Kakule
Kakule (Elettaria cardamomum) zencefilgiller familyasından anavatanı Güney Hindistan olan çok yıllık otsu bir bitki ve bu bitkinin baharat olarak kullanılan tohumlarıdır. Kakule bitkisinin yeşil-sarı renkli oval bir kapsül görünümündeki meyvesinin içinde bulunan minik siyah tohumlar gıda olarak değerlendirilir. Tohumların düşmemesi için tam olgunlaşmadan toplanan meyveler kurutulduktan sonra bütün olarak ya da tohumları çıkarılıp öğütüldükten sonra pazarlanır. Uçucu ve sabit yağ içeren kakule tohumları baharlı, aromatik, keskin bir kokuya ve acımsı hoş bir tada sahiptir. Halk hekimliğinde ağız kokusunu giderici, gaz söktürücü ve hazmı kolaylaştırıcı etkileri ile yaygın kullanılan kakule biyoaktif özelliğe sahip pek çok bileşen içermektedir. Diyet lifleri, antioksidan etkili bileşikler ve çeşitli mineraller bakımından zengin bir baharat olan kakule sindirim sistemine faydalıdır, enflamasyonu azaltır ve kronik hastalıkların riskini azaltır.
İçindekiler
Kakule Hakkında Bilgiler
Kakule İsminin Anlamı ve Kaynağı: Kakule kelimesi dilimize Arapça’dan alınmıştır. Arapça’da sıcak ülkelerde yetişen bir baharat, Elettaria cardamomum anlamında kullanılan kakullat (قاقلّة) kelimesi değişerek Türkçe’ye kakule olarak geçmiştir.
Kakulenin Diğer İsimleri: Hemame
Kakulenin Latince (bilimsel) İsmi: Elettaria cardamomum
Kakulenin İngilizcesi: Rosemary
Kakulenin Dünyada Yetiştiği Yerler: Tropikal iklimlerde yetiştirilen kakulenin dünyada en büyük üreticileri Guatamala, Hindistan ve Tanzanya’dır. [1]
Kakulenin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde kakulenin ticari yetiştiriciliği yapılmamaktadır.
Kakule Çeşitleri: Yetiştiriciliğinin yapıldığı ülkelerde yerel isimler ile bilinen farklı meyve özelliklerine sahip kakule çeşitleri vardır. Kakule piyasada genellikle dört farklı formda bulunur. Bunlar kurutulmuş ve bütün halde yeşil kakule, kurutulmuş meyve kapsülünden çıkarılan siyah tohumlar, tohumların öğütülmesi ile elde edilen toz baharat ve ağartma işlemi yapılarak bütün halde satılan beyaz kakuledir.
Kakulenin Mevsimi: Çok yıllık bir bitki olan kakule ikinci yıldan itibaren meyve vermeye başlar. Meyvelerin içindeki tohumların dökülmemesi için tam olgunlaşma gerçekleşmeden kakuleler toplanarak kurutulur. Anavatanı olan ve dünyada en fazla üretimin yapıldığı ülkelerden olan Hindistan’da kakule hasadı Eylül ile Ocak ayları arasında yapılmaktadır.[2]
Kakule Helal midir: Kakulenin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Kakule Hakkında Ayet ve Hadisler:
Kakulenin Faydaları
- Kakule Hint halk hekimliğinde çok uzun yıllardan beri yaygın olarak kullanılan bir baharattır. Özellikle fazla yemekten kaynaklanan hazım problemlerinde; sarımsak ve soğan gibi keskin kokulu yiyeceklerin ağızda bıraktığı kokunun giderilmesinde ya da sindirim sistemindeki gaz rahatsızlıklarında kakuleden faydalanılır. Ayrıca kakule içerdiği diyet lifleri; uçucu yağında bulunan antioksidan etkili bileşikler ile demir, kalsiyum, potasyum ve magnezyum mineralleri ile çeşitli sağlık faydalarına sahiptir.
- Kakulede bulunan antioksidanlar vücudu serbest radikallerin zararından korur, enflamasyonu engeller. Hayvan denemelerinde aşırı karbohidrat ve yağla beslenmiş ratların karaciğerlerinde meydana gelen enflamasyonun kakule ile önemli oranda azaltıldığı belirlenmiştir.
- Kakule diyet lifi bakımından çok zengin bir baharattır. Sadece 2 kaşık kakule yaklaşık 1,2 gr diyet lifi alınmasını sağlar. Diyet lifleri sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına destek olması yanında kan kolesterol seviyesinin düzenlenmesine ve tokluk sağlayarak kilo korunumuna yardımcı olur.
- Kalp ritminin ve tansiyonun düzenlenmesinde aktif rolü olan potasyum minerali kakulede bol miktarda bulunur. Ayrıca kakulede bulunan enflamasyonu engelleyici bileşikler ve diyet lifi kalp hastalıkları risk faktörlerini azaltıcı etki gösterir.
- Yapılan çalışmalarda kakulenin göğüs[3] ve cilt [4] kanseri olmak üzere çeşitli kanser türlerinde hastalığın gelişimini yavaşlattığı ve tümörlerin küçülmesini sağladığı belirlenmiştir.
- Kakule ağızda kolonize olan ve diş çürümelerine yol açan bazı bakterilerin gelişimini engelleyerek ve tükürük salgısını artırarak ağız sağlığına katkıda bulunur.
Kakulenin Zararları ve Kakulenin Yan Etkisi
- Gıda miktarında kullanıldığında genellikle ciddi yan tesirlere yol açmayan kakule bazı hassas insanlarda kaşıntı şeklinde ortaya çıkan hafif alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
- Safra taşı rahatsızlığı olanların baharat olarak yemeklerde bulunduğundan daha fazla miktarda kakule tüketmesi uygun değildir. Bu insanlarda kakule tüketimi kalınbağırsakta hissedilen kolik sancısını şiddetlendirebilir.
- Hamile ve emziren kadınlarda kakulenin ilaç miktarında tüketilmesinin güvenli olduğuna dair yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle bu kişilerin tedbiren fazla miktarda kakule tüketiminden kaçınması tavsiye edilir.
Kakulenin Besin Değeri
100 gr taze Kakulenin içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 311 kcal |
| Karbonhidrat | 68,47 gr |
| Yağ | 6,70 gr |
| Protein | 10,76 gr |
| Diyet Lifi | 28,00 gr |
| Vitamin | C |
| Mineral | Demir, magnezyum, potasyum, çinko |
Kakule Nasıl Kullanılır
Kakulenin kullanımı: Ülkemizde çok bilinen ve kullanılan bir baharat olmayan kakule bazı yemek ve tatlılara farklı lezzet ve aroma vermek için katılır. Piyasada kakule tozu ilave edilmiş paket Türk kahvesi ya da dibek kahve çeşitleri bulunduğu gibi son yıllarda kafelerde kakuleli Türk kahvesi servis edilmeye başlanmıştır. Ayrıca aktarlarda bütün olarak satılan kakule ağız kokusuna ve sindirim rahatsızlıklarına karşı kullanılmaktadır.
Kakule Nasıl Pişirilir
Kakule Yemekleri
Kakule Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Kakule
Kaynakça
- ↑ http://agritech.tnau.ac.in/banking/PDF/Cardamom.pdf
- ↑ http://www.indianspices.com/spices-development/harvest-calendar
- ↑ N. Vutakuri and S. Somara, Natural and herbal medicine for breast cancer using Elettaria cardamomum (L.) Maton. International Journal of Herbal Medicine, 6(2): 91-96, 2018.
- ↑ I. Das et al., Antioxidative effects of the spice cardamom against non-melanoma skin cancer by modulating nuclear factor erythroid-2-related factor 2 and NF-κB signalling pathways. The British Journal of Nutrition. 108. 984-97, 2011.
