Muz

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Muz1.jpg

Muz muzgiller familyasından anavatanı Güney Çin, Hindistan ve Hindistan ile Avustralya arasında kalan adalar olan ağaçsı bir bitki ve bu bitkinin yenilebilir meyveleridir. Musa cinsine ait bir bitki olan muz ağacının toprak altında yumru halinde gerçek gövdesi ve toprak üstünde yaprak saplarının birleşmesinden meydana gelen kütük gibi bir görüntüsü olan yalancı gövdesi vardır. Gövdenin üstünde yeşil ve iri yaprakları ve mor çiçekleri bulunan muz ağacı meyvelerini hevenk ismi verilen büyük salkımlar halinde verir. Ağaçlarda bir hevenk üzerinde 50-100 civarında muz bulunmaktadır. Her yaştan insanın severek tüketttiği bir meyve olan çeşitli Afrika ülkeleri ve Hindistan için temel gıda maddesi özelliği taşımaktadır. Muz doyurucu ve tatlı yeme isteğini tatmin edici özelliği yanında diyet lifinden, mineraller ve vitaminlere kadar vücudun ihtiyaç duyduğu çeşitli bileşenleri sağlaması bakımından beslenme açısından değerli bir meyvedir.

Muz Hakkında Bilgiler

Muz İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça ve Farsça’da aynı meyveyi isimlendirmekte kullanılan muz (موز) kelimesinden dilimize geçmiştir.

Muzun Diğer İsimleri:

Muzun Latince (bilimsel) İsmi: Musa

Muzun İngilizcesi: Banana

Muzun Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünyada tropik ve subtropik iklime sahip bölgelerde yetiştirilen muzun en fazla üretildiği ülkeler Hindistan, Çin, Filipinler ve Ekvator’dur. [1]

Muzun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Akdeniz Bölgesi sahil şeridi boyunca genellikle seralarda yetiştirilen muz üretiminin neredeyse tamamı Mersin ve Antalya illerinde gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde toplam üretilen muzun %70’den fazlası Mersin'de yetiştirilmektedir. Mersin'in Anamur ilçesi muz üretiminde ülkemizde en bilinen merkezdir.

Muz Çeşitleri: Muz meyvesi Musa cinsine ait çok sayıda farklı tür ve çeşitten elde edilmektedir. Bugün ziraatı yapılan muz ağaçlarının çoğu Musa acuminata and Musa balbisiana adlı iki vahşi türden türemişlerdir. Ülkemizde ve dünyada en yaygın üretimi yapılan muz çeşidi Cavendish olarak isimlendirilmiştir. Cavendish grup altında en fazla yetiştiriciliği yapılan çeşitler bodur Cavendish, Grand Nain ve Williams’dır. Bodur Cavendish seralarda yaygın olarak yetiştirilir, her bir hevenk yaklaşık 38-40 kg ağırlıkta olup, meyveler 15-25 cm uzunluğundadır. Soğuğa karşı dayanıklı olan bodur Cavendish muzunun meyvesi lezzetli ve kokuludur. Don zararına dayanıklı Grand Nain muz ağaçları orta boyludur. Meyvelerinin hoş kokulu ve lezzetli olması yanında taşıma sırasında kalitesinin etkilenmemesi nedeniyle Grand Nain çeşidi kolay pazar bulmaktadır. Uzun boylu bir çeşit olan Williams muz ağacının yaprakları sivri ve dik duruşludur. Sera şartlarında her bir hevenki 45-50 kg ağırlığında olan Williams muzunun meyveleri 30 cm’ye kadar uzar ve kabuğu incedir. [2]

Muzun Mevsimi: Muz örtü altı yetiştiriciliği ve ithalat yoluyla getirilmesiyle dört mevsim pazarda ya da marketlerde bulunabilen bir meyve çeşididir. Muzda hasat işlemi meyve renginin koyu yeşilden açık yeşile dönmesi ve parmak içlerinin dolgunlaşıp köşelerinin yuvarlaklaşması sonrasında yapılır. Ülkemizde genellikle Eylül-Ekim aylarında başlayan muz hasadı Mart ayına kadar devam etmektedir.

Muz Helal midir: Muzun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Muz Hakkında Ayet ve Hadisler: Kutsal kitabımız Kuran-ı Kerim’in bir yerinde muzdan bahsedilmektedir. Vakıa Suresi 27-34 ayetleri arasında Allah (CC) Amel defteri sağından verilenler; ne mutlu o sağından verilenlere! Onlar dalbastı kiraz ve meyve yüklü muz ağaçları arasında; Kesintisiz gölgeler altında; Çağlayanların kenarında; Bitip tükenmeyen ve yasaklanmayan bol meyveler arasında; Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar). buyurmuştur.[3]

Muzun Faydaları

  • Muz B6 vitamini bakımından çok zengin bir meyvedir. Bir adet büyük boy muz tüketimi günlük B6 vitamini ihtiyacımızın yaklaşık yarısını karşılar. B6 vitamini vücutta yağ, karbohidrat ve protein metabolizmasında rol oynamaktadır ve bağışıklık sistemi için gereklidir. Muz gibi B6 vitaminince zengin gıdaların tüketilmesi bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
  • Muz pektin ve dirençli nişasta gibi sağlık etkileri ispatlanmış diyet liflerinin kaynağıdır. Muzda bulunan diyet lifleri doyum sağlama özelliği yanında kan şekerinin ani yükselmesine engel olmaktadır.
  • Vücutta kan basıncının düzenlenmesinde etkili bir mineral olan potasyum muzda yeterli miktarda bulunmaktadır. Potasyumca zengin bir diyet kalp hastalıkları ve felç riskini azaltmaktadır. Yapılan araştırmalar düzenli muz tüketiminin felç riskini %40 azalttığını ortaya koymuştur.
  • Depresyonla mücadelede tüketilmesi tavsiye edilen gıdalardan birisi olan muzda bulunan triptofan vücutta mutluluk hormonu olarak adlandırılan serotonin seviyesinin artmasını sağlar.

Muzun Zararları ve Muzun Yan Etkisi

  • Gıda miktarında tüketildiğinde genellikle güvenilir kabul edilen muz bazı hassas bünyeli insanlarda alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
  • Muzun aşırı tüketimi bazı insanlarda baş ağrısı ve uykuya yol açmaktadır. Çok olgun muzlarda bu yan etkiler daha fazla ortaya çıkar.
  • Böbrek hastalığı olanların muz gibi potasyum içeren gıdalardan uzak durması tavsiye edilir.
  • Diyabet hastalarının aşırı olgun muzlardan fazla miktarda tüketmesi kan şeker seviyesinin artmasına yol açabilir. Bu kişilerin muz tüketiminde dikkatli olması gerekmektedir.

Muz Besin Değeri

100 gram Muzun içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 89 kcal
Karbonhidrat 22,84 gr
Yağ 0,33 gr
Protein 1,09 gr
Diyet Lifi 2,60 gr
Vitamin B6
Mineral Manganez, potasyum

Muz Nasıl Kullanılır

Muzun kullanımı: Ülkemizde en fazla taze sofralık meyve olarak kullanılan muzdan pastacılık sektöründe çeşitli tatlı ve pastaların hazırlanmasında faydalanılır. Ayrıca dilimlenerek kurutulmuş muzlar sağlıklı atıştırmalıklar olarak tüketilmektedir.

Muz Nasıl Pişirilir

Muz Yemekleri

Muz Resimleri

Muz-ağacı.jpg Yerli-Muz.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Muz

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Muz ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Muz ürünleri

Kaynakça

  1. O. S. Subaşı ve ark. Türkiye’de muz üretim maliyeti ve karlılık durumu, Mediterranean Agricultural Sciences 29(2): 73-78, 2016.
  2. http://www.muz.gen.tr/icerik.asp?mod=35&sid=8#.XGKBKC3BIrU
  3. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Vâkıa-suresi/5006/27-40-ayet-tefsiri