Shea Yağı

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Shea-yagı.jpg

Shea Yağı Afrika’ya özgü shea ağacının (Vitellaria paradoxa) tohumlarından elde edilen ve genellikle kozmetik sanayinde değerlendirilen bitkisel bir yağdır. Karite ağacı olarak da bilinen ve Orta Afrika ülkelerinde doğal olarak yetişen shea ağacı 10-15 yaşlarından itibaren meyve vermeye başlar. İri erik büyüklüğündeki shea meyveleri ağaç üzerinde 4-6 ayda olgunlaşır. Shea yağı meyveninin içindeki tohumun ezilmesi ve kimyasal işlem içermeyen çeşitli aşamalardan geçirilmesi ile elde edilir. Bazı Afrika ülkelerinde yemeklik yağ olarak da istifade edilen shea yağı cilt sağlığına faydaları nedeniyle en fazla cilt ve saç bakım ürünlerinin eldesinde kullanılır. Genellikle sarımsı - beyaz renge sahip olan shea yağının hafif bir kokusu vardır. Doymuş ve doymamış yağ asitlerince zengin shea yağı haricen uygulandığında cildi nemlendirir, yaraların iyileşmesini hızlandırır ve enflamasyonu engeller.

Shea Yağı Hakkında Bilgiler

Shea Yağı İsminin Anlamı ve Kaynağı: Shea kelimesi köken olarak Afrika ülkelerinden Mali’de kullanılan yerel Bambara diline dayanmaktadır. Bu bölgede yetişen ağaçları isimlendirmekte kullanılan shea İngilizce ve diğer pek çok dile değişmeden geçmiştir. Shea yağı görünüş ve yapı bakımından tereyağına benzediğinden İngilizce’de shea butter olarak isimlendirilmektedir. Ülkemizde son yıllarda tanınmaya başlayan bu ürünün Türkçe karşılığı olarak genellikle shea yağı kullanılmaktadır.

Shea Yağının Diğer İsimleri: Karite yağı

Shea Ağacının Latince (bilimsel) İsmi: Vitellaria paradoxa

Shea Yağının İngilizcesi: Shea butter

Shea Yağının Dünyada Üretildiği Yerler: Orta Afrika ülkelerine özgü shea ağacının meyvelerinde elde edilen shea yağı en fazla Nijerya, Mali, Gana, Burkina Faso, Nijer ve Sudan’da üretilmektedir. [1]

Shea Yağının Türkiye'de Üretildiği Yerler: Ülkemizde shea ağacı bulunmadığından shea yağı üretimi yoktur. Ülkemize ithal edilerek getirilen shea yağı doğrudan pazarlanır ya da çeşitli cilt ve saç bakım ürünlerinin üretiminde kullanılır.

Shea Yağının Çeşitleri: Elde ediliş yöntemine göre shea yağı dört gruba ayrılır.

  • Ham shea yağı: Tamamen mekanik yolla elde edilen ve safsızlıklar içeren ham shea yağı sarımtrak renklidir ve tohumların kavrulmasından kaynaklanan hafif bir kokusu vardır.
  • Rafine olmayan shea yağı: Ham shea yağının içinde bulunan yabancı maddelerin kısmen uzaklaştırılmasıyla elde edilen rafine olmayan shea yağı bej renklidir ve fıstığımsı hafif bir kokuya sahiptir. Bu çeşit içinde herhangi bir kimyasal madde ya da koruyucu bulunmaz.
  • Rafine shea yağı: İlave arındırma ve koku alma işlemleri uygulanan; koku verici ve koruyucu ilave edilen shea yağıdır.
  • Ultra rafine shea yağı: İleri arındırma işlemleri uygulanan shea yağıdır. Bu çeşit shea yağı bembeyazdır ve koku içermez.[2]

Shea Yağı Helal midir: Shea Yağının kullanılmasında dini açıdan bir sakınca yoktur.

Shea Yağı Hakkında Ayet ve Hadisler:

Shea Yağının Faydaları

  • Doymuş (stearik asit) ve tekli doymamış (oleik asit) yağ asitleri bakımından zengin shea yağında E vitamini ve antioksidan etkili çeşitli bileşikler bulunur. Shea yağı doğrudan tüketimi yaygın olmayan bir üründür; genellikle saç ve cilt sağlığına olumlu etkileri için kullanılmaktadır.
  • Kozmetik sanayinde üretilen bazı cilt nemlendirici ürünlerin bileşiminde bulunan shea yağı cildi nemlendirir ve yumuşatır. İstenirse shea yağı doğrudan cilde uygulanarak nemlendirici etkisinden faydalanılabilir. Şampuan ve saç kremlerine ilave edilen shea yağı saçın altındaki cildin ve saçların nemlendirilmesine yardımcı olur.
  • Shea yağı içerdiği çeşitli fitokimyasal bileşikler (amyrin, lupeol) sayesinde enflamasyonu önleyici etki gösterir ve yaraların iyileşmesini hızlandırır.

Shea Yağının Zararları ve Shea Yağının Yan Etkisi

Shea yağının kısa süreli olarak cilde sürülerek kullanılması herhangi bir olumsuz sağlık etkisine yol açmaz. Ancak nadir görülmekle bazı insanlarda shea yağının cilde sürülmesi durumunda alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir. Fıstık ve benzeri ürünlere karşı alerjisi olanların shea yağından kaçınması tavsiye edilir.

Shea Yağının Besin Değeri

Shea yağı %40-60 oleik asit, %20-50 stearik asit, %3-11 linoleik yağ ve %2-9 palmitik asit yağ asitlerinin bulunduğu trigliserit yapıdadır. Bileşiminde yağ haricinde tokoferoller (E vitamini), lupel ve amyrin gibi biyoaktif özellik gösteren triterpen bileşikler ve magnezyum, demir ve bakır gibi mineraller vardır.

Shea Yağı Nasıl Kullanılır

Shea yağının kullanımı: Doğrudan saç ve cilde uygulanarak kullanılabilen shea yağı en yaygın olarak kozmetik sanayinde çeşitli cilt bakım ürünleri, şampuan, saç kremleri ve sabun üretiminde kullanılır. Çikolata üretiminde kakao yağı haricinde bitkisel yağ kullanımının izin verildiği ülkelerde shea yağı kakao yağını kame etmekte kullanılır. Bazı Afrika ülkelerinde shea yağından yemeklik yağ olarak istifade edilir.

Shea Yağı Nasıl Yapılır

Shea yağı üretimi: Geleneksel shea yağı üretiminde shea tohumları ilk olarak yıkama ve yabancı maddelerden arındırmayı kapsayan temizleme işlemine tabi tutulur. Güneşte kurutulan tohumlardan kırık ya da hasarlı olanlar ayıklanır, kabaca ezilir ve macun haline gelecek şekilde öğütülür. Elde edilen karışıma su eklenir, yoğrulur ve shea yağının suyun üstüne çıkması beklenir. Karışımdan alınan shea yağı kaynatılır ve filtre edilir. Elde edilen shea yağı bekletildiğinde katılaşır ve ambalajlanarak satışa hazır hale getirilir. Son yıllarda kullanımı artan soğuk sıkım shea yağı üretiminde ise tohumlar çok yüksek basınç altında preslenerek yağın bitkisel hammaddeden ayrılması sağlanır. Herhangi bir ekstra işlem gerektirmeden elde edilen soğuk sıkım shea yağı koruyucu madde içermez.

Shea Yağı Nasıl Pişirilir

Shea Yağı Yemekleri

Shea Yağı Resimleri

Shea-ağacı.jpg Shea-tohumu.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Shea Yağı

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Shea Yağı ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Shea Yağı ürünleri

Kaynakça