Kereviz
Kereviz (Apium graveolens) maydonozgiller familyasından anavatanı Akdeniz ve Orta Doğu olan otsu bir bitki türüdür. Sebze olarak kullanıldığında tek yıllık bir bitki olan kereviz tohumlarını ikinci yılda verir. Serin iklim bitkisi olan kerevizin farklı botanik özelliklere sahip alt türleri sebze olarak değerlendirilmek üzere ya yumru halinde köklere ya da etli ve kalın yaprak saplarına sahiptir. Ülkemizde genellikle kök sebze olarak kullanılan kerevizin tohumları ya da yaprakları da çeşitli yiyeceklere lezzet vermek için ilave edilir. Kereviz yumrularının üstleri girintili çıkıntılı olup açık kahve ya da sarımsı kül rengindedir. Sapı yenilen kerevizlerin ise yaprak sapları boylamasına hafif olukludur. Düşük kalorili bir sebze olan kereviz bazı vitamin ve mineraller, diyet lifi ve antioksidan etkili çeşitli bileşikler içerir. Sebze olarak tüketildiğinde kereviz sindirim sistemini destekler ve kemik sağlığına faydalıdır. Halk hekimliğine farklı sağlık faydaları için kullanılan kereviz tohumları kan yapıcı ve kan şeker seviyesini düzenleyici etkilere sahiptir.
İçindekiler
Kereviz Hakkında Bilgiler
Kereviz İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça ve Farsça’da aynı bitki ve sebzeyi isimlendirmekte kullanılan karafs kelimesi dilimize kereviz olarak geçmiştir.
Kerevizin Diğer İsimleri:
Kerevizin Latince (bilimsel) İsmi: Apium graveolens
Kerevizin İngilizcesi: Kök kereviz: celeriac; sap kereviz: celery
Kerevizin Dünyada Yetiştiği Yerler: Kereviz yetiştiriciliği genellikle kışları ılık yazları çok sıcak ve kurak olmayan bölgelerde yapılmaktadır. Dünyada pek çok ülkede yetiştirilen bir sebze olan kereviz en fazla ABD ve Meksika’da üretilmektedir.[1]
Kerevizin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde kereviz yetiştiriciliğinde öne çıkan illerimiz Manisa ve Bursa’dır.
Kerevizin Çeşitleri: Kerevizin başlıca üç farklı çeşidi vardır. Bunlardan genellikle kök ve sap kerevizinin ticari yetiştiriciliği yapılır.
- Apium graveolens var. silvestre: Kök ve sap kerevizlerin geçiş formu olup ne kökü ne de sapı istenen şekilde gelişmemiştir.
- Apium graveolens var. rapaceum: Kök kerevizi olup yumrusu sebze olarak kullanılır.
- Apium graveolens var. dulce: Sap kerevizi olup kalınlaşmış taze ve yeşil renkli yaprak sapları sebze olarak değerlendirilir.
Ayrıca kerevizler ticari olarak ağırlıklarına göre küçük (sap: 150-500 gr; kök: 150-250 gr), orta (sap:500-800 gr; kök:250-400 gr) ve büyük (sap:800 gr’dan fazla; kök 400 gr’dan fazla) olmak üzere üç gruba ayrılır.[2]
Kerevizin Mevsimi: Kış sebzesi olan kereviz Ekim ile Mayın ayları arasında pazar ya da marketlerde bulunabilir.
Kereviz Helal midir: Kerevizin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur
Kereviz Hakkında Ayet ve Hadisler:
Kerevizin Faydaları
- Kereviz içerdiği antioksidan etkili çeşitli bileşikler ile vücudu serbest radikallerin zararlarından korur ve enflamasyonu azaltır.
- K vitamini bakımından zengin bir sebze olan kereviz kemik sağlığına faydalıdır. K vitamini kalsiyum emilimini arttırarak kemiklerin dayanıklılığını arttırır. Ayrıca kereviz gibi K vitaminince zengin gıdaların tüketimi kanserli hücre oluşumunu ve yayılmasını azaltmaktadır.
- Kereviz düşük kalorili bir sebze olmasına rağmen önemli miktarda diyet lifi içermektedir. 100 gram kereviz sapının tüketimi sadece 16 kcal enerji sağlarken vücuda 1,6 gram diyet lifi alınır. Kereviz sap ya da kökü sindirim sistemine faydalı olup kabızlık gibi rahatsızlıkları önleyici etki gösterir.
- Kereviz saplarında bulunan bütil ftalat isimli bileşik kan yağlarının miktarını azaltıcı etkiye sahiptir. Hayvanlar üzerine yapılan çalışmalarda aşırı yağlı bir diyet ile beslenen deneklerden kereviz ekstraktı verilenlerin kan LDL (kötü) kolesterol, toplam kolesterol ve trigliserit seviyelerinin önemli oranda düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Kerevizin Zararları ve Kerevizin Yan Etkisi
- Kerevizin gıda miktarında tüketimi genellikle güvenlidir. Ancak bazı insanlarda kereviz alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ağız ve boğazda karıncalanma hissi ve deri döküntüleri kereviz alerjisinde en yaygın görülen semptomlardır. Ayrıca nadir durumlarda kereviz iç bulantısı, kusma, ağız ve dilde şişme ve nefes zorluğu gibi yan etkilere yol açabilir. Sapı ile karşılaştırıldığında kerevizin kökünün tüketimi ile ortaya çıkan alerjik problemler genellikle daha şiddetlidir.[3]
- Kan hastalığı olanların fazla miktarda kereviz tüketmesi durumunda kanama riski ortaya çıkabilir.
- Çeşitli ilaç etken maddeleri ile etkileşime girebileceğinden reçeteli ilaç kullananların aşırı miktarda kereviz tüketiminden kaçınması tavsiye edilir.
- Kerevizde bulunan bazı bileşikler cildin ışığa karşı hassasiyetini arttırabilir.
Kerevizin Besin Değeri
100 gram taze Kerevizin içindekiler:
| Çeşit | Kök Kereviz | Sap Kereviz |
|---|---|---|
| Enerji | 42 kcal | 16 kcal |
| Karbonhidrat | 9,2 gr | 2,97 gr |
| Yağ | 0,3 gr | 0,17 gr |
| Protein | 1,5 gr | 0,69 gr |
| Diyet Lifi | 1,8 gr | 1,6 gr |
| Vitamin | K, B6 | K |
| Mineral | Fosfor | Az miktarda |
Kereviz Nasıl Kullanılır
Kerevizin kullanımı: Kerevizin kökü, yaprak sapı, yaprakları sebze olarak çiğ ya da pişirildikten sonra tüketilirken tohumları çeşitli çorba ve turşulara lezzet verici olarak ilave edilir. Kereviz yaprakları salatalara ilave edilerek kullanılabildiği gibi çorba yapımında da değerlendirilir. Ülkemizde yumru halindeki kök kerevizin tüketimi daha yaygındır. Kök halindeki kereviz rendelenerek salatalara hoş bir aroma ve lezzet vermek üzere eklenir. Ayrıca kök kereviz çeşitli tencere yemeklerinin hazırlanmasında kullanılan aromatik bir sebzedir.
Kereviz Nasıl Pişirilir
Kereviz Yemekleri
Kereviz Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Kereviz
Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Kereviz ürünleri için lütfen tıklayın:
