.