Patlıcan

Patlıcan (Solanum melongena) patlıcangiller familyasından anavatanı Hindistan olan bir bitki ve bu bitkinin sebze olarak kullanılan genellikle koyu mor renkli meyveleridir. Patlıcan bitkisinin yaprakları büyük ve oval şekilli; çiçekleri genellikle mor, açık mor ya da beyaz renkli ve meyvesi oval ya da silindirik şekillidir. Patlıcan ticari olarak ılıman iklime sahip bölgelerde tek yıllık bir bitki olarak yetiştirilmektedir. Dünyada en fazla üretilen sebzelerden birisi olan patlıcan ülkemiz mutfak kültüründe çeşitli yemek, turşu ve salataların hazırlanmasında kullanılmaktadır. Patlıcan düşük yağ içeriğine ve kaloriye sahip olduğundan kilo kontrolü için diyete dahil edilebilecek sebzelerdendir.

Patlıcan Hakkında Bilgiler

Patlıcan İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça’da aynı sebzeyi isimlendirmekte kullanılan badincan (بادنجان) kelimesi dilimize değişerek patlıcan olarak geçmiştir.

Patlıcanın Diğer İsimleri: Balcan, badılcan, badıncan, batlican ve baldırcan.

Patlıcanın Latince (bilimsel) İsmi: Solanum melongena

Patlıcanın İngilizcesi: Eggplant, aubergine

Patlıcanın Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünyanın en büyük patlıcan üreticisi Çin’dir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2016 istatistiklerine göre dünya toplam patlıcan üretimi 51,3 Milyon ton olup bunun %60’dan fazlası Çin tarafından karşılanmaktadır. Hindistan, Mısır ve Türkiye diğer önemli patlıcan üretici ülkelerdir.

Patlıcanın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde en fazla Akdeniz, Güneydoğu Anadolu, Ege ve Marmara bölgelerinde olmak üzere hemen hemen her bölgesinde Patlıcan yetiştirilmektedir. İl bazında ise en fazla üretim Antalya, Hatay, Şanlıurfa ve Mersin’de gerçekleştirilmektedir.

Patlıcan Çeşitleri: Ülkemizde en fazla yetiştirilen patlıcan çeşitleri Kemer patlıcanı, Halkapınar patlıcanı, Bostan patlıcanı, Kirmastı patlıcanı, Yalova 49 patlıcanı ve Gönen patlıcanıdır. Tarımsal Araştırma Enstitülerinde geliştirilen farklı iklim ve toprak özelliklerine uygun çok sayıda patlıcan çeşidi bulunmaktadır. Ayrıca Yamula ve Birecik patlıcanlarının Coğrafi İşaret Tescil Belgesi vardır.

Patlıcanın Mevsimi: Bir yaz sebzesi olan patlıcan günümüzde açık tarla yanında örtü altı yetiştiriciliği ile yılın her mevsiminde bulunabilmektedir. Tarla patlıcanı genellikle Haziran ile Eylül ayları arasında hasat edilerek satışa sunulmaktadır.

Patlıcan Hakkında Ayet ve Hadisler:

Patlıcanın Faydaları

• Patlıcan %90’dan fazla su içeriğiyle düşük kalori içeriğine sahip bir sebzedir. 100 gram patlıcan tüketimi sadece 25 kalori enerji sağlamaktadır.
• Patlıcan antosiyaninler ve klorojenik asit gibi antioksidan özellikli fenolik bileşikler içermektedir.
  • Patlıcanın özellikle kabuk kısmındaki bu bileşikler vücutta serbest radikallerin zararlı etkilerini sınırlar ve hücreleri korur.
  • Yapılan araştırmalar klorojenik asitin antikanserojenik etkiye sahip olduğunu; lösemi ve akciğer kanserlerinde apoptozu (kanserli hücrelerin ölümü) hızlandırdığını ortaya koymuştur.
  • Patlıcanın kabuğunda bulunan antosiyaninler kolesterolü düşürücü etkisi ile kalp sağlığına faydalıdır.

Patlıcanın Zararları ve Patlıcanın Yan Etkisi

• Patlıcan bazı hassas bünyeli insanlarda alerjiye yol açabilir. Alerjik insanların patlıcan tüketmesi sonucu iç bulantısı ve kaşıntı gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
• Patlıcan okzalat içerdiğinden fazla miktarda tüketimi vücutta böbrek ya da safra kesesinde taş oluşumuna neden olabilir. Özellikle böbrek ya da safra kesesi taşı rahatsızlığı olanların patlıcan tüketiminden kaçınmaları tavsiye edilir.
• Antidepresan kullananların patlıcan tüketiminde aşırıya kaçmaması gerekir. Patlıcanda bulunan biyoaktif özellikli bileşikler ile andepresan ilaçlarındaki etken maddeler etkileşime girerek olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir.
• Patlıcan çok az miktarda nikotin içermektedir, ancak bu miktar sigaradaki nikotin ile karşılaştırıldığında ihmal edilecek seviyededir. Tek bir tane sigara içmek ile vücuda alınan nikotin miktarı yaklaşık 9 kg patlıcan tüketmeye eşdeğerdir.

Patlıcan Besin Değeri

100 gram Patlıcanın içindekiler:

Besin Öğesi	Miktar
Enerji	25 kcal
Karbonhidrat	5,88 gr
Yağ	0,18 gr
Protein	0,98 gr
Diyet Lifi	3,00 gr
Vitamin	Az miktarda
Mineral	Az miktarda

Patlıcan Nasıl Kullanılır

Patlıcanın kullanımı: Ülkemizde patlıcan evlerde dolma, kızartma ve musakka gibi yemekler ile salata ve mezelerin hazırlanmasında ve turşu üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca patlıcan ülkemizin özellikle Güney Bölgelerinde sevilerek tüketilen kebaplardan olan patlıcan kebabının temel bileşenidir. Gıda sanayinde ise konservecilikte ve turşu üretiminde patlıcandan faydalanılmaktadır. İlave olarak yazın üretilen patlıcanlar kurutma ve dondurma yöntemleri ile muhafaza edilerek yıl boyu tüketici tercihine sunulur.

Patlıcan Resimleri

Halisinden.com'da Patlıcan

Sağlıklı gıdaları sofranıza getiren Halisinden.com’da Patlıcanın en lezzetli halini satın alabilirsiniz: