Propolis

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Halisinden (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17.26, 30 Haziran 2019 tarihli sürüm (Halisinden.com'da Propolis)
(fark) ← Önceki hâli | En güncel hâli (fark) | Sonraki hâli → (fark)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Propolis.jpg

Propolis arıların bitkilerin yaprak, tomurcuk, kabuk ve benzeri kısımlarından topladıkları reçineli maddeleri bal mumu ve kendi salgılarıyla karıştırmasıyla ürettikleri keskin ve güzel kokulu maddedir. Mum kıvamında, suda erimeyen ve oda sıcaklığına yarı katı haldeki propolis; bitkisel kaynağına bağlı olarak kirli sarıdan koyu kahverengiye kadar farklı renklerde olabilir. Arılar tarafından propolis kovanın mekanik dayanıklılığını arttırmak, ısı yalıtımını sağlamak ve mikrobiyel gelişimi ve hastalıkları önlemek başta olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılır. Propolisin kimyasal bileşimi ve yapısı iklim şartlarına ve toplandığı kaynaktaki çevresel şartlara bağlı olarak değişmektedir. Yapılan araştırmalarda 300 civarında farklı bileşik içeren propolisin antiseptik (mikrop öldürücü), antioksidan (oksidasyonu engelleyici), antienflamatuvar (yangı, enflamasyonu engelleyici) vb çeşitli terapötik etkileri olduğu belirlenmiştir. Son yıllarda apiterapiye olan artan ilgi ile beraber arı ürünlerinin sağlık faydalarına yönelik çok sayıda araştırma yapılmış ve propolisin muhtelif hastalıklarda tıbbi tedaviyi destekleyici olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Propolis Hakkında Bilgiler

Propolis İsminin Anlamı ve Kaynağı: Yunanca kökenli olan propolis kelimesi şehir anlamına gelen polis kelimesine önce anlamındaki önek pro’nun gelmesi ile türetilmiştir. Arılar tarafından genellikle kovanın giriş kısmına sıvanan bir madde olduğundan propolis (şehirden önce) olarak isimlendirilmiştir.

Propolisin Diğer İsimleri:

Propolisin İngilizcesi: Propolis

Propolisin Dünyada Üretildiği Yerler: Dünyada en fazla propolis başta Çin olmak üzere Arjantin, Uruguay, Brezilya, Şili ve Kanada’da üretilmektedir.[1]

Propolisin Türkiye'de Üretildiği Yerler: Ülkemizde arıcılık yapılan çeşitli yörelerde propolis genellikle küçük ölçekli üreticiler tarafından elde edilmektedir.

Propolis Çeşitleri: Dünyada ve ülkemizde propolis kullanılarak elde edilen çok çeşitli ticari ürünler pazarlanmaktadır. Piyasada sadece propolis içeren ürünler yanında, bal, polen ya da arı sütü ile karıştırılarak hazırlanmış kapsül, tablet gibi farklı formlarda gıda takviyeleri bulunmaktadır. Ayrıca su ve diğer çözücüler (alkol) yardımıyla elde edilen propolis özütleri üretilmektedir.

Propolis Helal midir: Saf halde ya da arı ürünleri ile birlikte hazırlanan propolisin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur. Bununla birlikte alkol ekstraksiyonu ile elde edilen propolis özütlerinin kullanımı mahzurludur.

Propolis Hakkında Ayet ve Hadisler:

Propolisin Faydaları

  • Propolis içerdiği olumlu sağlık etkileri olan çeşitli bileşikler ile halk hekimliğinde yaygın olarak kullanılan bir arı ürünüdür. Bununla birlikte pek çok sağlık faydası olan propolisin ilaç olmayıp hastalıkların tıbbi tedavisine destekleyici bir niteliği olduğu unutulmamalıdır.
  • Propolisin yapısında antioksidan ve antitümör etkilere sahip çeşitli bileşikler bulunmaktadır. Son yıllarda propolisin kanser hastalığı üzerine etkileri ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda propolisin bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser riskini azalttığı; tümör büyümesini önlediği ve kanserli hücre ölümünü teşvik ettiği belirlenmiştir.
  • Propoliste bulunan kaffeik asitin yaşlanmayı geciktirici özelliği vardır.
  • Bakteri ve mayalara karşı antimikrobiyel etki gösteren propolis ağız ve diş hastalıklarına karşı kullanılabilir.
  • Yanık, zona ve sedef gibi rahatsızlıklarda propolis yaraların iyileşmesini hızlandırır.
  • Yapılan çalışmalar propolisin ülsere karşı koruyucu ve tedaviyi destekleyici etkileri olduğunu ortaya koymuştur.
  • Grip, faranjit ve bronşit gibi mikrobik etmenli solunum yolu hastalıklarında propolisin tedaviye destek olduğu belirlenmiştir. Hastaların propolis ekstraktını suya damlatarak buharını soluması üst solunum yolunu ve bronşları rahatlatarak olumlu sonuçlar vermiştir.[2]

Propolisin Zararları ve Propolisin Yan Etkisi

  • Arı ürünlerine karşı alerjisi olanların propolis tüketiminde dikkatli olması gerekir. Propolis içeren tabletleri kullanan bazı hassas bünyeli insanlarda ağız yaraları ve tahrişler meydana geldiği gözlenmiştir.
  • Astım hastalarının propolisten kaçınması tavsiye edilir.
  • Hamile ve emziren kadınların propolisi güvenli bir şekilde tüketilebileceği hususunda yeteri kadar bilgi olmadığından, bu kişilerin tedbiren propolisten uzak durması gerekir.
  • Propolis kanın pıhtılaşmasını yavaşlatacak bazı bileşikler içerdiğinden kan hastalığı olanlarda kanama riskini arttırır. Ayrıca ameliyat olacakların kanama riskine karşı iki hafta önce propolis kullanımını bırakmaları gerekmektedir.

Propolisin Besin Değeri

Propolisin besin bileşenleri coğrafik ve botanik kaynağına bağlı olarak büyük değişiklikler gösterir. Tipik olarak propolisin kimyasal komposizyonunda yaklaşık olarak %50 reçineli bileşikler, %30 balmumu,%10 aromatik yağlar, %5 polen ve % 5 çeşitli biyoaktif bileşikler (fenolik maddeler, aminoasit, vitamin ve mineraller) bulunur. Propolisin bileşiminde bulunan ve sağladığı olumlu sağlık etkilerinin çoğunun kaynağı olan fenolik bileşikler arasında öne çıkanlar rutin, kaempferol, apigenin, kateşin ve quercetin, kaffeik asit ve sinnnamik asittir. Ayrıca propoliste çinko, demir, magnezyum, kalsiyum, potasyum gibi mineraller ile B1, B2, B6, A vitaminleri bulunur.[3]

Propolis Nasıl Kullanılır

Propolisin kullanımı: Propolis ham ya da özütlendikten sonra farklı formlarda tüketime sunulur. Ayrıca piyasada bal, polen, arı sütü gibi diğer arı ürünlerinin ilavesiyle elde edilen propolis karışımları bulunmaktadır. Tablet formda satılan propolisler emilerek; sıvı özütler balla karıştırılarak ya da ekmek, yoğurt gibi gıdalara damlatılarak; toz haldeki propolis preparatları ise bal ve yoğurt gibi gıdalarla birlikte tüketilir.

Propolis Yemekleri

Propolis Resimleri

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Propolis

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Propolis ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Propolis ürünleri

Kaynakça

  1. N. Doğan, İ. Hayoğlu, Propolis ve Kullanım Alanları, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(3): 39-48, 2012.
  2. B. Yücel ve ark., Propolisin İnsan Sağlığına Etkileri, Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24 (2): 41 - 49, 2014.
  3. V. R. Pasupuleti, et al., Honey, Propolis, and Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions and Health Benefits. Oxidative medicine and cellular longevity, 2017, 1259510. doi:10.1155/2017/1259510