Maydanoz
Maydanoz (Petroselinum crispum) maydanozgiller familyasından anavatanı Akdeniz havzası olan otsu bir bitki ve bitkinin sebze olarak kullanılan yapraklarıdır. İki yıllık bir bitki olan maydanoz ilk yıl yaprak rozetini ikinci yıl gövdesini ve tohumlarını oluşturur. Birkaç santimetre büyüklüğünde ve parlak yeşil renkli maydanoz yaprakları salata ve garnitür malzemesi olarak kullanılır ya da kurutularak baharat haline dönüştürülür. Çeşitli vitaminler, demir ve antioksidan özelliğe sahip fenolik bileşikler bakımından çok zengin bir sebze olan maydanoz kemik ve göz sağlığına faydalıdır; vücutta serbest radikallerin sebep olduğu hücre hasarını azaltarak enflamasyonu engeller ve kronik hastalık riskini azaltır.
İçindekiler
Maydanoz Hakkında Bilgiler
Maydanoz İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça'da aynı bitki ve sebzeyi isimlendirmekte kullanılan makdanus veya ma’danus kelimeleri Türkçe’ye maydanoz şeklinde değişerek geçmiştir. Kelime köken olarak Yunanca olup Makedonya otu anlamındadır.
Maydanozun Diğer İsimleri:
Maydanozun Latince (bilimsel) İsmi: Petroselinum crispum
Maydanozun İngilizcesi: Parsley
Maydanozun Dünyada Yetiştiği Yerler: İklim bakımından seçici bir bitki olmayan maydanoz dünyanın hemen her bölgesinde yetiştirilebilmektedir. Literatürde üretim istatistikleri hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte; talep ve tüketim göz önüne alındığında maydanozun en fazla Akdeniz ülkelerinde üretildiği anlaşılmaktadır.
Maydanozun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde her bölgede yetiştirilebilen maydanozun ticari ziraatı en fazla Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgelerinde yapılmaktadır. İl bazında en fazla maydanoz üretimi toplam üretimin %60’dan fazlasını karşılayan Hatay’da yapılmaktadır. İlave olarak Balıkesir, Eskişehir ve Bursa maydanoz yetiştiriciliğinde önde olan diğer illerdir.
Maydanozun Çeşitleri: Maydanozlar genel olarak yaprak maydanozu ve kök maydanozu olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Halk arasında daha fazla bilinen ve kullanılan yaprak maydanozları ince yapılı köklere; büyük ya da küçük veya düz ya da kıvırcık yapraklara sahiptir. Yaprak maydanozları kendi içinde düz yapraklı ve kıvırcık yapraklı olarak sınıflandırılır. Ülkemizde en fazla düz yapraklı maydanozlar üretilmektedir. Kök maydanozları ise ince yapraklı olup sebze olarak kullanılan ve şekil olarak havuça benzeyen kazık köklere sahiptir. [1]
Maydanozun Mevsimi: Maydanoz ılıman iklime sahip bölgelerde tüm yıl yetiştirildiği için dört mevsim pazar tezgahlarında bulunabilir.
Maydanoz Helal midir: Maydanozun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur
Maydanoz Hakkında Ayet ve Hadisler:
Maydanozun Faydaları
- Maydanoz K, C, A ve B9 vitaminleri ile demir, diyet lifi ve fenolik bileşikler bakımından zengin bir sebzedir.
- Maydanozda bol miktarda bulunan K vitamini kanın pıhtılaşmasında aktif rol oynar ve kemik sağlığını destekler.
- Lutein, zeaksantin ve beta karoten gibi güçlü antioksidan etkiye sahip bileşiklerin yanında içerdiği A ve C vitaminleri ile maydanoz vücudu serbest radikallerin muhtemel zararlarından korur, enflamasyonu ve kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltır.
- Yapılan çalışmalarda maydanozda bulunan antioksidan etkili bileşiklerin gözlerde yaşlanma ile ortaya çıkan maküler dejenerasyon oluşumunun engellenmesine yardımcı olduğu belirlenmiştir.
- Maydanoz vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna katkı sağlayan B9 vitaminin iyi bir gıda kaynağıdır. Ayrıca maydanoz gibi B9 vitamini bakımından zengin gıdaların tüketiminin kalp hastalıkları riskini azalttığı tespit edilmiştir.[2]
Maydanozun Zararları ve Maydanozun Yan Etkisi
- Gıdalarda bulunduğu miktarlar bakımından genellikle güvenilir bir sebze olan maydanozun aşırı tüketimi karaciğer ve böbrek problemleri gibi bazı olumsuz yan etkilere yol açabilir. Ayrıca maydanoz tüketimi bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Kasılmalara neden olma ihtimali nedeniyle hamile kadınların fazla miktarda maydanoz tüketiminden kaçınması tavsiye edilir.
- Aşırı miktarda maydanoz tüketimi vücuttan sodyumun uzaklaştırılmasını yavaşlatabileceğinden ödem oluşumuna ve tansiyon yükselmesine yol açabilir.
- Maydanozda bulunan bazı bileşenler böbrek rahatsızlıklarını arttırdığından; böbrek hastalığı olanların maydanoz tüketiminde dikkatli olması gerekir.[3]
Maydanozun Besin Değeri
100 gram maydanozun içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 36 kcal |
| Karbonhidrat | 6,33 gr |
| Yağ | 0,79 gr |
| Protein | 2,97 gr |
| Diyet Lifi | 3,30 gr |
| Vitamin | K, C, A, B9 |
| Mineral | Demir |
Maydanoz Nasıl Kullanılır
Maydanozun kullanımı: Çiğ ya da pişmiş olarak tüketilen maydanoz genellikle yiyeceklere lezzet vermek için kullanılan bir sebzedir. Ayrıca lahmacun gibi bazı yemeklerin yanında maydanoz çiğ olarak doğrudan tüketilir. Evlerde ve hazır yemek sektöründe maydanoz salatalardan, sıcak yemeklere ve unlu mamüllere kadar pek çok yiyeceğin hazırlanmasında kullanılır. Gıda sanayinde maydanozlar kurutularak baharat haline getirilir ve gıdaların hazırlanmasında lezzet verici olarak kullanılır. Maydanoz suyu halk hekimliğinde çeşitli sağlık faydaları için kullanılmaktadır. Bu amaçla saplarıyla beraber bir blender yardımıyla parçalanarak elde edilen maydanoz suyu kür şeklinde içilmektedir.
Maydanoz Nasıl Pişirilir
Maydanoz Yemekleri
Maydanoz Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Maydanoz
Kaynakça
- ↑ http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Aromatik%20Bitkilerin%20Yetiştiriciliği.pdf
- ↑ M. Zamarripa, 8 Impressive Health Benefits and Uses of Parsley, Healthline Newsletter, https://www.healthline.com/nutrition/parsley-benefits
- ↑ https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-792/parsley
