Kiraz

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Kiraz.jpg

Kiraz (Prunus avium) gülgiller familyasından anavatanı Kuzey Anadolu ve Güney Kafkasya olan bir ağaç türü ve bu ağacın sert çekirdekli tatlı meyvesidir. Yaprak döken bir ağaç olan kiraz 20-25 metre boya kadar uzayabilir ve uzun ömürlüdür. Dalları kalın ve kırmızımsı gri renkli olan kiraz ağacının yapraklarının kenarları dişli, üzerleri ise reçineli ve yapışkandır. Çeşidine bağlı olarak farklı renk, büyüklük ve meyve gevrekliğine sahip olan kirazın küçük taş çekirdekli meyveleri vardır. Ekonomik değeri yüksek bir meyve olan kiraz dünyada en fazla ülkemizde üretilmektedir. Antioksidan özellikli çeşitli bileşikler bakımından zengin bir meyve olan kiraz enflamasyonu azaltıcı ve tansiyonu düzenleyici etkiye sahiptir.

Kiraz Hakkında Bilgiler

Kiraz İsminin Anlamı ve Kaynağı: Yunanca aynı ağaç ve meyveyi isimlendirmekte kullanılan “kerasi” kelimesi dilimize değişerek kiraz olarak geçmiştir.

Kiraz Diğer İsimleri:

Kirazın Latince (bilimsel) İsmi: Prunus avium

Kirazın İngilizcesi: (Sweet) cherry

Kirazın Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünya kiraz yetiştiriciliğinin büyük kısmı Kuzey Yarımküre’de yapılmaktadır. Ilıman iklime sahip bölgelerde yetişebilen kirazın dünyadaki en büyük üreticileri Türkiye, ABD ve İran’dır.

Kirazın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde ticari kiraz yetiştiriciliği en fazla Akdeniz, Ege, Marmara ve İç Anadolu Bölgelerinde yapılmaktadır. Isparta, Konya, Manisa, İzmir, Afyon, Kütahya ve Bursa kiraz üretiminde önde olan illerdir.[1] Ülkemizde bazı şehirler kirazları ile meşhurdur ve Türk Patent Enstitüsü tarafından Coğrafi İşaret Belgesi verilen 8 kiraz çeşidi vardır. Bu kirazlara örnek olarak Salihli Kirazı, Ereğli Beyaz Kirazı, Sultandağı Kirazı verilebilir.

Kiraz Çeşitleri: Dünyada 1500 civarında kiraz çeşidi olduğu tahmin edilmekle birlikte ticari yetiştiriciliği yapılan çeşit sayısı sınırlıdır. Ülkemizde en yaygın üretilen kiraz çeşitleri 0900 Ziraat, Early Burlat, Vista, Starks Gold, Napolyon, Noble ve Lambert olarak isimlendirilmektedir. Dünyada Türk kirazı olarak bilinen 0900 Ziraat koyu parlak kırmızı renkli, iri, sert ve sulu meyve etine sahip bir çeşittir. Geç olgunlaşan 0900 Ziraat çeşidinin meyvesi çatlamaya ve yola dayanıklı olup ticari değeri yüksektir.[2]

Kirazın Mevsimi: Kiraz çeşidine ve yetiştirildiği bölgenin iklim şartlarına bağlı olarak farklı zamanlarda hasat olgunluğuna ulaşarak toplanır. Ülkemizde erkenci çeşitlerin hasadı Mayıs ayının ortalarında başlarken geççi çeşitler Temmuz ayının ortalarına kadar hasat edilerek satışa sunulur. Özel depolama şartlarında 6 haftaya kadar dayandığından ülkemizde Eylül ayına kadar pazarlarda kiraz bulunabilmektedir.

Kiraz Helal midir: Kirazın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur

Kiraz Hakkında Ayet ve Hadisler: Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de ahiret nimetleri hakkında bilgiler veren Vakıa Suresinde (27-34. ayetler) Allah (CC) Amel defteri sağından verilenler; ne mutlu o sağından verilenlere! Onlar dalbastı kiraz ve meyve yüklü muz ağaçları arasında; Kesintisiz gölgeler altında; Çağlayanların kenarında; Bitip tükenmeyen ve yasaklanmayan bol meyveler arasında; Kabartılmış döşekler üzerinde (olacaklar).buyurmuştur.[3]

Kirazın Faydaları

  • Kiraz antioksidan etkiye sahip çeşitli bileşikleri içeren sağlık için faydalı bir meyvedir. Koyu kırmızı renkli kirazlarda meyveye rengini veren antosiyanin glikozitleri enflamasyonu önleyici etki gösterir. Buna bağlı olarak eklem iltihabı ve fibromiyalji (özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda görülen kas-eklem ağrısı) gibi rahatsızlıklarda kirazın destekleyici olarak tüketilmesi tavsiye edilir. Yapılan çalışmalar kirazdaki antioksidanların kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltıcı etkiye sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır.
  • Klinik çalışmalarda sistolik ve diastolik tansiyonu azalttığı belirlenen kiraz kalp ve dolaşım sistemi sağlığına dost bir meyvedir.
  • Melatonin vücudumuzda salgılanan ve uyku kalitesini etkileyen bir hormondur. Kirazın yapısında melatonin doğal olarak bulunur ve tüketimi uykunun düzenlenmesine yardımcı olur.

Kirazın Zararları ve Kirazın Yan Etkisi

  • Gıda miktarında güvenli bir şekilde tüketilebilen kiraz çok nadir olarak alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Polene karşı alerjik olan hassas bünyeli insanlarda kiraz tüketimi sonrasında ağızda karıncalanma hissi ile ortaya çıkan alerjik reaksiyonlar gözlenebilir.
  • Çok miktarda olmasa da diyet lifi içeren bir meyve olan kirazın aşırı miktarda tüketimi şişkinlik ve gaz oluşumuna yol açabilir.

Kirazın Besin Değeri

100 gram Kirazın içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 63 kcal
Karbonhidrat 13,36 gr
Yağ 0,29 gr
Protein 0,91 gr
Diyet Lifi 1,70 gr
Vitamin C
Mineral Az miktarda

Kiraz Nasıl Kullanılır

Kirazın kullanımı: Kiraz genellikle taze sofralık meyve olarak tüketilir. Ayrıca meyve salatalarında sık kullanılan kiraz bazı keklere lezzet vermek için ilave edilmektedir. Gıda sanayinde kiraz çekirdekli ya da çekirdeksiz olarak dondurularak muhafaza edilir ve yıl boyu tüketici tercihine sunulur.

Kiraz Nasıl Pişirilir

Kiraz Yemekleri

Kiraz Resimleri

Kiraz-ağacı.jpg Kiraz2.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Kiraz

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Kiraz ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Kiraz ürünleri

Kaynakça

  1. S. Acıköse, İ. B. Gürbüz, Bursa Kiraz İhracat Araştırması, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 5(2): 191–202, 2018.
  2. https://adana.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlarimiz/kiraz_yetistiriciligi.pdf.
  3. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Vâkıa-suresi/5006/27-40-ayet-tefsiri