Çörek Otu
Çörek Otu (Nigella sativa) düğünçiçeğigiller familyasından anavatanı Güneybatı Asya, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrikayı içine alan geniş bölge olan tek yıllık otsu bir bitki ve bu bitkinin baharat olarak kullanılan küçük siyah tohumlarıdır. Dik gövdeli ve tüylü çörek otu bitkisinin çiçekleri beyaz veya açık mavi renklidir. Bitkinin kapsül şekilli meyvesinin içinde gıda ve tıbbi amaçlarla kullanılan çok sayıda tohum bulunur. Çörek otu tohumları oval şekilli, üç köşeli ve yaklaşık 3 mm uzunluktadır. Çoklu doymamış yağ asitleri, fenolik bileşikler, protein, diyet lifi, çeşitli vitamin ve mineraller bakımından zengin bir kaynak olan çörek otu yüzyıllardır çeşitli sağlık faydaları için kullanılmaktadır. Araştırmalar çörek otunun antioksidan, tümör oluşumunu engelleyici ve inflamasyonu azaltıcı başta olmak üzere pek çok biyoaktif etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur.
İçindekiler
Çörek Otu Hakkında Bilgiler
Çörek Otu İsminin Anlamı ve Kaynağı: Köken olarak topçuk demek olan çörek kelimesi Eski Türkçe lehçelerinde yuvarlak ekmek manasında kullanılmıştır. Ekmek başta olmak üzere unlu mamüllerin süslenmesinde kullanılan siyah küçük tohumlara çörek otu denilmiştir.
Çörek Otunun Diğer İsimleri: Çöre otu, kara habbe
Çörek Otunun Latince (bilimsel) İsmi: Nigella sativa
Çörek Otunun İngilizcesi: Black cumin, nigella
Çörek Otunun Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünyada çörek otu en fazla Akdeniz’in doğusundan Güneybatı Asya ülkelerine kadar olan bölgede yetiştirilmektedir. Çörek otu üretiminde öne çıkan ülkeler Suriye, Mısır, İran, Suudi Arabistan, Pakistan, Hindistan ve Türkiye’dir. [1]
Çörek Otunun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde çörek otu ziraatı en fazla Bursa, Sivas ve Afyon’da yapılmaktadır.[2]
Çörek Otunun Türleri: Tohumları baharat olarak kullanılan Nigella türleri arasında en yaygın yetiştiriciliği yapılan ve çörek otu denildiğinde akla gelen bitki Nigella sativa’dır. Dünyada Nigella sativa’nın üretildiği bölge ile adlandırılan farklı varyetelerinin yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ülkemizde çörek otu yetiştiriciliğinde genellikle yerel çeşitler kullanılmaktadır. Son yıllarda ülkemiz yetiştirme şartlarına uygun çörek otu çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda Eskişehir Tarımsal Araştırma Enstitü tarafından geliştirilen yerli çörek otu çeşidi Çameli adıyla 2014 yılında tescil edilmiştir. Ayrıca dünyada ve ülkemizde Şam çörek otu olarak bilinen Nigella damascena yetiştiriciliği sınırlı miktarda yapılmaktadır.
Çörek Otunun Mevsimi: Ülkemizde çörek otu hasadı Temmuz ve Ağustos aylarında yapılmaktadır.
Çörek Otu Helal midir: Çörek otunun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Çörek Otu Hakkında Ayet ve Hadisler: Çörek otu Peygamber Efendimizin (SAV) yenilmesini tavsiye ettiği gıdalardandır. Ebu Hureyre (RA) tarafından rivayet edilen bir Hadis-i Şerif’te Efendimiz Ölüm hariç, hiçbir hastalık yoktur ki, kara dâne (çörekotu) ona deva olmasın buyurmuştur. [3]
Çörek Otunun Faydaları
- Çörek otu içerdiği antioksidan etkili bileşikler, sağlıklı yağlar, protein, diyet lifleri ve mineraller ile sağlık için çok faydalı bir gıda maddesidir.
- Yapılan çalışmalarda çörek otunda bulunan timokinon, karvakrol ve terpineol gibi antioksidan bileşiklerin vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korumak suretiyle enflamasyonu ve kronik hastalık riskini azalttığı bulunmuştur.
- Çörek otu yağının kan kolesterol seviyesini düzenleyici etkisi vardır. LDL (kötü) ve toplam kolesterolü azaltıcı etki gösteren çörek otu yağı HDL (iyi) kolesterolü yükseltir.
- Çeşitli kanser türlerine karşı etkilerinin araştırıldığı hayvan denemelerinde çörek otunun antikanser etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Kanserli hücre ölümünü teşvik eden çörek otu özütleri kullanımı ile akciğer ve kolon kanserlerinde tümörlerin küçüldüğü gözlenmiştir.
- Diyabetlilerde çörek otu tüketimi kan şeker seviyesindeki ani değişimleri engeller. Araştırmalarda günlük 2 gr çörek otu alımının açlık kan şekerini düşürdüğü tespit edilmiştir.
- Çörek otu alerjik astımda semptomları iyileştirerek nefes almayı kolaylaştırdığından tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.
- Hafif hipertansiyonu olanlarda düzenli çörek otu tüketimi sistolik ve diyastolik kan basıncında bir düşüş meydana getirir.
- Yüksek tansiyon ve kolesterol gibi dolaşım sistemi hastalıkları risk faktörlerine karşı olumlu etkileri olan çörek otu kalp dostu bir gıdadır.
- Çörek otu insan sağlığı bakımından çok önemli bir organ olan karaciğerin fonksiyonlarını geliştirir ve hasarını önler. [4]
Çörek Otunun Zararları ve Çörek Otunun Yan Etkisi
- Çörek otunun gıda miktarında ya da kısa süreli olmak kaydıyla ilaç olarak yüksek miktarda alımı sağlıklı insanlar için genellikle güvenilirdir. Ancak hamilelerin fazla miktarda çörek otu tüketiminden kaçınması gerekir.
- Çörek otu yağının cilde sürülerek kullanılması bazı insanlarda alerjik deri rahatsızlıklarına yol açabilir.
- Kan hastalığı olanların ya da kan sulandırıcı ilaç kullananların çörek otu tüketiminde dikkatli olması tavsiye edilir. Fazla miktarda çörek otu tüketmek bu insanlarda kanamaları arttırabilir. Benzer şekilde kanama riski açısından planlı ameliyat olacakların iki hafta öncesinde çörek otu tüketimini sonlandırması gerekir.
- Düşük tansiyon rahatsızlığı olanlarda çörek otu tansiyonu daha da düşürerek olumsuz etkilere yol açabilir.
- Reçeteli diyabet ilacı kullananların çörek otu tüketimini sınırlamasında fayda vardır. İlaçla birlikte çörek otu ya da yağının tüketimi kan şeker seviyesini aşırı düşürebilir.[5]
Çörek Otunun Besin Değeri
100 gr Çörek Otu (çiğ) içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 387 kcal |
| Karbonhidrat | 47,30 gr |
| Yağ | 20,18 gr |
| Protein | 22,50 gr |
| Diyet Lifi | 37,14 gr |
| Vitamin | B1, B3, B6 |
| Mineral | Bakır, demir, çinko |
Çörek Otu Nasıl Kullanılır
Çörek Otunun kullanımı: Çörek otu en yaygın olarak ekmek ve diğer unlu mamüllerin süslenmesinde kullanılır. Evlerde çörek otu salata, bal ya da yoğurda ilave edilerek tüketilebilir. Bütün halde yenilen çörek otu iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır. Sağlık faydaları için en yaygın kullanılan çörek otu ürünü soğuk pres sıkma işlemi uygulanarak elde edilen yağdır. Ayrıca piyasada çörek otu ekstresi, çörek otu yağı kapsülü ve öğütülmüş çörek otu bulunmaktadır.
Çörek Otu Nasıl Pişirilir
Çörek Otu Yemekleri
Çörek Otu Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Çörek Otu
Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Çörek Otu ürünleri için lütfen tıklayın:
Kaynakça
- ↑ I Roussis, et al. Influence of Seed Rate And Fertilization on Yield and Yield Components of Nigella Sativa L. Cultivated Under Mediterranean Semi-arid Conditions, AgroLife Scientific Journal, 6(1): 2285-5718, 2017.
- ↑ U. Şenyiğit, M. Aslan, Effects of Irrigation Programs Formed by Different Approaches on the Yield and Water Consumption of Black Cumin (Nigella sativa L.) under Transition Zone in the West Anatolia Conditions, Journal of Agricultural Sciences 24: 22-32, 2018.
- ↑ Sünen-i İbn-i Mace, C.9. H.no:3447.
- ↑ R. Link, 9 Impressive Health Benefits of Kalonji (Nigella Seeds) https://www.healthline.com/nutrition/kalonji-nigella-seeds#section6
- ↑ https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-901/black-seed
