Tuz

Tuz sodyum ve klorür iyonlarından meydana gelen dünyada en fazla bulunan doğal mineral maddelerden biridir. Tuz çözünmüş halde deniz ve göl suyunda; katı halde yeraltındaki tuz madenlerinde bulunur ve ticari olarak bu kaynaklardan elde edilir. Gıda sanayinde çok yaygın kullanımı olan tuz farklı sektörlerde çok çeşitli amaçlarla değerlendirilir. Ağırlıkça yaklaşık %40 sodyum ve %60 klorür içeren tuz yiyeceklere lezzet vermek için eklenmesi yanında gıda muhafazasında en fazla kullanılan hammaddedir. Tuzun bileşenlerinden sodyum vücutta elektrolit dengesinin düzenlenmesinde; sinir uyarılarının iletilmesinde ve kasların kasılıp gevşemesinde rolü olan önemli bir elementtir. Klorür ise vücutta su miktarının düzenlenmesi ve kan basıncının dengelenmesinde etkilidir. Diyetle alınan sodyum ve klorürün en önemli kaynağı tuzdur. Tuz pek çok gıda maddesinde bulunduğundan vücutta sodyum ve klorür eksikliği nadir görülürken, fazla tuz tüketimi başta kalp hastalıkları olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Sağlıklı bir hayat için günlük tuz tüketiminin 6 gramdan fazla olmaması tavsiye edilmektedir.

Tuz Hakkında Bilgiler

Tuzun Diğer İsimleri: Sodyum Klorür

Tuzun Kimyasal Formülü: NaCl

Tuzun İngilizcesi: Salt

Canlılarda Tuz

Yetişkin bir insanın vücudunda yaklaşık 92 gr sodyum ve 115 gr klorür bulunur. Vücutta çeşitli fonksiyonel görevleri olan ve hücre dışı sıvının temel elementleri olan sodyum ve klorürün en önemli diyet kaynağı olan tuzun düzenli olarak tüketilmesi gereklidir. Ancak özellikle işlenmiş gıdalar başta olmak üzere tüketilen ürünlerin pek çoğunda tuz bulunduğu için vücutta normal şartlarda tuz eksikliği görülmez. Diğer taraftan kusma, ishal ya da aşırı terleme durumlarında vücutta tuz eksikliği ortaya çıkabilir. Fazla tuz alımı durumunda ise susama hissedilir ve içilen su idrar miktarını arttırır; fazla tuz idrar ile vücuttan atılır.

Tuzun Kullanım Amacı

• Bilinen en eski koruyucu ve lezzet verici maddelerden olan tuz gıdalara farklı amaçlarla ilave edilmektedir. Tuzun koruyucu olarak işlev görmesindeki en önemli neden ilave edildiği gıdanın su aktivitesini düşürerek mikroorganizma gelişimini sınırlamasıdır. Özellikle et ve süt sektöründe ürünün bozulmasını önlemek için tuzdan faydalanılır. Peynirin uzun süre muhafaza edilmesi için tuz ilavesi yapılır. Tuzsuz peynirin raf ömrü buzdolabı şartlarında sadece bir kaç gün ile sınırlıyken; tuz ilavesi ile bu süre aylara uzatılır. Benzer şekilde pastırma gibi ürünlerde tuz ürünün bozulmadan dayanmasına yardım eder.
• Çeşitli gıda maddelerinde istenen yapısal özelliklerin sağlanmasında tuzun önemli rolü vardır. Örneğin ekmek üretiminde tuz gluten matrislerinin oluşumuna ve mayalanmaya etki ederek son ürünün gözenek yapısını belirler.
• Tuz yiyeceklere lezzet veren çok önemli bir bileşendir. Cipsler, kuruyemişler ya da krakerler gibi atıştımalık gıdalarda tuz ürünün karakteristik duyusal özelliklerini geliştirir. Yeteri kadar tuz içermeyen bir yemeğin lezzeti hissedilemediğinden sofralarda tuz bulundurmak adeta bir zorunluluktur. Ayrıca karamel gibi şekerlemelerde tatlılığın daha iyi hissedilmesi için ürüne az miktarda tuz ilave edilir.
• Çeşitli gıda formülasyonlarında tuz bağlayıcı olarak işlev görür. İşlenmiş et ürünlerinde tuz proteinlerin jelleşmesini sağlayarak bileşenlerin bir arada durmasını sağlar.
• Tuz gıda sanayi haricinde farklı sektörlerde çok çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Tekstil boyalarındaki organik kirleticilerin uzaklaştırılmasında; kağıt endüstrisinde odun pulpunun ağartılmasında; kauçuk üretiminde; sert suların yumuşatılmasında; kışın karlı ve buzlu yolların açılmasında tuzdan faydalanılır.

Tuz Helal midir

Tuzun kullanılmasında dini açıdan bir sakınca yoktur.

Tuzun Sağlığa Etkileri

• Tuz vücutta çeşitli görevleri olan sodyum ve klorür iyonlarının en önemli diyet kaynağıdır. İnsan sağlığı üzerinde tuzun etkileri eksik ya da fazla alımında ortaya çıkmaktadır. Günümüzde işlenmiş gıdaların tüketimi fazla olduğundan tuz eksikliği genellikle nadir görülür. Kusma, ishal ve aşırı terleme gibi vücut sıvılarında önemli kayıpların olduğu durumlarda vücutta elektrolit kaybına bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı ve kaslarda kramplar şeklinde ortaya çıkan semptomlar gözlenir. Aşırı terleyenlerde, ishalde ve aşırı idrara çıkanlarda tuz alımının arttırılması gerekir.
• Yapılan çalışmalar fazla tuz tüketiminin çeşitli rahatsızlıklara yol açtığını ortaya çıkarmıştır.
  • Fazla tuz tüketimi kalp yetmezliği ve felç riskini etkileyen en önemli faktör olan yüksek tansiyona neden olmaktadır. Ayrıca yapılan çalışmalar fazla tuz tüketiminin damarlarda plak oluşumunu teşvik ederek damar sertliği ihtimalini arttırdığını ortaya koymuştur.
  • Böbrek ya da karaciğer fonksiyon bozukluklarında tuzun fazlası vücuttan atılamadığı için ödemler meydana gelir.
  • Fazla tuz tüketimi sonrasında idrar miktarı artarak vücutta sodyum miktarı dengelenmektedir. Fazla idrara çıkılması durumunda sodyum ile beraber kalsiyumda atılmaktadır. Tuz tüketiminin fazlalığı kalsiyum kaybına yol açtığından kemik densitesinde azalma meydana gelebilir.
  • Klinik araştırmalarda tuz tüketimi ile mide kanseri arasında bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Aşırı tuz tüketimi erkek ve kadınlarda mide kanseri riskini arttırmaktadır.

Tuz Nasıl Üretilir

Tuzun üretimi: Dünyada tuz üretimi doğal tuzlu sular ve kaya tuzları olmak üzere başlıca iki kaynaktan yapılmaktadır. Tuz kaynaklarından gıda maddesi olarak kullanılacak tuzun üretilmesinde çeşitli yöntemlerden faydalanılır.

• Deniz ve göl suyudan tuz üretimi: tuzlu su derin olmayan havuzlara alınır ve güneş altında bekletilerek suyun buharlaşmaya başlaması sağlanır. Buharlaşma başladığında kum ve çamur gibi suda çözünmeyen maddeler ile sodyum karbonat gibi düşük çözünürlüklü safsızlıklar dibe çöker. Buharlaşma devam ettikçe çözünürlüğe bağlı olarak safsızlıklar tuzlu sudan çöktürülerek uzaklaştırılır ve kalan kısım başka bir havuza alınarak devam edilir. En son kalan aşırı konsantre çözelti içindeki tuz çökmeye başlar. Elde edilen tuzlar yüksek konsantrasyonlu tuzlu su ile yıkanır ve az miktarda normal su ile durulandıktan sonra tepecikler halinde bir kaç ay bekletilir. Daha sonra bir kaç defa daha yüksek konsantrasyonlu tuzlu su ve normal su ile yıkama işlemi yapılır. En son yıkamadan sonra tuz yığınlar halinde bir kaç gün bekletilerek fazla suyun süzülmesi sağlanır. Daha sonra kristalizatörlerde billurlaştırılan tuz son aşamada sıcak hava fırınlarında kurutularak gıda hammaddesi olarak kullanılacak %99,8 sodyum klorürür içeren son ürün elde edilir.
• Kaya tuzlarından üretim: Yerkabuğunda birikim yapan tuz katmanları tespit edildikten sonra buraya oda topuk yöntemi isim verilen yöntemle inilerek tuz çıkarılır ya da su enjekte edilerek suda eriyen tuzun yeryüzüne çıkarılması temin edilir. Elde edilen katı tuz ya da tuz çözeltisi daha sonra safsızlıklarından arındırılarak kullanıma hazır hale getirilir.

Halisinden.com'da Tuz

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Tuz ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Tuz ürünleri