Çilek

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Cilek1.jpg

Çilek (Fragaria) gülgiller familyasından anavatanı Amerika olan otsu bir bitki ve bu bitkinin aromatik kırmızı meyveleridir. Dünya genelinde 20’den fazla türü olan çileğin en fazla ziraatı yapılanı Fragaria × ananassa olarak isimlendirilen türdür. Bu tür Amerika kıtası kökenli iki farklı türün hibritlenmesi sonucu ortaya çıkmıştır. C vitamini ve antioksidan bileşikler bakımından en zengin gıdalardan olan çilek kalp sağlığının korunmasına ve kanser riskinin azalmasına yardımcı olur. Çilek taze olarak tüketimi yanında gerek evde ve gerekse gıda sanayinde farklı ürünlerin üretiminde kullanılır.

Çilek Hakkında Bilgiler

Çilek İsminin Anlamı ve Kaynağı: Çilek eski Türkçe lehçelerinde bulunan cigelek kelimesinden değişerek bugün kullandığımız haline dönüşmüştür. Cigelek vişne ya da meyvenin etli sulu kısmı anlamına gelen cige kelimesine lek soneki ilave edilerek türetilmiştir.

Çileğin Diğer İsimleri:

Çileğin Latince (bilimsel) İsmi: Fragaria × ananassa

Çileğin İngilizcesi:Strawberry

Çileğin Dünyada Yetiştiği Yerler: Çilek çok farklı ekolojik şartlarda yetişebildiğinden dünyanın hemen hemen her bölgesinde üretilebilen nadir meyvelerden biridir. Dünyada en fazla çilek üreten ülkeler sırasıyla Çin, ABD, Meksika, Mısır, Türkiye ve İspanya'dır.

Çileğin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde her bölgede yetiştirilen çilek en fazla Akdeniz, Ege ve Marmara bölgesinde üretilmektedir. Akdeniz ve Ege bölgesinde erkenci çilek yetiştiriciliği yapılırken Marmara bölgesinde ise geç sezon yetiştiriciliği yapılmaktadır. En fazla çilek üretimi yapılan iller Mersin, Aydın, Antalya ve Bursa'dır.

Çilek Çeşitleri: Üretimi yapılan çok sayıda çilek çeşidi vardır ve melezleme yoluyla yeni çeşitlerin geliştirilmesi devam etmektedir. En yaygın üretilen yerli çilek çeşitleri Osmanlı, Yalova-15 ve Yalova-104’tür. Son yıllarda yerli türler yerine yüksek verim, yola dayanım ve irilik gibi sebeplerle ABD menşeli yabancı çeşitler daha fazla tercih edilerek yetiştirilmektedir. Yabancı çilek çeşitleri arasında Albion, Sweet Charlie, Chandler, Camarosa ve Fern öne çıkmaktadır.

Çileğin Mevsimi: Çilek dört mevsim üretilerek pazara sunulan bir meyvedir. Dikim zamanı, dikim tipi (örtü altı ya da açıkta yetiştirme) ve çeşide bağlı olarak çilek bitkisinden farklı zamanlarda meyve elde edilir. Açıkta yetiştirilen çileklerden ilk meyveler Mart ayında toplanırken örtü altı çilekler Aralık ayından itibaren meyve vermeye başlar. [1]

Çilek Hakkında Ayet ve Hadisler:

Çileğin Faydaları

  • Çilek C vitamini ve polifenolik bileşikler bakımından en zengin meyvelerden bir tanesidir. Bir kase çilek tüketimi günlük C vitamini ihtiyacımızın tamamını sağlar. Çilekte bulunan C vitamini bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek vücudu hastalıklara karşı korur.
  • Çilekte bulunan antosiyanin, kuersetin ve kaempferol gibi antioksidan özellikli bileşikler kanser riskini ve tümör oluşumunu azaltıcı etki gösterirler.
  • Çilek içerdiği antioksidanlar ve C vitamini ile göz sağlığının korunmasına yardım eder.
  • Çilekte bulunan antosiyaninlerin faydalı etkilerini belirlemek için yapılan çalışmalar, çilek tüketiminin kalp sağlığının korunmasına yardım ettiğini ortaya koymuştur. Çok sayıda denek ile yapılan gözlem çalışmalarının sonucunda çilek tüketiminin kardiyolojik sebeplerle ölüm riskini azalttığı bulunmuştur.
  • Vücutta glukoz sindirimini yavaşlattığından çilek tüketimi tip 2 diyabetten korunmaya yardımcı olur. [2]

Çileğin Zararları ve Çileğin Yan Etkisi

  • Özellikle küçük yaştaki çocuklarda ve polen alerjisi olanlarda çilek alerjisi yaygındır. Alerjik bünyelerde çilek tüketimi kaşıntı, ürtiker, dudak ve yüzde şişme gibi semptomlara yol açabildiğinden, bu kimselerin çilek tüketmemesi tavsiye edilir.
  • Kanama bozukluğu olanların çilek tüketiminde dikkat etmeleri gerekmektedir. Aşırı çilek tüketimi bu kimselerde kanama süresinin uzamasına ve morarmalara yol açabilir. Aynı şekilde çilek tüketimi sonrası kanın pıhtılaşma süresi uzayacağı için ameliyat öncesinde çilek yenmemelidir.[3]
  • Olgunlaşmamış çilek yenmesi durumunda ağızda yanma hissi meydana gelebilir.

Çilek Besin Değeri

100 gram Çileğin içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 33 kcal
Karbonhidrat 7,68 gr
Yağ 0,30 gr
Protein 0,67 gr
Diyet Lifi 2,00 gr
Vitamin C, B9
Mineral Manganez

Çilek Nasıl Kullanılır

Çileğin kullanımı: Çilek taze olarak tüketilmesi yanında, dondurularak ya da kurutularak daha sonra kullanım için saklanabilir. Gıda sanayinde tatlı, pasta vb çok farklı gıda formülasyonlarında kullanılan çilek reçel ve marmelat üretiminde en çok tercih edilen meyvelerdendir. Ayrıca çilekli süt, dondurma ve yoğurt gibi süt ürünlerinin üretiminde çilekten faydalanılır.

Çilek Nasıl Pişirilir

Çilek Yemekleri

Çilek Resimleri

Cilek2.jpg

Cilek-bitkisi.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Çilek

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Çilek ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da çilek ürünleri

Kaynakça