Lahana
Lahana (Brassica oleracea var. capitata) turpgiller familyasından anavatanı Akdeniz Ülkeleri olan otsu bir bitkidir. Bitkinin kat kat yapraklar şeklinde oluşturduğu baş kısmı sebze olarak kullanılmaktadır. İki yıllık bir bitki olan lahana ilk yıl sebze olarak kullanılan başı oluştururken, ikinci yılda çiçeklenerek tohum bağlar. Kazık köke sahip lahana bitkisinin yaprakları sık bir şekilde birbirini örterek boğum araları kısalır ve baş oluşur. Lahananın farklı şekillerde değerlendirilen beyaz ve kırmızı renkli çeşitleri vardır; beyaz lahanalar genellikle yemeklik kırmızı lahanalar ise salata yapımında kullanılır. K ve C vitamini bakımından zengin olan lahana içerdiği çeşitli sağlık faydalarına sahip fenolikler ve kükürtlü bileşikler ile besin değeri yüksek bir sebzedir. Beyaz ve kırmızı lahanalar içerdikleri biyoaktif özelliği sahip bileşikler ile vücutta enflamasyonu engelleyici, kalp hastalıkları, kanser gibi hastalıkların riskini azaltıcı ve sindirimi düzenleyici etkilere sahiptir.
İçindekiler
Lahana Hakkında Bilgiler
Lahana İsminin Anlamı ve Kaynağı: Yunanca’da aynı sebzeyi isimlendirmekte kullanılan laxano kelimesi Türkçe’ye lahana olarak geçmiştir. Yunanca laxano kelimesinin kökeni bu dilde her türlü sebze anlamında kullanılan laxanon kelimesine dayanmaktadır.
Lahananın Diğer İsimleri: Kelem
Lahananın Latince (bilimsel) İsmi: Brassica oleracea var. capitata
Lahananın İngilizcesi: Cabbage, head cabbage
Lahananın Dünyada Yetiştiği Yerler: Serin iklim bitkisi olan lahananın dünyada en büyük üreticileri Çin, Hindistan, Rusya ve Güney Kore’dir.
Lahananın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde beyaz ve kırmızı lahana en fazla Samsun ilimizde üretilmektedir. İlave olarak beyaz lahana yetiştiriciliğinde Niğde, Sakarya, İzmir; kırmızı lahana üretiminde Antalya, Mersin ve Bursa önemli üretici illerdir
Lahananın Çeşitleri: Baş lahana temel olarak beyaz ve kırmızı lahanalar olarak iki temel gruba ayrılır. Ülkemizde T tohumluk ticareti yapılan çeşitlerin yer aldığı milli çeşit listesinde bir kısmı yerli ve çoğu ithal olmak üzere beyaz lahana için 79, kırmızı lahana için 44 çeşit bulunmaktadır.[1]Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Tarımsal Araştırma Enstitüleri tarafından beyaz lahana ıslahı için yapılan çalışmaların sonucunda geliştirilen çeşitler Bayraklı-85, Yalova-1, Yalova-sarmalık isimleriyle tescil edilmiştir.[2]
Lahananın Mevsimi: Ülkemizde yetiştirilen lahana çeşitleri hasat olum zamanına göre erkenci, orta mevsim ve geççi olmak üzere üç gruptur. Kış sebzesi olan lahananın erkenci çeşitleri genellikle Eylül ayında hasat olgunluğuna ulaşır. Sonbahar ve kış ayları boyunca devam eden lahana hasadı Mart ayına kadar sürmektedir. Uygun depolama şartlarında altı aya kadar depolanabilen lahana neredeyse tüm yıl boyunca bulunabilen bir sebzedir
Lahana Helal midir?: Lahananın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Lahana Hakkında Ayet ve Hadisler:
Lahananın Faydaları
- Düşük kalorili bir sebze olan lahana K ve C vitaminleri bakımından zengindir. 100 gram lahana sadece 25 kcal enerji verirken günlük ihtiyacımız olan K vitamininin %72’sini ve C vitamininin %44’ünü sağlamaktadır.
- Lahana gibi C vitamince zengin gıdaların tüketimi vücudun bağışıklık sistemine destek olur ve serbest radikallerin zararlı etkilerini sınırlar.
- Beyaz ya kırmızı lahanada bulunan antioksidan etkili bileşikler enflamasyonu ve kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltır. Yapılan çalışmalar lahana tüketiminin özellikle kolon kanserine yakalanma riskini azalttığını ortaya koymuştur.
- Kırmızı lahanaya rengini veren antosiyaninli bileşikler kalp sağlığına faydalıdır. Yapılan geniş çaplı araştırmalarda antosiyanin içeren kırmızı lahana gibi gıdaların düzenli tüketiminin tansiyonu düşürdüğü ve kalp damar hastalıkları riskini azalttığı belirlenmiştir.
- Kabakta bulunan çözünür lifler ve sterollerin kan kolesterol seviyesini düzenleyici etkisi vardır.[3]
Lahananın Zararları ve Lahananın Yan Etkisi
- Kabağın gıda miktarında tüketimi genellikle güvenilirdir. Bununla birlikte bazı insanlarda kabak alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Brokoli, brüksel lahanası ve karnabahar gibi sebzelere alerjisi olanların kabağa karşı alerjik olması ihtimali vardır.
- Emziren kadınların kabak tüketiminden kaçınması tavsiye edilir. Kabak tüketimi emziren bebeklerde gaz oluşumuna yol açabilir.
- Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması) hastalarının kabak tüketmesi mevcut sağlık durumlarını olumsuz etkileyebilir.
- Kabak bazı reçeteli ilaçların etken maddesi ile etkileşime girerek ilacın etkisini azaltabilir. Bu nedenle reçeteli ilaç kullananların aşırı miktarda kabak tüketmesi uygun değildir.
Lahananın Besin Değeri
100 gram beyaz lahananın içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 25 kcal |
| Karbonhidrat | 5,80 gr |
| Yağ | 0,10 gr |
| Protein | 1,28 gr |
| Diyet Lifi | 2,50 gr |
| Vitamin | K, C |
| Mineral | Az miktarda |
100 gram kırmızı lahananın içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 29 kcal |
| Karbonhidrat | 6,94 gr |
| Yağ | 0,09 gr |
| Protein | 1,51 gr |
| Diyet Lifi | 2,60 gr |
| Vitamin | K, C |
| Mineral | Az miktarda |
Lahana Nasıl Kullanılır
Lahananin kullanımı: Beyaz lahana ülkemizde genellikle taze sebze olarak çeşitli yemeklerin hazırlanmasında, kırmızı lahana ise salata yapımında kullanılır. Gıda sanayinde her iki lahana çeşidi turşu üretiminde değerlendirilir.
Lahana Nasıl Pişirilir
Lahana Yemekleri
Lahana Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Lahana
Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Lahana ürünleri için lütfen tıklayın:
Kaynakça
- ↑ A. Balkaya ve ark. Türkiye’de Kışlık Sebze Türlerinin Tarımsal Üretimdeki Yeri ve Önemi, https://www.turktob.org.tr/dergi/makaleler/dergi20/8-12.pdf
- ↑ H. Kar, O. Karaağaç, Türkiye’de Baş Lahana Islahı, Türktob Dergisi, 20:24-29.
- ↑ J.Kubala, 9 Impressive Health Benefits of Cabbage, Healthline.com
