Kitre Gamı (E413)

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Kitre-gamı.jpg

Kitre Gamı ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E413, geven bitkisinin (Astragalus) katılaşmış salgısından elde edilen ve gıda sanayinde kıvam arttırıcı, jelleştirici ve stabilizatör olarak kullanılan doğal bir katkı maddesidir. Türkiye’den Afganistan’a kadar geniş bir bölgenin dağlık kesimlerinde kendiliğinden yetişen geven bitkisinin kök ve gövdesine bıçakla yapılan kesiklerden akan özsuyun çubuk ya da şeritler halinde kurutulması ile üretilen kitre gamı ülkemizde aynı zamanda geleneksel ebru sanatında kullanılan bir hammaddedir. Polisakkarit yapıda ve geniş bir pH aralığında kararlı bir gıda katkı maddesi olan kitre gamı düşük konsantrasyonlarda dahi yüksek viskozite sağlar. Gıda, ilaç ve kozmetik sanayinde kullanım alanı bulan kitre gamı halk hekimliğinde ishal, kabızlık ve öksürüğün tedavisinde kullanılır. Türk gıda kodeksinde kitre gamının katkı maddesi olarak kullanımı ile ilgili herhangi bir miktar sınırlaması yapılmamıştır.

Kitre Gamı Hakkında Bilgiler

Kitre Gamının Diğer İsimleri: Tragacanth, kitre zamkı

Kitre Gamının Avrupa Birliği Kodu: E413

Kitre Gamının Kimyasal Formülü:

Kitre Gamının İngilizcesi: Tragacanth

Canlılarda Kitre Gamı

Kitre gamı doğada kendiliğinden yetişen geven bitkisinin katılaşmış salgısından elde edilen doğal bir katkı maddesidir.

Kitre Gamının Kullanım Amacı

  • Kitre gamı çeşitli gıda formülasyonlarına kıvam vermek, jel oluşturmak ve emülsiyon stabilitesini korumak için ilave edilir. Kitre gamı dondurmada emülsiyonun kararlılığını sağlarken; ketçap ve soslarda koyulaştırıcı; şekerleme ve kremalarda su bağlayıcı olarak kullanılır. Pastacılıkta istenilen yapısal özelliklere sahip şeker hamuru eldesinde kitre gamından faydalanılır.
  • İlaç ve kozmetik sanayinde bağlayıcı madde olarak kullanılan kitre gamı krem ve jel halindeki ilaçlar, diş macunları ile el bakım losyonlarının bileşiminde yer alır.
  • Geleneksel sanatlarımızdan ebruculukta suyun belirli bir yoğunluğa getirilmesi ve kullanılacak boyanın suyun üzerinde tutulmasını sağlamak için kitre gamından istifade edilir.

Kitre Gamı Helal midir?

Kitre gamının tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Kitre Gamının Sağlığa Etkileri

  • Yapılan araşrırnalarda gıda katkı maddesi olarak kullanıldığı miktarlar bakımından kitre gamının insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte bazı insanlarda kitre gamı içeren gıdaların tüketimi alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ayrıca kitre gamının fazla tüketimi gaz ve şişkinlik gibi sindirim problemlerine neden olabilir.
  • Kitre gamı halk hekimliğinde çeşitli sağlık faydaları için kullanılmaktadır. Öksürük, ishal ve kabızlık gibi rahatsızlıklarda kitre gamından tedaviye yardımcı doğal ürün olarak faydalanılır. Ancak reçeteli ilaç kullananların aynı zamanda fazla miktarda kitre gamı alımından kaçınması tavsiye edilir. Kitre gamı ile ilacın aynı anda alınması durumunda gam ilaca yapışarak vücuttaki emilimini azaltabilir.[1]

Kitre Gamı Nasıl Üretilir

Kitre gamının üretimi: Geven bitkisinin katılaşmış salgısı mekanik olarak öğütülerek kitre gamı elde edilir. Öğütme öncesinde mikrobiyal yükün azaltılmasını sağlamak için hammaddeye sıcak hava akımı kullanılarak ısıl işlem uygulanır. Öğütme aşamasında yabancı maddelerin uzaklaştırılması amacıyla eleme ve özgül ağırlığa göre ayırma işlemleri uygulanır. Daha sonra elde edilen kitre gamı ambalajlanarak kullanıma hazır hale getirilir.[2]

İlgili Maddeler

Kaynakça

  1. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-688/tragacanth
  2. A. Mortensen et al. Re-evaluation of tragacanth (E 413) as a food additive, EFSA Journal, doi: 10.2903/j.efsa.2017.4789, 2017