Sumak

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Sumak1.jpg

Sumak Sakızağacıgiller familyasından anavatanı Ortadoğu ve Asya ülkeleri olan Rhus cinsine ait bir bitki ve bu bitkinin kırmızımsı küre şekilli meyveleridir. Subtropik ya da ılıman iklime sahip bölgelerde yetişen sumağın çok sayıda farklı türü olmakla birlikte ülkemizde en fazla meyveleri baharat olarak kullanılan Rhus coriaria türü yetişmektedir. Sumak bitkisinin meyveleri kurutulduktan sonra tuzla beraber öğütülerek morumsu kırmızı renkli ve kullanıldığı salata ya da yemeklere ekşimsi ve buruk bir tat veren baharat elde edilir. Antioksidan özellikleri olan muhtelif bileşikler içeren sumak vücudu serbest radikallerin muhtemel zararlarından koruyarak kardiyolojik problemler ve kanser gibi hastalıkların risklerini azaltır.

Sumak Hakkında Bilgiler

Sumak İsminin Anlamı ve Kaynağı: Sumak kelimesi Arapça’da "koyu kırmızı tohumları baharat ve boya hammaddesi olarak kullanılan bitki" anlamına gelen summak (سمّاق) kelimesinden dilimize geçmiştir. Kelimenin kökeni Süryanice’de kırmızı anlamına gelen summaqa’dır.[1]

Sumak Diğer İsimleri: Summak, somak

Sumağın Latince (bilimsel) İsmi: Sumak Rhus cinsinden çok sayıda türün ortak adıdır. Ülkemizde yetişen türler meyveleri baharat olarak kullanılan Rhus coriaria ile boyacılıkta kullanılan Rhus cotinus ‘tur.

Sumağın İngilizcesi: Sumac

Sumakın Dünyada Yetiştiği Yerler: Ilıman ve sıcak iklimleri seven bir bitki olan sumak özellikle Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Batı Asya’da yaygın bir şekilde yetişmektedir.

Sumağın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Sumak ülkemizde en fazla Akdeniz Bölgesinde ve özellikle Adana, Mersin, Antalya ve çevresinde doğal olarak kendiliğinden yetişmektedir. Ayrıca Gaziantep, Şanlıurfa ve İzmir sumağın yetiştiği diğer illerimizdir. [2]

Sumağın Türleri: Özellikleri ve yetiştirildiği bölgeye göre farklı özelliklere sahip pek çok tür sumak bitkisi bulunmaktadır. Akdeniz ülkelerinde yetişen ve meyveleri baharat olarak kullanılan Rhus coriaria derici sumağı ya da Sicilya sumağı olarak bilinmektedir. Diğer sumak türlerine örnek olarak boyacı sumağı (Rhus cotinus), Amerikan sumağı (Rhus Typhina), Çin sumağı (Rhus chinensis) ve Kokulu sumak (Rhus aromaticus) verilebilir.

Sumağın Mevsimi: Sumak meyveleri Temmuz ve Ağustos aylarında hasat olgunluğuna ulaşarak toplanır.

Sumak Helal midir: Sumağın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Sumak Hakkında Ayet ve Hadisler:

Sumağın Faydaları

  • Sumak antioksidan özellikli çeşitli bileşikler bakımından zengin bir baharat olup vücutta kanser, felç ve kalp krizi gibi hastalıklara yol açan serbest radikallerin olumsuz etkilerini azaltır. Yapılan bir araştırmada sumağı her gün düzenli tüketen diyabetlilerde kalp hastalıkları riskinin azaldığı belirlenmiştir. Ayrıca sumakta bulunan antioksidanları yaşlanma sürecini yavaşlatmaktadır.
  • Sumak kan kolesterol seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olur. Obezlerle yapılan bir denemede sumak tüketimi sonucunda kan trigliserit, LDL ve toplam kolesterol seviyelerinin kayda değer bir şekilde azaldığı bulunmuştur.
  • Yapılan çalışmalar sumak tüketiminin kan şeker seviyesinin düzenlenmesine ve insülün direncinin önlenmesine destek olduğunu ortaya koymuştur.
  • Sumak halk hekimliğinde hazmı kolaylaştırması ve iştah açması için kullanılır.

Sumağın Zararları ve Sumağın Yan Etkisi

  • Sumak tüketiminin insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri çok nadir olarak görülür. Kuruyemişlere karşı alerjisi olanların sumak tüketirken dikkatli olması tavsiye edilir. Nadir görülen sumak alerjisinde kaşıntı ve deri döküntüsü gibi semptomlar ortaya çıkar.
  • Kan şekeri ve kolesterol’a etkileri nedeniyle kolesterol düşürücü veya diyabet ilaçları kullananların sumak tüketimlerini sınırlı tutması gerekir.
  • Fazla miktarda sumak tüketimi kabızlığa yol açabilir.

Sumağın Besin Değeri

100 gr Sumak içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 281 kcal
Karbonhidrat 48 gr
Yağ 14,40 gr
Protein 13,30 gr
Diyet Lifi 34,80 gr
Vitamin A, C, Folik asit
Mineral Demir

Sumak Nasıl Kullanılır

Sumağın kullanımı: Sumak en yaygın baharat olarak kullanılmaktadır. Sumak bitkisinin kırmızımsı meyveleri toplanarak kurutulur ve tuz ile öğütüldükten sonra yemek ve salatalara ekşilik ve lezzet vermek için kullanılır. Hazımsızlık problemlerine karşı sumaktan hazırlanan bitkisel çaydan faydalanılır. Gıda endüstrisi haricinde de sumaktan faydalanılmaktadır. Boyacı sumağının yaprakları ishal ve kan kesici özellik gösterdiğinden eczacılık sektöründe kullanılırken, meyveleri tekstil sektöründe kumaş ve derilerin sarı renge boyanmasında kullanılır. [3]

Sumak Nasıl Pişirilir

Sumak Yemekleri

Sumak Resimleri

Sumak2.jpeg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Sumak

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Sumak ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Sumak ürünleri

Kaynakça

  1. https://www.etimolojiturkce.com/kelime/Sumak
  2. A. Ünver, Sumak (Rhus Coriaria) Meyveleri̇nden Oleorezi̇n Üreti̇mi̇ Üzeri̇ne Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2006)
  3. https://atib.ogm.gov.tr/Sayfalar/Tıbbi%20ve%20Itri%20Bitkilerimizi%20Tanıyalım/Sumak.aspx