Erik

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Erik1.jpg

Erik gülgiller familyasından türlerine bağlı olarak anavatanı Güneybatı Asya, Avrupa ve Çin olan bir ağaç ve bu ağacın sert çekirdekli meyveleridir. Dünyada çok sayıda türü yetiştirilen erik ağacının meyveleri türüne bağlı olarak farklı renk, büyüklük, ve tatta olabilir. Erik bağırsakların daha iyi çalışmasına katkı sağlayan doğal bir müshil ilacı olup kabızlık sorunu yaşayan insanların tüketmesi tavsiye olunan bir gıdadır. Meyvenin kurutulması ile elde edilen kuru erik önemli miktarda K vitamini, B vitaminleri ve diyet lifi içerdiğinden sağlık açısından çok faydalı bir atıştırmalıktır.

Erik Hakkında Bilgiler

Erik İsminin Anlamı ve Kaynağı: Erik kelimesinin kökeninin Farsça’da aynı meyveyi isimlendirmek için kullanılan alu kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Divan-i Lugat it-Türk’te erük kelimesi şeftali erik ve kayısı gibi meyveleri tanımlamak için kullanılmıştır. [1]

Eriğin Diğer İsimleri:

Eriğin Latince (bilimsel) İsmi: Çok sayıda farklı türü bulunan eriğin dünyada ticari olarak en fazla ekimi yapılan türleri Avrupa Eriği (Prunus domestica), Can Eriği (Prunus Cerasifera) ve Japon Eriği (Prunus salicina)’dir.

Eriğin İngilizcesi: Plum

Eriğin Dünyada Yetiştiği Yerler: Erik türe bağlı olarak çok farklı ekolojik şartta yetiştirilebildiğinden dünyanın her tarafında ziraatı yapılmaktadır. Dünyada en fazla erik Çin’de üretilmektedir. Romanya, Sırbistan, ABD, Türkiye ve İran erik üretiminde diğer önemli ülkelerdir.

Eriğin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilen bir meyve olan eriğin ticari olarak en fazla ziraatı Akdeniz Bölgesinde yapılmaktadır. Mersin, Hatay, Adana, Bursa ve Antalya ülkemizde en fazla erik üretilen illerdir.

Erik Çeşitleri: Dünyada farklı ekolojik koşullara uyum sağlamış çok sayıda erik çeşidi yetiştirilmektedir. Ülkemizde üretilen erikler en genel olarak Can Eriği, Japon Eriği ve Avrupa Eriği olarak üç grupta değerlendirilir. Genellikle yeşil olarak ve yaş tüketilen can eriği çeşitleri papaz eriği, can eriği, Havran, Aynalı eriği ve kebap eriğidir. Genellikle meyvesi daha iri, tatlı ve sulu Japon eriği çeşitleri arasında öne çıkanlar Formasa ve Santa Rosa’dır. Japon eriği sofralık ve mutfaklık (reçel) olarak değerlendirilir. Ülkemizde en fazla erik üretimi Avrupa eriği grubuna ait çeşitlerde yapılır. Sofralık ve kurutmalık olarak değerlendirilen tatlı ve sulu olan bu grupta Stanley, Giant, President ve Sugar önemli çeşitlerdir.[2]

Eriğin Mevsimi: Erik sezonu türüne bağlı olarak Nisan ayı ortasından Eylül ayı sonuna kadar devam eder.

Erik Helal midir: Eriğin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Erik Hakkında Ayet ve Hadisler: Hz. Ebu Hureyre (RA)’dan rivayet edilen bir Hadis-i Şerifte Peygamber Efendimiz (SAV) “Size Hint eriği denilen, bir çeşit meyveyi, kara hüleyleci tavsiye ederim. Bunu içiniz. Tadı biraz acıdır ama her hastalığa şifadır.” buyurmuştur.

Eriğin Faydaları

  • Eriğin bileşiminde bulunan sorbitol ve isatin isimli bileşiklerin laksatif etki gösterdiği bilinmektedir. Ayrıca özellikle kuru erikte önemli miktarda çözünmeyen diyet lifi bulunmaktadır. Erik içerdiği bu bileşenlerle sindirim sistemi açısından son derece faydalı bir meyve olup, özellikle kabızlık sorunu olanların tüketmesi tavsiye olunur.
  • Kırmızı-mavi renkli erikler antosiyaninlerce zengin meyvelerdir. Yapılan çalışmalar antosiyaninlerin vücutta kanser oluşmasına yol açabilen serbest radikallerin zararını sınırladığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla erik tüketimi kanser riskini azaltıcı etkiye sahiptir.
  • Erikte bulunan fenolik bileşikler (lutein, zeaksantin,klorojenik asit ve neoklorojenik asit), vücutta meydana gelen enflamasyonu (iltihap) azaltıcı etkiye sahiptir.
  • Özellikle kuru erik kemik sağlığı açısından çok faydalı bir atıştırmalıktır. Yaşlanma nedeniyle kemik densitesinde meydana gelen azalmaya engel olmak için kuru erik tüketmek önerilmektedir.[3]

Eriğin Zararları ve Eriğin Yan Etkisi

  • Çok fazla erik tüketen kişiler meyvede bulunan oksalatlar kişilerde böbrek ve safra kesesinde taş oluşmasına yol açabilir. Bu nedenle böbrek ve safra kesesi ile ilgili hastalığı olanların erik tüketmekten kaçınmaları gerekir.
  • Erikler kurutularak saklanırken sülfitleme işlemine tabi tutulurlar. Sülfit alerjisi olanların kuru erik tüketirken dikkatli olmaları önerilir.
  • Aşırı kuru erik tüketimi karın ağrısı ve ishale yol açabilir.

Erik Besin Değeri

100 gram Eriğin içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 46 kcal
Karbonhidrat 11,42 gr
Yağ 0,28 gr
Protein 0,70 gr
Diyet Lifi 1,40 gr
Vitamin C, K
Mineral Potasyum

100 gram Kuru Eriğin içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 240 kcal
Karbonhidrat 63,88 gr
Yağ 0,38 gr
Protein 2,18 gr
Diyet Lifi 7,10 gr
Vitamin K, B6, B2, B3
Mineral Potasyum, Manganez, Magnezyum, Fosfor

Erik Nasıl Kullanılır

Eriğin kullanımı: Erik ülkemizde genellikle taze halde sofralık olarak değerlendirilmektedir. Çeşidine bağlı olarak tatlı, mayhoş ya da ekşi olabilen erik, evlerde yaş olarak doğrudan tüketilebildiği gibi marmelat, reçel, komposto gibi gıdaların üretiminde de kullanılır. Gıda sanayinde erik kurutularak çerez gibi tüketilen erik kurusu elde edilir. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte kuru erik suyu endüstriyel olarak üretilen diğer bir üründür.

Erik Nasıl Pişirilir

Erik Yemekleri

Erik Resimleri

Erik2.jpg

Erik-agaci.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Erik

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Erik ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da erik ürünleri

Kaynakça

  1. M. Aslan. Türki̇ye Türkçesi̇ ve Azerbaycan Türkçesi̇’ni̇n Meyve Adları Yönünden Karşılaştırılması, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları
  2. Erik Yetiştiriciliği, https://adana.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlarimiz/erik_yetistiriciligi_2010.pdf
  3. K.Patil, 21 Best Benefits Of Plums, https://www.organicfacts.net/health-benefits/fruit/health-benefits-of-plums.html