Zerdeçal

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Zerdeçal1.jpg

Zerdeçal (Curcuma longa) zencefilgiller familyasından anavatanı Güney Asya olan, yumrulu kökü çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra baharat olarak kullanılan çok yıllık otsu bir bitkidir. İri yapraklara ve sarı çiçeklere sahip olan zerdeçal bitkisinin yumrular halindeki köklerinin hafif acımsı ve buruk bir tadı vardır. Hint safranı da denilen ve Hint mutfak kültüründe önemli bir yeri olan zerdeçalın parlak sarı-turuncu yumruları; haşlama ve kurutma işlemlerinden sonra öğütülerek baharat olarak tüketime hazır hale getirilir. Zerdeçal içerdiği antioksidan özellikli bileşikler, vitaminler, mineraller ve diyet lifleri ile besleyici değeri çok yüksek bir baharattır. Uzun yıllardır Çin ve Hint halk hekimliğinde çeşitli sağlık problemlerine karşı ilaç olarak kullanılan zerdeçalın enflamasyonu önleyici, kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltıcı ve depresyon semptomlarını iyileştirici etkileri vardır.

Zerdeçal Hakkında Bilgiler

Zerdeçal İsminin Anlamı ve Kaynağı: Zerdeçal Farsça’da "Hint safranı denilen bir tür sarı baharat" anlamında kullanılan zardeçāv veya zardeçūb ( زرده چاو/زرده چوب) kelimesinden dilimize geçmiştir. Farsça zardeçav kelimesi sarı renk anlamındaki zarde ve çubuk anlamındaki çūb veya çōb kelimelerinin birleşimi ile oluşmuştur.

Zerdeçalın Diğer İsimleri: Zerdeçöp, safran kökü, sarıboya, zerdeçav, hint safranı ve turmerik

Zerdeçalın Latince (bilimsel) İsmi: Curcuma longa

Zerdeçalın İngilizcesi: Turmeric, curcuma

Zerdeçalın Dünyada Üretildiği Yerler: Zerdeçal tropik ve subtropik iklimlerde yetiştirilebilen bir bitkidir. Hindistan zerdeçalın dünyada en fazla üretildiği ülke olup toplam üretimin %80’den fazlasını karşılar. Ayrıca Çin, Myanmar, Nijerya ve Bangledeş diğer zerdeçal üreten ülkelerdir. [1]

Zerdeçalın Türkiye'de Üretildiği Yerler: Ülkemizde ticari zerdeçal yetiştiriciliği yapılmamaktadır. Ancak son yıllarda Antalya ve çevresinde zerdeçal üretimi ile ilgili deneme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır.

Zerdeçalın Çeşitleri: Zerdeçalın farklı iklim ve toprak özelliklerine adapte olmuş çeşitleri bulunmaktadır ve bu çeşitler genellikle üretilen bölgenin ismi ile anılmaktadır. Dünyada zerdeçalın en fazla üretildiği ülke olan Hindistan’da çeşitli kök büyüklüğü ve renge sahip 30 civarında farklı çeşit olduğu tahmin edilmektedir.[2]

Zerdeçalın Mevsimi: Zerdeçal ekim zamanına ve türün özelliğine bağlı olarak iki farklı sezonda yetiştirilmektedir. Erkenci çeşitler Şubat ve Mayıs ayları arasında geç türler ise Ağustos ve Ekim ayları arasında hasat edilerek satışa sunulur.[3]

Zerdeçal Helal midir: Zerdeçalın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Zerdeçal Hakkında Ayet ve Hadisler:

Zerdeçalın Faydaları

  • Zerdeçal diyet lifleri, B6 vitamini, demir ve manganez gibi besin bileşenleri bakımından çok zengin bir kaynaktır.
  • Yapılan çalışmalar zerdeçal kullanımının depresyon semptomlarını iyileştirici etkisi olduğunu ve zerdeçalın depresyon tedavisini destekleyici doğal bir seçenek olarak kullanılabileceğini ortaya çıkarmıştır.
  • Zerdeçal cilt sağlığına faydalı etkilere sahip olduğundan güneş kremleri ve cilt bakım ürünlerinin formülasyonlarında kullanılır. Ayrıca zerdeçal ekstresi içeren bakım ürünleri cildin yaşlanma etkilerini geciktirir.
  • Zerdeçal vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklara karşı korur ve soğuk algınlığı, nezle gibi kış hastalıklarının destekleyici tedavisinde kullanılabilir
  • Zerdeçala rengini veren ve çeşide bağlı olarak bileşiminin %2-5’ini teşkil eden kurkumin hakkında yapılan çalışmalar bu bileşiğin pek çok sağlık faydası olduğunu ortaya koymuştur.
    • Çok güçlü antioksidan özelliği ile kurkumin enflamasyonu önleyici ve kronik ağrıları azaltıcı etki gösterir. Ayrıca zerdeçal tüketimi vücudu serbest radikallerin muhtemel zararlarından korur.
    • Kurkumin bakımından zengin zerdeçalın düzenli kullanımı iltihaplı romatizma olarak da bilinen romatoid artriti oluşum riskini azaltır.
    • Kurkumin kalp sağlığına çok faydalı bir bileşik olup, kurkumin içeren zerdeçal tüketenlerde kalp krizi ve felç ihtimalinin daha düşük olduğu belirlenmiştir.
    • Zerdeçal ve kurkuminin kanser üzerine etkilerini araştıran çalışmaların sonucunda zerdeçalın bağışıklığı güçlendirdiği, kanserli hücrelerin gelişimini engellediği hatta kanserli hücreleri öldürücü etki gösterdiği bulunmuştur. Araştırmacılar zerdeçalda bulunan biyoaktif bileşen kurkuminin kanser tedavisinde kullanılabilecek ilaçların eldesinde potansiyel bir bileşik olarak değerlendirilebileceğini belirtmektedirler.[4]. Zerdeçal tüketimi göğüs, kolon, prostat ve akciğer kanserlerinin riskini azaltmaktadır.

Zerdeçalın Zararları ve Zerdeçalın Yan Etkisi

  • Gıda miktarında zerdeçal kullanımı sağlıklı insanlarda kayda değer yan etkilere yol açmamaktadır. Bununla birlikte bazı insanlarda zerdeçal kullanımına bağlı olarak mide bozukluğu, bulantı, ishal ya da baş dönmesi gibi etkiler gözlenebilir. Ayrıca aşırı miktarda zerdeçal tüketenlerde kalp çarpıntısı tespit edilmiştir.
  • Hamilelerin fazla miktarda zerdeçal tüketmesi tavsiye edilmemektedir.
  • Zerdeçalın fazla miktarda tüketimi vücutta demir emilimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle demir eksikliği problemi olanların zerdeçal tüketiminde ölçülü olması gerekir.
  • Zerdeçal kanın pıhtılaşmasını yavaşlattığından planlı ameliyat öncesinde zerdeçal alımının durdurulması tavsiye edilir.

Zerdeçalın Besin Değeri

100 gr öğütülmüş zerdeçalın içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 312 kcal
Karbonhidrat 67,14 gr
Yağ 3,25 gr
Protein 9,68 gr
Diyet Lifi 22,70 gr
Vitamin B6
Mineral Demir, manganez, potasyum

Zerdeçal Nasıl Kullanılır

Zerdeçalın Kullanımı: Zerdeçal renk, lezzet ve hafif acılık vermek üzere çeşitli yemeklere ve salatalara baharat olarak katılmaktadır. Sağlık faydalarının bilinirliği arttıkça ülkemizde zerdeçal tüketimi artmaktadır. Zerdeçal kullanımının en kolay yolu yoğurt, bal veya süte ilave ederek tüketmektir. Ayrıca kırmızı et ve tavuğun marinasyonunda zerdeçaldan baharat olarak faydalanılabilir. Zerdeçal ülkemizde de bilinen ve çeşitli yemeklerin hazırlanmasında kullanılan köri baharat karışımının temel bileşenlerinden biridir.

Zerdeçal Nasıl Pişirilir

Zerdeçal Yemekleri

Zerdeçal Resimleri

Zerdeçal-bitkisi.jpg Zerdeçal2.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Zerdeçal

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Zerdeçal ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Zerdeçal ürünleri

Kaynakça

  1. K.M. Deepa, Turmeric: The Golden Spice, Market Survey, http://efy.efymag.com/admin/issuepdf/Turmeric-Sep10.pdf
  2. http://www.ikisan.com/ap-turmeric-seed-varieties.html
  3. http://agritech.tnau.ac.in/banking/PDF/Tumeric.pdf
  4. D. Karunagaran et al. Induction of apoptosis by curcumin and its implications for cancer therapy, Current Cancer Drug Targets, 5(2):117-29, 2005.