Karaya Zamkı (E416)

Karaya zamkı ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E416, Hindistan’da yetişen Sterculia cinsi ağaçların katılaşmış salgısından elde edilen polisakkarit yapıda doğal bir katkı maddesidir. Yapısında galaktoz, ramnoz ve galakturonik asit birimleri içeren karaya zamkı gıda sanayinde kıvam arttırıcı, stabilizatör ve emülgatör olarak kullanılır. Öğütülmemiş haldeki karaya zamkı farklı büyüklüklerde damlalar halinde, açık sarıdan pembemsi sarıya kadar değişen renkte ve yarı saydamdır. Suda çözünürlüğü çok düşük olan karaya zamk sulu ortamda ağırlığının 50 katı kadar suyu hızlı bir şekilde absorbe ederek viskoz çözeltiler oluşturur. Çözünür diyet lifi özelliğine sahip karaya zamkı halk hekimliğinde yüzyıllardır müshil etkisi ile kabızlık tedavisinde kullanılmaktadır. Türk Gıda Kodeksinde karaya zamkın ürün formülasyonlarında maksimum kullanım miktarı ürün bazında sınırlandırılmıştır.

Karaya Zamkı Hakkında Bilgiler

Karaya Zamkının Diğer İsimleri: Karaya gamı, karaya sakızı

Karaya Zamkının Avrupa Birliği Kodu: E416

Karaya Zamkının Kimyasal Formülü: -

Karaya Zamkının İngilizcesi: Karaya gum, gum sterculia

Canlılarda Karaya Zamkı

Karaya zamkı Sterculia cinsi ağaçların yaralanmış gövdelerinde doğal olarak meydana gelen ve zamanla kuruyarak sertleşen bitki özsuyudur. Katkı maddesi olarak kullanıldığı gıdalar tüketildiğinde karaya zamkı mide ve ince bağırsakta sindirilmediği gibi kalın bağırsaktaki mikroflora tarafından da metabolize edilmez. Bu nedenle karaya zamkı vücutta herhangi bir şekilde emilime uğramadan dışkı ile atılır.

Karaya Zamkının Kullanım Amacı

• Karaya zamkı çeşitli gıdalara farklı amaçlarla ilave edilmektedir. Dondurulmuş tatlılarda buz kristallerinin oluşumunu kontrol etmek için kullanılan karaya zamkı sürülebilir peynirlerde su salmayı önler ve sürülme özelliklerini geliştirir. Ayrıca karaya zamkı salata soslarında sulu fazın viskozitesini arttırarak ürünün emülsiyon stabilitesini sağlar, düşük kalorili makarna ve ekmek gibi fırıncılık ürünlerinde bağlayıcı olarak rol oynar ve çeşitli et ürünlerinde su tutma kapasitesini iyileştirerek kaliteyi yükseltir.
• Kağıt üretim sektöründe karaya gam hafif kağıtların eldesinde kullanılırken, pamuklu kumaşların renklendirilmesinde kullanılan boyalarda kıvam verici olarak işlev görür.
• İlaç sanayinde karaya zamkı kabızlık sorunlarına karşı laksatif etkisi için kullanılırken; dişçilikte implant ve kaplamalarda yapıştırıcı olarak fonksiyon görür. Ayrıca karaya zamk teskin edici özelliği nedeniyle boğaz ağrılarına karşı kullanılan pastillerin bileşiminde bulunur.

Karaya Zamkı Helal midir

Karaya zamkının tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Karaya Zamkının Sağlığa Etkileri

Karaya zamkı çok uzun yıllardır laksatif olarak kabızlık tedavisinde ve soğuk algınlığında boğaz ağrılarının giderilmesinde kullanılır. Karaya zamkı gıdalarda çok düşük konsantrasyonlarda istenen etkiyi sağlar. Bu nedenle içeren gıdalar tüketildiğinde karaya zamktan kaynaklanan herhangi bir olumsuz sağlık etkisi beklenmez. Bununla birlikte nadir olmakla birlikte karaya zamkı tüketimi hafif şiddetli alerjik semptomlara neden olabilir. Vücutta sindirilmeyen diğer kıvam verici katkı maddeleri gibi karaya zamkı bazı insanlarda gaz ve şişkinlik gibi sindirim problemlerine yol açabilir. Ayrıca reçeteli ilaç kullananlarda karaya zamkı etken maddenin emilimini azalttığı için; ilaç alımından en az bir saat önce karaya zamkı içeren gıdaların tüketimi sonlandırılmalıdır.

Karaya Zamkı Nasıl Üretilir

Karaya zamkının üretimi: Ticari olarak karaya zamkı Sterculia cinsi ağaçlardan elde edilir. Ağacın gövdesine keskin bir aletle vurularak ya da kesilerek bir hasar verilir. Ağaç buradaki hasarlı bölgeyi onarmak için bir özsu salgılar. Damlacıklar halinde meydana gelen karaya zamkı salgısı toplanır, açık havada kurutulur, kırılır ve ağaç kabuğu gibi yabancı maddelerden arındırılır. Karaya zamkı daha sonra kalitesine göre sınıflandırılır ve ambalajlanarak kullanıma kadar depolanır.