Avokado
Avokado (Persea americana) defnegiller familyasından, anavatanı Meksika olan bir ağaç türü ve bu ağacın tek çekirdekli farklı şekil ve irilikteki meyveleridir. Yaprak dökmeyen bir ağaç olan avokado yeşil renkli, eliptik şekilli yapraklara ve küçük, yeşil-sarımtrak çiçeklere sahiptir. Avokado meyveleri 200-600 gram ağırlığında, yuvarlak, oval ya da armut şekilli ve yeşilden siyaha kadar değişen farklı renklerde olabilir. Meyve eti kabuğa yakın kısımlarda yeşil; çekirdeğe yaklaştıkça genellikle açık sarı ve krem rengindedir. Ağaçta belirli olgunluk durumuna geldiğinde hasat edilen avokadolar yeme olumuna gelmesi için belirli süre bekletilir. Avokado K ve B vitaminleri, tekli doymamış yağlar, diyet lifi ve biyoaktif özellikli çeşitli bileşikler bakımından zengin, besleyici değeri yüksek bir meyvedir. Avokado tüketimi kalp sağlığına faydalıdır; tokluk sağlayarak kilo korunumuna yardımcı olur ve gözlerde yaşlılık ile ortaya çıkan maküler dejenerasyon riskini azaltır.
İçindekiler
Avokado Hakkında Bilgiler
Avokado İsminin Anlamı ve Kaynağı: İngilizce’de aynı ağaç ve meyveyi isimlendirmek için kullanılan avocado kelimesinden dilimize avokado olarak geçmiştir.
Avokadonun Diğer İsimleri: Amerikan armudu
Avokadonun Latince (bilimsel) İsmi: Persea americana
Avokadonun İngilizcesi: Avocado
Avokadonun Dünyada Yetiştiği Yerler: Subtropik veya ılıman iklime sahip bölgelerde yetiştirilen Avokadonun dünyadaki en büyük üreticileri Meksika, Dominik Cumhuriyeti ve Peru’dur.
Avokadonun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde avokadonun %95’ten fazlası Antalya ve Mersin’de üretilmektedir. Ayrıca Muğla, Hatay ve Rize’de küçük çaplı avokado üretimi yapılmaktadır.[1]
Avokado Çeşitleri: Dünyada farklı yetiştirme koşullarına uyum sağlayan ve değişik meyve özelliklere sahip yüzlerce avokado çeşidi vardır. Ülkemizde en yaygın yetiştiriciliği yapılan avokado çeşitleri Hass, Bacon, Fuerte, Zutano, Ettinger, Wurtz ve Pinkerton isimleri ile bilinmektedir. Tüketicilerin en fazla tercih ettiği çeşitlerden olan Hass yumurta veya armut şekilli, kabuk rengi siyaha yakın ve yüzeyi pürtüklüdür. Ayrıca Hass meyve eti çok lezzetlidir ve ağaç üzerinde uzun süre bozulmadan kalabilir.[2]
Avokadonun Mevsimi: Avokado çeşidine bağlı olarak farklı zamanlarda hasat olgunluğuna gelerek toplanır. Yeterli olgunluğa ulaştıktan sonra ağaç üzerinde belirli bir süre bozulmadan dayanabilen avokado geniş bir zaman aralığında hasat edilebilmektedir. Ülkemizde avokado hasadı genellikle Ekim ayında başlayıp Haziran ayına kadar devam eder. Uygun depolama şartlarında (4-7 C) avokado 8 haftaya kadar bozulmadan saklanabilir.
Avokado Helal midir: Avokadonun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Avokado Hakkında Ayet ve Hadisler:
Avokadonun Faydaları
- Avokado içerdiği sağlıklı yağlar, vitamin, diyet lifi ve biyoaktif özellikli bileşikler ile çok besleyici bir meyvedir. 100 gram avokado tüketimi ile vücuda 6,7 gr diyet lifi ve 9,8 gr tekli doymamış yağ alınırken günlük ihtiyacımız olan B5 vitaminin %28’i; B6, B9, K vitaminlerinin %20’si sağlanır.
- Dolaşım sistemi sağlığı için tüketilmesi tavsiye edilen gıdaların başında gelen avokado içerdiği tekli doymamış yağ asidi (oleik asit), bitki sterolu (beta-sitosterol) ve diyet lifi sayesinde kalp hastalıkları risk faktörlerini azaltır. Oleik asit tansiyonu düşürücü; beta-sitosterol kan kolesterol ve trigliserit seviyelerini düzenleyici; ve diyet lifleri kan şeker seviyesinde ani değişimleri engelleyici etkilere sahiptir.
- Düzenli avokado tüketimi LDL (kötü) kolesterol ve trigliserit seviyesini düşürürken; HDL (iyi) kolesterol seviyesini arttırır.
- Avokadoda bulunan çözünür ve çözünmez diyet lifleri kabızlık gibi sindirim problemlerini önler ve tokluk sağlayarak kalori alımının sınırlanmasına yardımcı olur. Bu nedenle avokado kilo koruma ve verme diyetlerinde tercih edilen meyvelerin başında gelir.
- Göz sağlığını destekleyen lutein ve zeaksantin isimli antioksidan bileşikler içeren avokadonun tüketimi yaşlılık ile ortaya maküler dejenerasyon riskini azaltır.
- Yapılan araştırmalarda avokado tüketiminin diğer gıdalarda bulunan antioksidanların vücutta daha iyi emilmesini sağladığı belirlenmiştir.
Avokadonun Zararları ve Avokadonun Yan Etkisi
- Normal gıda miktarlarında tüketildiğinde avokadonun sağlıklı insanlar için herhangi bir zararı ya da yan tesiri bulunmamaktadır. Ancak latekse karşı hassasiyeti olan insanlarda avokado tüketimi kaşıntı, kas ağrısı ve kusma gibi semptomlarla ortaya çıkan alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
- Yağ içeriği yüksek bir meyve olan avokadonun fazla miktarda tüketimi kilo alımına neden olabilir.
- Avokado kan sulandırıcı olarak kullanılan bazı ilaçların etken maddesi (warfarin) ile etkileşime girerek ilacın etkinliğini azaltabilir. Bu ilaçları kullananların avokado tüketiminde dikkatli olması tavsiye edilir.[3]
Avokado Besin Değeri
100 gram avokadonun (taze) içindekiler:
Besin Öğesi | Miktar |
---|---|
Enerji | 160 kcal |
Karbonhidrat | 8,53 gr |
Yağ | 14,66 gr |
Protein | 2 gr |
Diyet Lifi | 6,7 gr |
Vitamin | B5, B9, B6, K |
Mineral | Az miktarda |
Avokado Nasıl Kullanılır
Avokadonun kullanımı: Şekerli bir tadı olmayan avokado kabukları soyularak doğrudan tüketilebildiği gibi salatalara eklenerek de yenilebilmektedir. Avokado ezmesi olarak nitelendirilebilecek guacamole sosu meze gibi tüketilen çok lezzetli bir üründür. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte avokado bazı mutfak kültürlerinde çeşitli yemek, tatlı ve içeceklerin hazırlanmasında kullanılır.