Kimyon
Kimyon (Cuminum cyminum) maydanozgiller familyasından anavatanı Doğu Akdeniz ve Ortadoğu olan tek yıllık otsu bir bitki ve bu bitkinin kurutulup öğütüldükten sonra baharat olarak kullanılan aromatik tohumlarıdır. Soğuğa ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olan kimyonun tohumu 4-5 mm uzunluğunda, oval şekilli, yeşilimsi kahverengi ve köşelidir. Kimyon baharat olarak çeşitli gıdaların hazırlanmasında kullanılması yanında parfüm üretimi ve eczacılıkta kullanılmaktadır. Ülkemizin geleneksel ürünlerinden köfte ve sucuk gibi gıdalara lezzet ve koku vermek için ilave edilir. Bilinen en eski baharatlardan biri olan kimyon halk hekimliğinde özellikle sindirim problemlerine karşı kullanılmaktadır. Gaz giderici, şişkinliği azaltıcı, hazımsızlığı önleyici ve bulantı kesici özellikleri ile kimyon sindirim sistemi sağlığına çok faydalı bir baharattır.
İçindekiler
Kimyon Hakkında Bilgiler
Kimyon İsminin Anlamı ve Kaynağı: Kimyon kelimesinin kökeni Akatça gamun ya da kumul kelimesinden gelmektedir. Kimyon kelimesi Yunanca’da 'baharat olarak yenen bir tohum,cuminus' anlamında kullanılan kiminon kelimesinden değişerek dilimize geçmiştir.[1]
Kimyonun Diğer İsimleri: Avcar, kemmon, zıra
Kimyonun Latince (bilimsel) İsmi: Cuminum cyminum
Kimyonun İngilizcesi: Cumin
Kimyonun Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünyanın en büyük kimyon üreticisi Hindistan’dır. Ayrıca Çin, İran ve Türkiye kimyon üretiminde önde gelen ülkelerdir.
Kimyonun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde kimyon en fazla Orta Anadolu’da yetiştirilmektedir. Ankara ve Konya ülkemizde kimyonun en fazla üretildiği illerimizdir. Bu iki ilimiz Türkiye'de üretilen toplam kimyonun %90’dan fazlasını sağlamaktadır.[2]
Kimyonun Çeşitleri: Ülkemizde ıslah yoluyla geliştirilen iki farklı kimyon çeşidi bulunmaktadır. Egebir 09 ve Türkmen 09 isimleri verilen kimyon çeşitleri Tarım ve Orman Bakanlığı Geçi̇t Kuşağı Tarımsal Araştırma Ensti̇tüsü Müdürlüğü tarafından 2009 yılında tescil edilerek yetiştiricilerin kullanımına sunulmuştur. [3]
Kimyonun Mevsimi: Ülkemizde Şubat sonu ve Mart aylarında ekilen kimyon Temmuz ayında hasat olgunluğuna ulaşarak toplanır.
Kimyon Helal midir: Kimyonun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Kimyon Hakkında Ayet ve Hadisler:
Kimyonun Faydaları
- Demir, magnezyum ve manganez gibi minerallerin mükemmel bir kaynağı olan kimyon ayrıca B vitaminleri, E vitamini ve diyet lifi bakımından zengin bir baharattır.
- Kimyon tüketiminin sindirim sistemi sağlığına önemli katkıları vardır. Halk hekimliğinde gaz, hazımsızlık, şişkinlik gibi sindirim problemlerinde kimyon tüketilmesi ya da kimyon çayı içilmesi tavsiye edilir. Yapılan çalışmalarda irritabl bağırsak sendromundan muzdarip olanların kimyon tüketimi ile mide ağrısı ve şişkinlik gibi rahatsızlıklarının azaldığı bulunmuştur.
- Demir bakımından en zengin gıdaların başında gelen kimyon vücutta kırmızı kan hücreleri üretimine katkıda bulunarak kansızlık riskini azaltır.
- Klinik çalışmalar kimyon tüketiminin kilo kontrolü açısından çok faydalı bir baharat olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle kilo kontrolü ve zayıflama diyetlerine kimyonun dahil edilmesi tavsiye edilmektedir.
- Kimyon tüketimi vücutta uykuyu düzenleyen melatonin hormonunun üretimini teşvik eder. Uykusuzluk problemi yaşayanların kimyon tüketmesi iyi bir uyku çekmelerine yardımcı olabilir.
Kimyonun Zararları ve Kimyonun Yan Etkisi
- Kimyon gıda miktarında tüketildiğinde genellikle güvenlidir. Her ne kadar kimyon mide dostu bir baharat olsa da; fazla tüketilmesi durumunda bazı insanlarda midede yanma, aşırı geğirme gibi sindirim problemleri ortaya çıkabilir.
- Kimyonun aşırı tüketimi kan glukoz seviyesini düşürücü etki gösterebilir. Bu nedenle diyabetlilerin kontrollü miktarda kimyon tüketmesi gerekmektedir. Ayrıca ameliyat olacak kişilerin glukoz seviyesinin etkilenmemesi bakımından ameliyat öncesinde kimyon tüketmemesi tavsiye edilir.
- Kimyon kanın pıhtılaşmasını yavaşlatıcı etkiye sahip olduğundan kanama bozukluğu olanların kimyondan kaçınması gereklidir. [4]
Kimyonun Besin Değeri
100 gr Kimyon (kuru) içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 375 kcal |
| Karbonhidrat | 44,24 gr |
| Yağ | 22,27 gr |
| Protein | 17,81 gr |
| Diyet Lifi | 10,50 gr |
| Vitamin | B1, B6, B3 |
| Mineral | Demir, Magnezyum, Manganez |
Kimyon Nasıl Kullanılır
Kimyonun kullanımı: Kimyon gıda, eczacılık ve ıtriyat sektörlerinde kullanım alanı bulan aromatik özellikli bir tohumdur. Öğütülerek ya da tane olarak çeşitli geleneksel yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılan kimyon; ülkemizde köfte, sucuk, pastırma çemeni gibi ürünler için vazgeçilmez bir baharattır. Hindistan ve Pakistan mutfağında özel bir yeri olan kimyon aynı zamanda bu mutfak kültürlerinde çok yaygın kullanılan köri gibi baharat karışımlarında yer alır. Kimyon gıda sektöründe et ürünleri, şekerleme ve çeşitli unlu mamüllerin elde edilmesinde kullanılmaktadır. Kimyonun uçucu yağları çıkarılarak farklı amaçlarla kullanılır. Bazı ilaçların bileşimine koku verici ya da aktif madde olarak ilave edilen kimyon yağı aynı zamanda parfüm üretiminde kullanılmaktadır.
Kimyon Nasıl Pişirilir
Kimyon Yemekleri
Kimyon Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Kimyon
Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Kimyon ürünleri için lütfen tıklayın:
Kaynakça
- ↑ https://www.etimolojiturkce.com/kelime/kimyon
- ↑ Ö. V. Bayraktar ve ark. Türkiye’de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (2): 216−229, 2017
- ↑ https://arastirma.tarimorman.gov.tr/gktaem/Menu/12/Tescilli-Cesitlerimiz
- ↑ K. Patil,https://www.organicfacts.net/health-benefits/seed-and-nut/health-benefits-of-cumin.html
