Gül

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Gül3.jpg

Gül gülgiller familyasından anavatanı Doğu Asya olan çok yıllık odunsu gövdeli bir çalı bitkisi ve onun çiçekleridir. Gül süs bitkisi olarak kullanılması yanında kesme çiçek ve yağ gülü olarak yetiştirilen bir kültür bitkisidir. Rosa familyasından yüzlerce tür ve binlerce çeşidi olan gül bitkisinin çok farklı renklerde açan çiçekleri vardır. Ülkemizde özellikle Isparta ve çevresinde yetiştirilen ve yağ gülü olarak bilinen Rosa x Damascena çeşidinin yenilebilir nitelikteki yaprakları gül yağı, gül konkreti ve gül suyu üretiminde değerlendirilir. Gülden elde edilen ürünler gıda, parfüm, kozmetik ve temizlik sanayinde kullanılmaktadır. Gül çiçeğinden elde edilen ekstreler antioksidan ve antiseptik özellikleri ile cilt sağlığına faydalıdır. Ayrıca gül yağı aromaterapide farklı sağlık faydaları için kullanılan önemli bir üründür.

Gül Hakkında Bilgiler

Gül İsminin Anlamı ve Kaynağı: Gül kelimesi dilimize Farsça’da aynı bitki ve çiçeği isimlendirmekte kullanılan gul kelimesinden alıntılanmıştır.

Gülün Diğer İsimleri:

Gülün Latince (bilimsel) İsmi: Rosa

Gülün İngilizcesi: Rose

Gülün Dünyada Yetiştiği Yerler: Gül dünyanın her tarafında yetiştirilen bir kültür bitkisidir. Gıda ve kozmetik sanayi için önemli olan yağ gülünün dünyadaki en büyük üreticileri Türkiye ve Bulgaristan’dır. Ayrıca yaprakları tıbbi amaçlarla kullanılan Rosa chinensis çeşidi güller Çin’de ticari olarak yetiştirilmektedir.[1]

Gülün Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde ticari gül yetiştiriciliğinin merkezi Isparta ve çevresidir. Ülkemizde üretilen gülün %80’inden fazlasını sağlayan Isparta haricinde Afyon, Denizli ve Burdur gül yetiştiriciliğinde önemli illerdir.

Gülün Çeşitleri: Güllerin dünyada 200’den fazla türü ve birbirleri ile çok fazla hibritleşme gösterdiğinden binlerce çeşidi vardır. Ülkemizde ise 70 civarında gül türü ve yaklaşık 500 tanesi yerli ve 200 civarında hibrit olmak üzere 700 civarında gül çeşidi olduğu tahmin edilmektedir.[2] Yağ gülü

Gülün Mevsimi: Yağlık gül ülkemizde Mayıs ve Haziran aylarında hasat edilerek çeşitli gül ürünlerinin eldesinde kullanılmaktadır.

Gül Helal midir: Gıda olarak kullanılan gül yaprakları ya da gül suyunun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Gül Hakkında Ayet ve Hadisler: Kur’an-ı Kerim’de gül bir ayette zikredilmektedir. Rahman suresi 37. ayette Allah (CC) Gök yarılıp da kızarmış yağ renginde gül gibi olduğu zaman, Rabb’inizin hangi nimetlerini yalan sayarsınız buyurmaktadır.

Peygamber Efendimiz İslam kültür tarihi ve sanatında gül ile özdeşleştirilmiştir. İslami literatürde gülün Efendimizin sembolü olduğu, yüzünün güzelliğini hatırlattığı ve kabrinin gül bahçesi olduğu bildirilmektedir.[3]

Gülün Faydaları

  • Gül yapraklarından elde edilen ürünler cilt sağlığına faydalı antioksidan ve antiseptik bileşikler içermektedir. Bu bileşikler sayesinde gül suyu hem cildi nemlendirici hem de yara ve sivilcelerin iyileşmesini hızlandırıcı özellik gösterir.
  • Halk hekimliğinde gül yapraklarının demlenmesiyle elde edilen bitkisel çay soğuk algınlığında boğaz ağrılarının iyileştirilmesinde kullanılmaktadır.
  • Gül yağında bulunan antioksidanlar hücreleri serbest radikallerin zararından korur.
  • Hoş kokusuyla gül sinirleri yatıştırır ve stresi azaltıcı etki gösterir. Hayvan denemeleri gül yapraklarından elde edilen ekstrenin merkezi sinir sistemini rahatlattığını ortaya çıkarmıştır.
  • Gül suyu ya da gül yağı aromaterapide baş ağrılarına karşı kullanılır.[4]

Gülün Zararları ve Gülün Yan Etkisi

Reçel, şerbet ve bitkisel çay gibi ürünlerin bileşiminde yer alan gülün tüketilmesinin bilinen bir yan etkisi ya da zararı yoktur. Gül suyunun cilt bakımı için kullanılmasında bazen kızarıklık, yanma ve tahriş gibi alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bu nedenle gül suyu uygulanmadan önce ciltte küçük bir bölgeye sürülerek alerjiye yol açıp açmadığı belirlenmelidir. Gül yağı çok konsantre bir ürün olduğu için doğrudan cilde uygulanması tahrişlere yol açar. Gül yağı kullanılmadan önce zeytinyağı veya badem yağı gibi ürünler kullanılarak inceltilmelidir.

Gül Nasıl Kullanılır

Gülün kullanımı: Gül yaprakları gıda sanayinde ve evlerde reçel, marmelat, şerbet ve bitki çayı üretiminde kullanılır. Ayrıca gül çiçeklerinden elde edilen gül yağı, gül suyu ve gül konkreti meşrubat, şekerleme, unlu mamuller, şerbet, sakız, puding ve koku verici meyve esansları üretiminde kullanılır. Sabun, deterjan, diş macunu, şampuan, krem ve losyon başta olmak üzere pek çok çeşit temizlik ve kişisel bakım ürününde gül hoş koku vermek için formülasyona katılır. Kokusunun yüksek yayılma gücüne sahip olması ve diğer koku vericilerle birlikte kullanılabilme özelliği sayesinde gül; parfüm endüstrisinde en fazla kullanılan kokulardandır. Gül yağı ve gül suyu çeşitli sağlık faydaları için aromaterapide kullanılmaktadır.

Gül Nasıl Pişirilir

Gül Yemekleri

Gül Resimleri

Gül-bitkisi.jpg Gül.jpg Gül-yaprakları.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Gül

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Gül ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Gül ürünleri

Kaynakça

  1. Anonim, 2017 Yılı Gül Çiçeği Raporu, T.C. Gümrük ve Ti̇caret Bakanlığı Kooperati̇fçi̇li̇k Genel Müdürlüğü, 2018
  2. H. Özçelik, M. Korkmaz, Çeşitli Yönleriyle Türkiye Gülleri, SDU Journal of Science (E-Journal), 10 (2): 1-26, 2015.
  3. Y. Açıkel, Hz. Peygamber-Gül İli̇şki̇si̇ ve İlgi̇li̇ Ri̇vayetleri̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2018/1, Sayı:30, s.71-103.
  4. D.R. Wilson, Rose Water: Benefits and Uses, https://www.healthline.com/health/rose-water-benefits