Formik Asit (E236)

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
(Formik Asit sayfasından yönlendirildi)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Formik-asit.png

Formik asit ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E236 bazı bitkisel ve hayvansal dokularda doğal olarak bulunan organik bir asittir. Formik asit ismini ilk defa karıncalardan izole edildiği için Latince karınca anlamındaki formica kelimesinden almıştır. Renksiz ve su ile karışabilir özellikteki formik asitin hoş olmayan keskin bir kokusu vardır. Yüksek asitliğe sahip formik asit ısıtıldığında karbondioksit ve suya parçalanır. Farklı sektörlerde kullanım alanı bulan formik asit tarım sektöründe pestisit ve hayvan yemlerinde antibakteriyel madde olarak kullanılır. Düşük konsantrasyonları sağlığa zararlı etkileri olmayan formik asit yüksek konsantrasyonlarda tehlikeli bir kimyasaldır. Bazı ülkelerde koruyucu gıda katkı maddesi olarak kullanılan formik asitin ülkemizde gıdalarda kullanımına izin verilmemektedir.

Formik Asit Hakkında Bilgiler

Formik Asidin Diğer İsimleri: Metanoik asit

Formik Asidin Avrupa Birliği Kodu: E236

Formik Asidin Kimyasal Formülü: CH2O2

Formik Asidin İngilizcesi: Formic acid

Canlılarda Formik Asit

Formik asit karınca ve arı gibi hayvanların bedeninde ve çeşitli meyvelerde (elma, çilek, ahududu) doğal olarak bulunan organik bir bileşiktir. Karıncalar formik asiti savunma ve saldırı sırasında düşmanlarına karşı kullanırlar. Ormanlardan atmosfere önemli miktarda formik asit salınmaktadır; bu yüzden formik asit atmosferde doğal olarak en fazla bulunan asitlerdendir. Yağmurdaki serbest asitliğin önemli bir kısmı atmosferde bulunan formik asit nedeniyledir.[1]

Formik Asidin Kullanım Amacı

  • Formik asit kullanımına izin verilen ülkelerde antimikrobiyal gıda katkı maddesi olarak formülasyonlara dahil edilir. Formik asit kullanıldığı gıdalarda mikroorganizmalardan kaynaklanan bozulmaları önleyerek ürünün raf ömrünü uzatır.
  • Tarım sektöründe çiftlik hayvanlarının beslenmesinde kullanılan saman ve silajlarda mikrobiyel bozulmayı engellemek için formik asitten faydalanılır. Ayrıca sebze ve meyve yetiştiriciliğinde kullanılan bazı pestisitlerin formülasyonunda formik asit bulunur.
  • Formik asit dericilikte tabaklama ve boyama işlemlerinde; tekstil endüstrisinde apreleme prosesinde ve kauçuk üretiminde koagülan olarak kullanılır.[2]

Formik Asit Helal midir

Formik asitin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Formik Asidin Sağlığa Etkileri

Düşük konsantrasyondaki formik asit gıda katkı maddesi olarak ürün bazında sınırlanan miktarlarda kullanılır. Ürün bileşiminde çok düşük miktarlarda bulunan formik asit vücutta olumsuz sağlık etkisi oluşturmadan metabolize edilir. Toksik etkisi düşük bir kimyasal olan formik asitin sağlık üzerine etkisi konsantrasyonuna bağlı olarak değişir. Düşük konsantrasyonlarda ciddi yan etkilere yol açmayan formik asit yüksek konsantrasyonda sağlığa zararlı bir bileşiktir. Yüksek konsantrasyonda korozif etki gösteren formik asit cilde temas ettiğinde, solunduğunda ya da yutulduğunda çok ciddi sağlık sorunları ortaya çıkar.

Formik Asit Nasıl Üretilir

Formik asitin üretimi: Formik asit çeşitli bitkisel ve hayvansal dokularda doğal olarak bulunmasına rağmen endüstriyel olarak kimyasal sentez yoluyla üretilir. Formik asit üretiminde sanayide farklı yöntemler kullanılmakla birlikte en yaygın olarak metil format hidroliz prosesinde faydalanılır.[3] Bu yöntemde yüksek basınç altında metanol ve karbon monoksit güçlü bir bazın (genellikle sodyum metoksit) varlığında kimyasal reaksiyona sokularak metil format bileşiği oluşturulur. Daha sonra metil format hidrolize uğratılarak sıvı formik asit elde edilir.

İlgili Maddeler

Kaynakça

  1. D. B. Millet, et al. A large and ubiquitous source of atmospheric formic acid. Atmospheric Chemistry and Physics, 15: 6283–6304, 2015
  2. http://acidpedia.org/formic_acid/
  3. M. Rumayor et al., Formic Acid Manufacture: Carbon Dioxide Utilization Alternatives, Applied Sciences, 8(6):914-925, 2018