Bulgur

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Bulgur1.jpg

Bulgur kaynatılıp kurutulduktan sonra kısmen kabukları çıkarılan ve kırılan buğdaydan elde edilen besleyici bir gıda maddesidir. Üretim yöntemi nedeniyle tam buğday ürünü olarak kabul edilen bulgur kısa sırada pişen yarı hazır bir üründür. Üretiminde genellikle durum buğdayı kullanılman bulgur ülkemiz ve Orta Doğu ülkelerinde pilav ve geleneksel yemeklerin hazırlanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu mutfak kültüründe çok önemli bir yeri olan bulgur; içli köfte, bulgur köftesi gibi ana yemekler ile çiğ köfte, mercimekli köfte, kısır gibi salata ve garnitürlerin başlıca bileşenidir. Çeşitli mineraller, B vitaminleri ve diyet lifleri bakımından zengin bir kaynak olan bulgur tok tutucu özelliği ile kilo kontrolü için hazırlanan diyet listelerinde sıklıkla yer almaktadır. Bulgur içerdiği diyet lifleri ile sindirim sistemi sağlığına faydalı bir gıdadır.

Bulgur Hakkında Bilgiler

Bulgur İsminin Anlamı ve Kaynağı: Bulgur Farsça’da kaba öğütülmüş buğday anlamında kullanılan bargul ya da burgul (برغل) kelimesinden dilimize geçmiştir.

Bulgur Diğer İsimleri: Burgul, simit, düğü

Bulgur İngilizcesi: Bulgur, cracked wheat

Bulgurun Dünyada Üretildiği Yerler: Bulgur ülkemiz dışında Orta Doğu ülkelerinde yaygın olarak üretilmekte ve tüketilmektedir. Son yıllarda tam tahıl ürünü olarak bulgurun popülaritesinin artması sonucu ABD, Kanada ve Fransa gibi ülkelerde bulgur üretim tesisleri kurulmuş ve üretim yapılmaya başlanmıştır. [1]

Bulgurun Türkiye'de Üretildiği Yerler: Ülkemizde bulgur üretiminin büyük çoğunluğu Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Gaziantep, Mardin, Şanlıurfa ve Diyarbakır illerinde yapılmaktadır. Ayrıca Konya, Karaman ve Mersin bulgur üretiminin yapıldığı diğer illerimizdir. Türkiye’de halen faal olarak üretim yapan 1,5 milyon ton toplam kurulu kapasiteye sahip 90’dan fazla bulgur üretim tesisi bulunmaktadır.

Bulgur Çeşitleri: Türk Gıda Kodeksi Bulgur Tebliğine göre ülkemizde pilavlık ve köftelik olmak üzere iki çeşit bulgur üretilmektedir. Tane iriliğine göre pilavlık bulgur dört, köftelik bulgur ise iki alt sınıfa ayrılır.[2]

  • Pilavlık Bulgur
    • Pilavlık tane
    • İri pilavlık
    • Pilavlık
    • İnce pilavlık
  • Köftelik bulgur
    • Köftelik
    • İnce Köftelik

Ayrıca üretildiği buğdayın renk özelliğine bağlı olarak esmer bulgur ve kabuğu daha az soyulmuş buğdaydan elde edilen kepekli bulgur çeşitleri vardır.

Bulgur Helal midir: Bulgurun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Bulgur Hakkında Ayet ve Hadisler:

Bulgurun Faydaları

  • Bulgur diyet lifleri bakımından zengin bir gıdadır. Bulgur gibi diyet lifi bakımından zengin gıdaların tüketimi sindirim sistemi sağlığını koruyucu etki gösterir ve bağırsak kanserleri riskini azaltır. Diyet lifleri ayrıca kan kolesterol seviyelerinin düzenlenmesine ve dolaylı olarak kalp sağlığının korunmasına yardımcı olmaktadır.
  • Düşük glisemik indekse sahip ve tok tutucu bir gıda olan bulgur diyet lifi içeriği ile kilo kontrolüne destek olur. Bu nedenle son yıllarda kilo kontrolü için hazırlanan diyet listelerinde sağlıklı karbohidrat kaynağı olarak bulgurdan faydalanılmaktadır.
  • Bulgur tüketimi vücutta karbohidratların sindirimini yavaşlatarak kan şeker seviyesinin düzenlenmesine katkıda bulunur. Bu özelliği ile bulgur diyabetlilerde kan şeker seviyesinde ani artışları engelleyici etki gösterir.[3]

Bulgurun Zararları ve Bulgurun Yan Etkisi

  • Bulgur gluten içerdiğinden çölyak hastalarının kaçınması gereken gıdalardandır.
  • Fazla miktarda bulgur tüketimi şişkinlik, gaz gibi sindirim problemlerine yol açabilir.
  • Kilo kontrolü için hazırlanan diyet listelerinde kullanılmakla birlikte karbohidrat bakımından zengin bir gıda olan bulgurun fazla miktarda tüketimi kilo alımına neden olabilir.

Bulgurun Besin Değeri

100 gram bulgurun (pişmemiş) içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 342 kcal
Karbonhidrat 75,87 gr
Yağ 1,33 gr
Protein 12,29 gr
Diyet lifi 12,50 gr
Vitamin B3, B6, B1
Mineral Magnezyum, Demir, Çinko

Bulgur Nasıl Yapılır

Bulgurun üretimi: Ülkemizde Antep tipi ve Karaman tipi olmak üzere iki farklı yöntem kullanılarak bulgur üretimi yapılmaktadır. Yöntemler arasındaki en belirgin fark kırma işleminden önce yapılan uygulamalardır. Antep tipi üretimde temizlenen buğdaylar öncelikle pişirilerek nişastanın jelatinize olması sağlanır. Daha sonra kurutulan buğdaylar kabuk soyma işlemine tabi tutulur, kırılır, boylarına göre sınıflanır ve ambalajlanarak satışa hazır hale getirilir. Karaman tipi üretimde ise kabuk soyma aşamasının öncesinde tavlama ve sonrasında kurutma işlemleri uygulanmaktadır. Daha sonra kırılan buğdaylar boyutlarına göre sınıflandırılarak ambalajlanır.[4]

Bulgur Yemekleri

Bulgur Resimleri

Köftelik-bulgur.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Bulgur

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Bulgur ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Bulgur ürünleri

Kaynakça

  1. http://www.millermagazine.com/dunya-bulgur-pazari-ve-turkiye-2/.html
  2. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170126M1-7.htm
  3. A. Hill, What Is Bulgur Wheat? Everything You Need to Know, Healthline Newsletter
  4. Z. Tacer, Bulgurun Fonksi̇yonel Özelli̇kleri̇ni̇n Beli̇rlenmesi̇, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, 2008.