Arpa sayfasının kaynağını görüntüle

[[Kategori:Bitkisel Gıda]]
[[Kategori:Tahıl]]
[[Dosya: Arpa.jpg|left|thumb|300px]]
'''Arpa''' (''Hordeum vulgare'') buğdaygillerden tek yıllık otsu bir bitki ve bu bitkinin genellikle malt sanayi ve hayvan beslenmesinde kullanılan tohumlarıdır. Binlerce yıldır yetiştiriciliği yapılan arpa ilk defa Bereketli Hilal olarak adlandırıan Türkiye, İran Irak ve Lübnan’ı içine alan bölgede kültüre alınmıştır. Geçmişte gıda olarak kullanımı daha fazla olan arpa ülkemizde %90’a varan oranlarda hayvan yemi olarak değerlendirilmektedir. Arpa daneleri buğdaya benzemekle beraber genellikle harman sırasında daneden ayrılmayan kavuza sahiptir; ancak son yıllarda ıslah yoluyla geliştirilen kavuzsuz arpa çeşitleri de bulunmaktadır. Protein, diyet lifleri, çeşitli vitamin ve mineraller bakımından zengin bir tahıl olan arpa sağlık faydaları klinik çalışmalarla ispatlanmış beta glukan gibi çözünür diyet liflerinin çok iyi bir kaynağıdır. Arpa gibi çözünür diyet lifleri bakımından zengin gıdaların tüketimi tokluk sağlayarak kalori alımını sınırlar; kan şekeri ve kolesterol seviyesini düzenler ve kalp hastalıkları riskini azaltır.
 
==Arpa Hakkında Bilgiler==

'''Arpa İsminin Anlamı ve Kaynağı:''' Arpa Türkçe kökenli bir kelimedir. Kaynaklar Uygur Türkçesinde ''bir tahıl, hordeum'' anlamındaki arpa kelimesinin bin yıldan daha fazla süredir kullanıldığını belirtmektedir. 

'''Arpanın  Diğer İsimleri:''' 

'''Arpanın  Latince (bilimsel) İsmi:''' ''Hordeum vulgare''

'''Arpanın  İngilizcesi:''' Barley

'''Arpanın  Dünyada Yetiştiği Yerler:''' Serin iklim bitkisi olan arpa dünyanın hemen her tarafında yetiştirilen bir tahıldır. En fazla arpa üretilen ülkeler sırasıyla Rusya, Almanya, Fransa ve Ukrayna’dır. 

'''Arpanın  Türkiye'de Yetiştiği Yerler:''' Ülkemizde tüm bölgelerde yetiştirilen arpa en fazla İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde üretilmektedir. İl bazında en fazla arpa yetiştiriciliği Ankara ve Konya’da yapılmaktadır.<ref>R. Taşçı ve Z. Bayramoğlu, Arpa Çeşitlerinin Üretim, Pazarlama ve İşleme Açısından Önemi, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(8): 923-934, 2017.</ref>
 
'''Arpanın  Çeşitleri:''' Dünyada farklı iklim ve toprak koşullarına uyum gösteren çok sayıda farklı arpa çeşidinin yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ülkemizde tohumluk olarak genellikle Tarımsal Araştırma Enstitüleri tarafından ıslah çalışmaları ile geliştirilen tescilli arpa çeşitleri kullanılmaktadır. Danelerin başak üstünde konumlanmasına göre arpalar iki sıralı ve altı sıralı olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Protein oranı yüksek olan altı sıralı arpa çeşitleri genellikle hayvan yemi olarak nişasta oranı daha fazla iki sıralı çeşitler ise malt sanayinde değerlendirilir. Ayrıca son yıllarda ülkemizde daneyi saran kavuzun harman işlemi sırasında ayrıldığı kavuzsuz arpa çeşitleri de yetiştirilmeye başlanmıştır. 
 
'''Arpanın  Mevsimi:''' Ülkemizde ekildiği bölge ve iklim koşullarına bağlı olarak Mayıs ayının sonundan itibaren hasat olgunluğuna gelen arpanın toplanması Temmuz ayının sonuna kadar devam eder.

'''Arpa Helal midir:''' Arpadan elde edilen un veya irmik kullanılarak üretilen gıdaların tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur. Ancak arpanın hammadde olarak kullanıldığı bira ve viski dahil her türlü alkollü içeceğin içilmesi haramdır. Diğer taraftan arpanın çimlendirilip kurutulması ve öğütülmesi ile elde edilen malttan üretilen alkolsüz malt içecekleri ile maltın fermentasyonu ile üretilen bira farklı ürünlerdir. Alkolsüz malt içeceklerinin içilmesinde mahzur olmamakla birlikte aromalı malt içeceklerinde kullanılan aromanın alkolde çözünmüş olabileceği hatırdan çıkarılmamalıdır. Aroma vermek için alkol içeren karışımların kullanıldığı malt içeceklerin içilmesi dini açıdan uygun değildir.

'''Arpa Hakkında Ayet ve Hadisler:''' Peygamberimiz (SAV) zamanında genellikle arpa unundan yapılan ekmek tüketilirdi ve arpa çeşitli yemek ve çorbalar ile şıranın yapımında kullanılırdı. <ref>S. Demir Akgün, Hz. Peygamber Döneminde Yemek Kültürü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2007.</ref> Ayrıca Peygamberimizin tavsiye ettiği gıdalardan bir tanesi arpa ve buğday ununa yağ ve süt ilave edilerek pişirilen sütlü bulamaçtır.

==Arpanın  Faydaları==

* Arpa protein, diyet lifi, B3 ve B6 vitaminleri, manganez, fosfor, çinko ve magnezyum mineralleri bakımından zengin bir tahıldır. 
* Arpanın bileşiminde bulunan beta glukan başta olmak üzere çözünür diyet lifleri tokluk hissi sağlayarak fazla kalori alımını sınırlar ve kilo kontrolüne yardımcı olur. 
* Yapılan araştırmalar arpadaki diyet liflerinin kandaki LDL (kötü) kolesterol, toplam kolesterol ve trigliserit seviyelerini azalttığı, HDL (iyi) kolesterol seviyesini ise yükselttiği belirlenmiştir. Ayrıca arpa yüksek kolesterollü insanlarda tansiyonu düşürücü etki yapmaktadır.
* Arpa esaslı yiyeceklerin tüketimi ile vücuda alınan çözünmez diyet lifleri sindirim sistemi sağlığına destek olarak bağırsak rahatsızlıkları riskini azaltır.
* Uzun süreli araştırmalarda arpa gibi çözünmez lif bakımından zengin gıdaların düzenli tüketiminin safra taşı oluşum riskini azalttığı bulunmuştur. 

==Arpanın  Zararları ve Arpanın  Yan Etkisi==

* Arpa gluten içerdiğinden çölyaklıların kaçınması gereken bir üründür. Ayrıca arpa tüketimi bazı hassas bünyeli insanlarda alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
* Kan şeker seviyesini düşürücü etkisi olduğundan diyabet ilacı kullananların arpa ürünlerini tüketiminde dikkatli olması gereklidir. Diyabet ilacı alındığında fazla miktarda arpa tüketimi kan şeker seviyesini çok fazla düşürülebilir. İlave olarak ameliyat sırasında ve sonrasında kan şeker seviyesini etkilemesi ihtimaline karşı planlı ameliyattan iki hafta önce arpa ürünlerinin tüketimi sonlandırılmalıdır.
* Diyet lifi içeriği yüksek olduğundan arpanın fazla miktarda tüketimi ilaçlarda bulunan etken maddelerin vücutta emilimini sınırlar ve ilacın etkinliğini azaltır. Ayrıca yüksek diyet lifi içeriğine sahip arpanın aşırı tüketimi bazı sindirim rahatsızlıklarına neden olabilir.

== Arpanın Besin Değeri==

100 gram arpanın (çiğ) içindekiler:

{| class="wikitable"
! Besin Öğesi
! Miktar
|-
| Enerji 
| 352 kcal
|-
| Karbonhidrat
| 77,7 gr
|-
| Yağ
| 1,2 gr
|-
| Protein
| 9,9 gr
|-
| Diyet Lifi
| 15,6 gr
|-
| Vitamin
| B3, B6
|-
| Mineral
| Manganez, Fosfor, Magnezyum, Çinko
|}

==Arpa Nasıl Kullanılır==

Arpanın  kullanımı: Dünyada üretilen arpanın çoğu hayvancılık ve malt sanayinde kullanılırken az bir kısmı gıda olarak değerlendirilir. Ülkemizde dane arpanın %90’dan fazlası çiftçi tarafından kırılarak hayvan yemi olarak ya da yem sanayinde karma yeme katılarak kullanılmaktadır. Arpa alkollü ve alkolsüz çeşitli içeceklerin üretiminde en yaygın kullanılan tahıllardandır. Bira ve viskinin temel hammaddesi olan arpadan ayrıca çeşitli alkolsüz içeceklerin (malt içeceği ve arpa suyu) üretiminde faydalanılır. Arpadan elde edilen un, irmik ya da ezme gibi ara ürünler çeşitli yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılır. Genellikle diğer tahıl unları ile karıştırılan arpa unundan ekmek ve erişte üretilir. Ülkemizde yaygın olmamakla birlikte bazı yemek kültürlerinde arpadan çeşitli çorba ve yemekler hazırlanmaktadır. 

==Arpa Nasıl Pişirilir==

==Arpa Yemekleri==

==Arpa Resimleri==

[[Dosya:Arpa-bitkisi.jpg|300px]]
[[Dosya:Arpa-başağı.jpg|300px]]

==İlgili Maddeler==
*[[Ekmek]]
*[[Un]]
*[[Glüten]]
*[[Erişte]]
*[[İrmik]]
*[[Çölyak]]
*[[Malt]]

==Halisinden.com'da Arpa==

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı ''Arpa'' ürünleri için lütfen tıklayın: <div style="color:Red;">'''[https://www.halisinden.com/Arama?1&kelime=Arpa Halisinden.com'da Arpa ürünleri]'''</div>

==Kaynakça==