Pırasa

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Pırasa.jpg

Pırasa (Allium ampeloprasum) soğangiller familyasından anavatanı Orta ve Doğu Akdeniz olan ve yaprakları sebze olarak kullanılan bir bitkidir. Tohumluk amacıyla yetiştirildiğinde iki yıllık bir bitki olan pırasa yılın her mevsiminde yetişmekle birlikte ülkemizde genellikle kışlık sebze olarak değerlendirilir. Görünüş olarak taze soğanı benzeyen pırasanın sert bir koku ve aroması vardır. Çeşitli vitamin ve mineraller ile polifenolik bileşikler bakımından zengin bir sebze olan pırasanın tüketimi kalp hastalıkları ve kanser gibi hastalıkların riskini azaltır, kemik sağlığına faydalıdır ve vücudu serbest radikallerin zararından korur.

Pırasa Hakkında Bilgiler

Pırasa İsminin Anlamı ve Kaynağı: Yunanca’da aynı bitki ve sebzeyi isimlendirmekte kullanılan praso kelimesinden Türkçe’ye alıntılanmıştır.

Pırasanın Diğer İsimleri: Pürhassa

Pırasanın Latince (bilimsel) İsmi: Allium ampeloprasum

Pırasanın İngilizcesi: Leek

Pırasanın Dünyada Yetiştiği Yerler: İklim şartlarına yüksek toleranslı serin iklim bitkisi olan pırasa dünyada en fazla Endonezya, Türkiye ve Belçika’da yetiştirilmektedir. [1]

Pırasanın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilen pırasa en fazla Bursa, İzmir, Samsun, Mersin ve Balıkesir'de üretilmektedir.[2]

Pırasanın Çeşitleri: Pırasa temel olarak yetiştiği mevsime ya da baş ve yaprak yapılarına göre gruplandırılır. Mevsimine göre açık yeşil renkli, yumuşak dokulu ve daha uzun yazlık pırasalar ile daha koyu yeşil renge sahip, eni daha geniş kışlık pırasalar olmak üzere iki sınıf vardır. Baş ve yaprak yapılarına göre ise tereyağbaşlı pırasa, Çin pırasası, gevrekbaş pırasa ve yayvan yapraklı pırasa gibi çeşitler bulunur. Ayrıca ülkemiz şartlarına uygun seleksiyon yoluyla geliştirilen pırasa çeşidi İnegöl-92 adıyla tescil edilmiştir.[3]

Pırasanın Mevsimi: Çeşidine bağlı olarak yaz ya da kış yetiştirilmeye uygun bir sebze olan pırasa ülkemizde genellikle kışları tüketilen bir sebzedir. Bir santimetre çapa ulaştıktan sonra gelişme döneminin herhangi bir zamanında hasat edilebilen pırasa uygun şartlarda üç aya kadar soğuk hava depolarında dayanabilir. Mevsimine göre sebze tüketimi takvimleri pırasanın sezonunu genellikle Kasım ve Mart ayları arasında olduğunu belirtmektedir.

Pırasa Helal midir?: Pırasanın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Pırasa Hakkında Ayet ve Hadisler: Peygamber Efendimiz (SAV) keskin kokulu sebzeleri tüketenlerin mescitlerden uzak durmasını tavsiye etmektedir. Müslim'de yazılan bir rivayete göre [4] Hz. Peygamber "Sarımsak, soğan, pırasa ve turp yiyen, mescidimize yaklaşmasın. Çünkü insanların rahatsız olduğu şeylerden melekler de rahatsız olur." buyurmuştur.

Pırasanın Faydaları

  • Pırasa K ve B6 vitaminleri, manganez ve demir mineralleri ile antioksidan etkili fenolik bileşikler bakımından zengin bir sebzedir. Ayrıca pırasa tokluk sağlayan ve sindirim rahatsızlıklarını önleyen diyet liflerinin iyi bir kaynağıdır.
  • Pırasada kemik sağlığı için çok faydalı olan ve kanın pıhtılaşmasında aktif rol oynayan K vitamini bol miktarda bulunur. 100 gram çiğ pırasa tüketimi günlük ihtiyacımız olan K vitaminin yaklaşık %45’ini almamızı sağlar.
  • Pırasa kalp dostu bir gıdadır. Bileşiminde bulunan antioksidan etkiye sahip kaempferol isimli bileşik kan damarlarını serbest radikallerin zararlarından koruyarak kalp ve dolaşım sağlığına destek olur. Ayrıca yapılan araştırmalarda pırasadaki kaempferol ve diğer antioksidan bileşiklerin kanser gibi kronik hastalıkların riskini azalttığı belirlenmiştir.
  • İçerdiği lutein ve zeaksantin isimli bileşiklerle göz sağlığına faydalı bir sebze olan pırasa yaşlılıkla ortaya çıkan maküler dejenerasyon riskini azaltır.
  • Pırasa sağlık faydaları klinik çalışmalar ile belirlenen çeşitli kükürtlü bileşiklerin iyi bir kaynağıdır. Bileşimindeki diallil disülfit, diallil trisülfit ve allil propil disülfit gibi bileşikler sarımsak doğrandığında enzim aktivitesi sonucu ile allisine dönüşür. Allisin kolesterolü azaltıcı ve tansiyonu düzenleyici etkileri ile kalp hastalıkları ve felç riskini azaltır.

Pırasanın Zararları ve Pırasanın Yan Etkisi

  • Pırasa gıda miktarında tüketildiğinde genellikle sağlık açısından olumsuz etkilere yol açmaz. Çok nadir olmakla birlikte özellikle soğan ya da sarımsağa alerjik olanların pırasaya da alerjik olma ihtimali vardır.
  • K vitamini içeriği yüksek olduğundan kan sulandırıcısı ilaç kullananların pırasa tüketiminde dikkatli olması gerekir. Fazla miktarda pırasa tüketimi kan sulandırıcıların etkinliğini azaltabilir.

Pırasanın Besin Değeri

100 gram pırasanın içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 61 kcal
Karbonhidrat 14,15 gr
Yağ 0,30 gr
Protein 1,50 gr
Diyet Lifi 1,80 gr
Vitamin K, B6
Mineral Manganez, demir

Pırasa Nasıl Kullanılır

Pırasanın kullanımı: Pırasa evlede ya da hazır yemek sektöründe çeşitli yemek, çorba, salata, börek gibi yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılan bir sebzedir. Ayrıca gıda sanayinde pırasa kurutularak ya da dondurularak muhafaza edilir.

Pırasa Nasıl Pişirilir

Pırasa Yemekleri

Pırasa Resimleri

Pırasa-bitki.jpg Pırasa2.jpg

İlgili Maddeler


Halisinden.com'da Pırasa

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Pırasa ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Pırasa ürünleri

Kaynakça