Propiyonik Asit (E280)

Propiyonik asit ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E280 süt ürünler, sirke gibi gıdalarda doğal olarak bulunan ve gıda sanayinde antimikrobiyel madde ya da lezzet arttırıcı olarak kullanılan katkı maddesidir. İlk olarak 19. yüzyılda tanımlanan propiyonik asit renksiz ve keskin kokulu bir sıvıdır. Keskin kokusu nedeniyle propiyonik asitin gıda formülasyonlarında kullanımı sınırlıdır. Kimyasal sentez ya da mikrobiyel fermentasyon yoluyla üretilen propiyonik asit gıda, ziraat ve plastik sanayinde kullanılan organik bir asittir. Tüketilmesinde sakınca olmayan maddeler listesinde yer alan propiyonik asitin gıda katkı maddesi olarak maksimum kullanım miktarları Türk Gıda Kodeksi tarafından ürün bazında sınırlandırılmıştır.

Propiyonik Asit Hakkında Bilgiler

Propiyonik Asidin Diğer İsimleri: Propanoik asit

Propiyonik Asidin Avrupa Birliği Kodu: E280

Propiyonik Asidin Kimyasal Formülü: C3H6O2

Propiyonik Asidin İngilizcesi: Propionic acid

Canlılarda Propiyonik Asit

Propiyonik asit insan metabolizmasının normal bileşenlerindendir. İnsan vücudunda diyet lifleri gibi sindirilmeden kalın bağırsağa ulaşan besin bileşenleri burada bulunan mikroorganizmalar tarafından fermente edilir ve propiyonik asitin de dahil olduğu çeşitli ara ürünler meydana gelir. Ayrıca insan ter bezlerinin doğal mikroflorasında bulunan Propionibacterium cinsi mikroorganizmalar propiyonik asit üretir; buna bağlı olarak insan teri propiyonik asit gibi kokmaktadır. Propionibacterium‘un oksijensiz ortamda metabolizmasının son ürünü propiyonik asittir.

Propiyonik Asidin Kullanım Amacı

• Propiyonik asit fırıncılık ürünlerinde ve peynirlerde özellikle küflere karşı koruyucu katkı maddesi ve lezzet arttırıcı olarak kullanılır.
• Hayvan yemlerine koruyucu olarak ilave edilen propiyonik asit ayrıca çeşitli pestisitlerin bileşiminde bulunur. Hayvan yemi olarak kullanılan silaj ya da hububatın depolanacağı yerler öncesinde propiyonik asit ile sterilize edilir. Ayrıca propiyonik asit kümes ya da büyükbaş hayvanların içecekleri suya antibakteriyel madde olarak ilave edilir.
• Plastik endüstrisi ürünlerinden selüloz-asetat-propiyonat isimli termoplastiklerin eldesinde propiyonik asitten faydalanılır.
• Kimya endüstrisinde propiyonik asit çeşitli kozmetik, tekstil, boya ve kauçuk ürünlerinin üretiminde ara ürün olarak kullanılmaktadır.

Propiyonik Asit Helal midir

Propiyonik asitin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Propiyonik Asidin Sağlığa Etkileri

• Propiyonik asitin katkı maddesi olarak kullanıldığı gıda maddelerinin normal gıda miktarında kullanımı genellikle güvenilirdir.
• Yapılan çalışmalar insan kalın bağırsağında biyosentez ile üretilen propiyonik asitin karaciğer ve plazmada yağ asidi miktarını azalttığını; dokularda insülin hassasiyetini arttırdığını ortaya çıkarmıştır. Bu etkilere bağlı olarak propiyonik asitin tip-2 diyabet ve obezite riskini azaltıcı sağlık faydaları vardır.
• Sıvı propiyonik asitin göz ya da cilt ile teması ciddi tahrişlere yol açabilir.

Propiyonik Asit Nasıl Üretilir

Propiyonik asidin üretimi: Propiyonik asit kimyasal sentez yoluyla nikel katalizörlüğünde etilenin hidrokarboksilasyonu ile ya da propiyonaldehitin aerobik oksidasyonu ile elde edilir. Mikrobiyel fermentasyon ile propiyonik asit üretiminde Propionibacterium ‘un farklı suşları kullanılmaktadır. Mikroorganizmalar kullanılarak yapılan propiyonik asit üretimi ekonomik bir seçenek olmadığından ticari üretimde kimyasal sentez tercih edilmektedir.