Haşhaş Tohumu

Haşhaş tohumu gelincikgiller familyasıdan anavatanı Doğu Akdeniz olan tek yıllık bir kültür bitkisinin (Papaver somniferum) yağlı tohumlarıdır. Böbrek şekilli, bir mm çapından daha küçük büyüklükteki haşhaş tohumunun yüzeyi pürüzlüdür. Ülkemizde üretilen haşhaş tohumları genellikle beyaz, mavi ve sarı renklidir. Haşhaş tohumunun elde edildiği bitkinin kapsüllerinden morfin, kodein gibi tıbbi açıdan değerli alkaloidler üretilir. Bütün halde ya da öğütülüp ezme haline getirilen haşhaş tohumu başta fırıncılık ürünleri olmak üzere çeşitli gıda maddelerinin üretiminde kullanılır. Yüksek miktarda yağ ve protein içeren haşhaş tohumu diyet lifleri, B1 vitamini ile çeşitli mineraller bakımından mükemmel bir kaynaktır. Haşhaş tohumu sindirim sağlığına faydalıdır; uykunun düzenlenmesine ve kemiklerin güçlenmesine destek olur.

Haşhaş Tohumu Hakkında Bilgiler

Haşhaş Tohumu İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça’da aynı bitkiyi isimlendirilmekte kullanılan haşhaş (خشخاش) kelimesi Türkçe’ye değişmeden geçmiştir.

Haşhaş Tohumunun Diğer İsimleri:

Haşhaş Tohumunun Latince (bilimsel) İsmi: Papaver somniferum

Haşhaş Tohumunun İngilizcesi: Poppy seed

Haşhaş Tohumunun Dünyada Yetiştiği Yerler: Haşhaş tohumunun elde edildiği bitkinin kapsülleri aynı zamanda uyuşturucu özellikli afyon sakızı üretiminde de kullanılabilmektedir. Bu nedenle dünyada haşhaş tohumu ziraatı Birleşmiş Milletler Teşkilatınca verilen izinler dahilinde yapılmaktadır. Dünyada en fazla haşhaş tohumu üretilen ülkeler Çek Cumhuriyeti, Türkiye, İspanya ve Macaristan’dır.

Haşhaş Tohumunun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde haşhaş ekimi Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü kontrolünde izne bağlı olarak yapılmaktadır. Haşhaş tohumu Türkiye’de en fazla Afyonkarahisar, Konya, Denizli, Uşak ve Eskişehir’de üretilmektedir. 2017 TÜİK istatistiklerine göre yaklaşık 27000 ton haşhaş tohumunun %80’den fazlası bu beş ilde üretilmiştir.

Haşhaş Tohumunun Çeşitleri: Dünyada ve ülkemizde yerel tohumların yanı sıra seleksiyon ya da melezleme yoluyla geliştirilerek tescil edilen; kışlık ya da yazlık olarak yetiştirilen farklı haşhaş çeşitlerinin ziraatı yapılmaktadır. Genel olarak haşhaş tohumları renklerine göre sınıflandırılmaktadır. Yaygın üretimi yapılan tescilli haşhaş tohumlarından Ankara-94 ve Kocatepe-94 beyaz tohumlu; Afyon Kalesi-95 ve Karahisar-96 sarı tohumlu ve Şuhut-94 ve Camcı-95 mavi tohumlu çeşitlerdir.

Haşhaş Tohumunun Mevsimi: Haşhaş ekimi çeşidine bağlı olarak kışlık ya da yazlık olarak farklı zamanlarda yapılır. Ekim ayında ekilen kışlık haşhaşlar genellikle 9 ayda hasat olgunluğuna gelerek Temmuz ayında hasat edilir. Şubat- Mart aylarında ekilen yazlık haşhaşlar ise 6 ay civarında olgunlaşır ve Ağustos ve Eylül aylarında toplanır.

Haşhaş Tohumu Helal midir: Haşhaş tohumunun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Haşhaş tohumu Hakkında Ayet ve Hadisler:

Haşhaş Tohumunun Faydaları

• Haşhaş tohumu diyet lifleri, protein, sağlıklı yağlar, B1 vitamini, kalsiyum, fosfor, manganez, magnezyum, demir ve çinko mineralleri bakımından zengin bir üründür.
• Yapılan araştırmalarda haşhaş tohumu gibi diyet liflerince zengin gıdaların tüketiminin sindirim sistemi sağlığını desteklediği, kan kolesterol seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olduğu ve kilo kontrolünde etkili olduğu belirlenmiştir.
• Haşhaş tohumu zengin magnezyum içeriği ile uyku problemi yaşayan insanların kolay uykuya geçmesine yardımcı olur.
• Kalın bağırsak ile mesane arasında normalde olmaması gereken bir bağlantı olarak tanımlanan vezikoenterik fistula rahatsızlığının teşhisinde haşhaş tohumlarından faydalanılır.
• Haşhaş tohumunda bol miktarda bulunan fosfor minerali diş ve kemik sağlığına faydalıdır.
• Vücutta kan yapımında önemli rolü olan demir minerali bakımından haşhaş tohumu mükemmel bir kaynaktır.

Haşhaş Tohumunun Zararları ve Haşhaş Tohumunun Yan Etkisi

• Haşhaş tohumu ölçülü miktarda tüketildiğinde genellikle güvenlidir. Bununla birlikte haşhaş tohumunun aşırı tüketimi kalın bağırsaklarda tıkanmalara varacak kadar ciddi sindirim rahatsızlıklarına yol açabilir.
• Yaygın olmamakla birlikte bazı insanlar haşhaş tohumuna karşı hassastırlar ve tüketmeleri durumunda kusma, ağızda şişme, gözlerde sulanma gibi alerjik semptomlar meydana gelebilir.
• Haşhaş tohumlarında doğal olarak alkoloid (morfin, kodain) bulunmamaktadır. Ancak hasat sırasında kapsüllerin özsuyunda bulunan bu bileşikler haşhaş tohumlarına bulaşabilir. Bu şekilde elde edilen haşhaş tohumların tüketimi uyku hali ve nefes alma zorluğu gibi sağlık problemlerine neden olabilir.
• Çok yüksek enerji veren bir ürün olan haşhaş tohumunun fazla miktarda tüketimi kilo artışlarına yol açabilir.

Haşhaş Tohumunun Besin Değeri

100 gr Haşhaş tohumu (çiğ) içindekiler:

Besin Öğesi	Miktar
Enerji	525 kcal
Karbonhidrat	28,13 gr
Yağ	41,56 gr
Protein	21,22 gr
Diyet Lifi	19,50 gr
Vitamin	B1, B9
Mineral	Kalsiyum, fosfor, manganez, magnezyum, demir, çinko

Haşhaş Tohumu Nasıl Kullanılır

Haşhaş Tohumunun kullanımı: Bütün haldeki haşhaş tohumu en fazla kek, çörek vb. fırıncılık ürünlerinin süslenmesinde kullanılmaktadır. Kavrulduktan sonra öğütülerek elde edilen haşhaş tohumu ezmesi doğrudan kahvaltılık olarak yenilebildiği gibi açma, poğaça gibi mayalı ürünlere lezzet ve çeşni vermek için eklenir. Haşhaş tohumlarının sıkılması ile üretilen ve piyasada gıda takviyesi olarak satılan tohum yağı çeşitli sağlık faydaları için kullanılmaktadır.

Haşhaş Tohumu Resimleri