Sadeyağ

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Halisinden (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 18.26, 30 Haziran 2019 tarihli sürüm (Halisinden.com'da Sadeyağ)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Sadeyağ.jpg

Sadeyağ süt, krema ya da yoğurttan elde edilen tereyağının eritilip bileşimindeki su, yüzeydeki köpük ve dipte çöken tortunun uzaklaştırılması ile elde edilen ve en az %99 süt yağı içeren hayvansal bir yağdır. Sadeyağ ülkemizde özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinde ve genellikle koyun sütünden üretilmektedir. Diğer taraftan Hint ve Ortadoğu yemek kültüründe inek ya da manda sütünden elde edilen sadeyağ kullanılır. Su içeriği düşük olduğu için oldukça dayanıklı olan sadeyağ oda sıcaklığında 6-8 ay; buzdolabı şartlarında iki yıla kadar bozulmadan saklanabilir. Besin bileşimleri tereyağına benzerlik gösteren sadeyağın başlıca besin bileşeni doymuş yağ asitleridir. Sadeyağ sağlık için çeşitli faydalara sahip A vitamini, konjuge linoleik asit ve kısa zincirli yağ asitlerinin iyi bir kaynağıdır

Sadeyağ Hakkında Bilgiler

Sadeyağ İsminin Anlamı ve Kaynağı: Sade kelimesi Farsça’da karışmamış anlamında kullanılan sada kelimesinden dilimize alıntılanmıştır. Yapısında yağ haricinde başka bileşenler yok denecek kadar az olan bu ürün saf, karışmamış yağ anlamında sadeyağ olarak isimlendirilmiştir.

Sadeyağın Diğer İsimleri: Urfa yağı

Sadeyağın İngilizcesi: Ghee

Sadeyağın Dünyada Üretildiği Yerler: Sadeyağın dünyada en fazla üretildiği ülkeler Hindistan ve Pakistan’dır.[1]

Sadeyağın Türkiye'de Üretildiği Yerler: Ülkemizde sadeyağ en fazla Şanlıurfa’da üretilmektedir.[2]

Sadeyağ Çeşitleri: Sadeyağ dünya piyasasında elde edildiği süte göre farklı çeşitlerde bulunmaktadır. Dünyanın en büyük sadeyağ üreticisi olan Hindistan’da üretimde genellikle manda sütü kullanılırken ülkemizde koyun sütü kullanılmaktadır. Ayrıca inek, keçi ve deve sütünden de elde edilen sadeyağ çeşitleri vardır.

Sadeyağ Helal midir: Sadeyağın tüketilmesinde dini açıdan sakınca yoktur.

Sadeyağ Hakkında Ayet ve Hadisler:

Sadeyağın Faydaları

  • Bileşiminde neredeyse tamamıyla süt yağı içeren sadeyağda su ve diğer bileşenlerin toplam oranı %1’den daha azdır. Sadeyağ yüksek oranda doymuş yağ asitleri dışında sağlık için önemli A vitamini, konjuge linoleik asit ve kısa zincirli yağ asitleri içerir.
  • Sadeyağ gibi A vitamini içeriği yüksek gıdaların tüketimi bağışıklık sistemini güçlendirir, göz ve cilt sağlığına faydalıdır.
  • Konjuge linoleik asit (KLA) sadeyağda bulunan biyoaktif özelliğe sahip en önemli bileşendir. Yapılan çalışmalarda KLAnın enflamasyonu önleyici, gastrik, bağırsak ve göğüs kanserlerinde riski azaltıcı özellikler gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca KLA kemik mineral yoğunluğunu olumlu etkiler ve romatizmal artriti azaltır.
  • Sadeyağın içerdiği kısa zincirli çeşitli yağ asitleri enflamasyonu önleyici etkisi ile sindirim sistemi sağlığına faydalıdır ve bağırsak hücrelerini hasarlardan korur.[3]

Sadeyağın Zararları ve Sadeyağın Yan Etkisi

  • Çok yüksek kalorili bir gıda olan sadeyağın sınırlı miktardan fazla tüketimi kilo artışına neden olur. Obez ya da aşırı kilolu kişilerin sadeyağ tüketiminden kaçınması gerekir.
  • Doymuş yağ asidi ve kolesterol içeriği yüksek olduğundan kalp hastalarının sadeyağ tüketiminde ölçülü olması tavsiye edilir.
  • Sadeyağ üretiminde uygulanan ısıtma işlemi sırasında yapıda bulunan kolesterol oksitlenebilir. Yapılan çalışmalarda okside kolesterolün kalp hastalıkları gibi rahatsızlıkların riskini artırdığı bulunmuştur.

Sadeyağın Besin Değeri

100 gram sadeyağın içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 895 kcal
Karbonhidrat 0 gr
Yağ 99,5 gr
Protein 0 gr
Diyet Lifi 0 gr
Vitamin A
Mineral Az miktarda

Sadeyağ Nasıl Kullanılır

Sadeyağın kullanımı: Genel olarak tereyağının kullanıldığı her türlü üründe sadeyağ kullanılabilir. Ayrıca Gaziantep başta olmak üzere Güneydoğu Bölgesindeki illerimizde baklava ve kadayıf gibi şerbetli tatlıların üretiminde sadeyağdan faydalanılır.

Sadeyağ Nasıl Yapılır

Sadeyağ üretimi: Tereyağı 60 C’nin altında ısıtılarak eritilir daha sonra sıcaklık arttırılarak yapıda bulunan suyun buharlaşarak uzaklaşması sağlanır. Bu sırada yüzeyde köpükleşme meydana gelirken tortular dibe çöker. Düşük sıcaklıkta ısıtma işlemine köpüklenme bitip yağ berrak bir görünüş kazanasıya kadar devam edilir. Bir süre dinlenmeye bırakılan sadeyağ tortu ile yeniden karışmadan başka bir kaba süzülerek alınır. Son aşamada cam kaplara doldurulan sadeyağ kullanıma hazır hale getirilir.

Sadeyağ Nasıl Pişirilir

Sadeyağ Yemekleri

Sadeyağ Resimleri

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Sadeyağ

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Sadeyağ ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Sadeyağ ürünleri

Kaynakça

  1. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QP/visualize
  2. F. Atasoy, H. Türkoğlu, Şanlıurfa’da Üreti̇len ve Satışa Sunulan Sadeyağların (Urfa Yağı) Serbest Yağ Asi̇tleri̇ Bi̇leşi̇mi̇ni̇n Beli̇rlenmesi̇ Üzeri̇ne Bi̇r Araştırma, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 9-12, 2010.
  3. P. Ganesan, et al., Butter, Ghee, and Cream Products, in Milk and Dairy Products in Human Nutrition: Production, Composition and Health, (Edited by Y. W. Park and G. F. W. Haenlein) John Wiley & Sons, Ltd. First Edition, 2013.