Reyhan

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
(Fesleğen sayfasından yönlendirildi)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Reyhan.jpg

Reyhan (Ocimum basilicum) ballıbabagiller familyasından anavatanı Orta Afrika’dan Güneybatı Asya’ya kadar olan bölge olan tek yıllık otsu bir bitkidir. Reyhanın oval şekilli çeşide bağlı olarak yeşil ya da mor renge sahip yaprakları ve beyaz ya da mor renkli çiçekleri vardır. Keskin ve hoş kokulu reyhan yaprakları taze ya da kuru halde gıda sanayinde baharat ya da bitki çayı olarak kullanılır. Reyhan bitkisinin çiçekli dallarından elde edilen uçucu yağ ise gıda ve kozmetik sanayinde değerlendirilir. Reyhan içerdiği antioksidan etkili bileşikler ile enflamasyonu, serbest radikallerin zararlı etkilerini ve kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltıcı etkiye sahiptir.

Reyhan Hakkında Bilgiler

Reyhan İsminin Anlamı ve Kaynağı: Arapça’da fesleğen bitkisi, Ocimum basilicum anlamında kullanılan rayhan (ريحان) kelimesi dilimize reyhan olarak geçmiştir. Arapça’da rayhan kelimesi köken olarak güzel koku, rayiha anlamında kullanılan rıh kelimesine dayanmaktadır.

Reyhanın Diğer İsimleri: Fesleğen

Reyhanın Latince (bilimsel) İsmi: Ocimum basilicum

Reyhanın İngilizcesi: Basil

Reyhanın Dünyada Yetiştiği Yerler: Reyhan bitkisi Afrika, Asya ve Amerika kıtalarının sıcak iklime sahip bölgelerinde doğal olarak yayılış gösterir. Bazı reyhan çeşitleri dünyanın pek çok yerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Uçucu yağ elde etmek ve baharat olarak kullanılmak üzere ticari reyhan yetiştiriciliği en fazla Akdeniz ülkelerinde ve ABD’de yapılmaktadır.[1]

Reyhanın Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde genellikle yeşil küçük yapraklı ve süs bitkisi olarak yetiştirilen reyhan yaygındır. Son yıllarda tıbbi bitki olarak yetiştiriciliği ile ilgili adaptasyon çalışmaları gerçekleştirilen reyhanın ticari yetiştiriciliğinde en önde gelen yer Malatya’nın Arapgir ilçesidir. Bu yörede yetişen mor reyhan Coğrafi İşaret Tescil Belgesi almıştır.

Reyhanın Çeşitleri: Dünyada 60 civarında reyhan çeşidi bulunmaktadır. Bazı çeşitleri tarçın reyhan, çalı reyhanı, limon reyhan, opal reyhan, afrika mavisi reyhanı ve tomurcuk reyhanı gibi isimlerle bilinmektedir.

Reyhanın Mevsimi: Taze baharat olarak kullanılacak reyhan yaprakları yıl boyunca bir kaç kez toplanarak pazarlarda satışa sunulur. Ülkemizde endüstriyel üretim için yapılan reyhan yetiştiriciliğinde hasat genellikle Temmuz ayında başlamakta ve yaz boyunca devam etmektedir.

Reyhan Helal midir: Reyhanın tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Reyhan Hakkında Ayet ve Hadisler: Kuran-ı Kerim’de Rahman Suresi 12. ayette Allah (CC) yeryüzünü tarif ederken (orada) çimlenen taneler ve hoş kokulu reyhanlar var buyurmaktadır. Ancak müfessirler burada bahsedilen reyhanın güzel kokulu tüm bitkiler olduğunu bildirmektedir.

Hz. Ebu Musa el-Eş’ari (R.A)’dan rivayet edildiğine göre Peygamber Efendimiz (SAV) Kuran-ı Kerim okumanın öneminden bahsettiği Hadis-i Şerifte “Kur’an okuyan mümin turunçgiller gibidir. Kokusu hoş, tadı güzeldir. Kur’an okumayan mümin hurma gibidir. Kokusu yoktur, tadı güzeldir. Kur’an okuyan münafık reyhan (fesleğen) gibidir. Kokusu hoş fakat tadı acıdır. Kur’an okumayan münafık Ebu Cehil karpuzu gibidir, kokusu yoktur ve tadı da acıdır.” [2] buyurmuştur.

Reyhanın Faydaları

  • Reyhan taze yaprakları antioksidan etkili bileşikler, K ve A vitaminleri ile manganez, demir ve bakır mineralleri bakımından çok zengindir. Baharat olarak kullanılan reyhan ise önemli miktarda diyet lifi, protein, çeşitli vitamin ve mineraller içermektedir.
  • Reyhanda bulunan güçlü antioksidan etkiye sahip bileşikler vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur, enflamasyonu ve kalp hastalıkları, kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltır.
  • Reyhan hoş kokusu ile stres azaltıcı etki gösterir.
  • Taze reyhan yaprakları içerdiği antimikrobiyel etkili bileşikler sayesinde ağız hijyenin sağlanmasına yardımcı olur.
  • Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar reyhanın kan sulandırıcı etkisi olduğunu ve tansiyonu düşürdüğünü ortaya çıkarmıştır.[3]

Reyhanın Zararları ve Reyhanın Yan Etkisi

  • Gıda miktarında tüketilmesi güvenli olan reyhan fazla miktarda (ilaç miktarı) alındığında bazı insanlarda kan şekerinin düşmesine yol açabilir.
  • Bazı sağlık risklerine yol açabileceğinden reyhan uçucu yağının uzun süreli kullanımından kaçınılmalıdır.
  • Kanın pıhtılaşmasını yavaşlatacağından kan hastalığı olanların fazla miktarda reyhan tüketmesi önerilmez. Aynı şekilde ameliyat sırasında ve sonrasında kanama riskini arttıracağından planlı ameliyattan en az iki hafta önce reyhan tüketimi sonlandırılmalıdır.
  • Yüksek tansiyon için ilaç kullananların reyhan tüketiminde dikkatli olması tavsiye edilir. Tansiyon ilacı ile birlikte fazla miktarda reyhan tüketimi tansiyonu aşırı şekilde düşürebilir.

Reyhanın Besin Değeri

100 gram reyhanın içindekiler:

Çeşit Reyhan (Taze) Reyhan (Kuru)
Enerji 22 kcal 233 kcal
Karbonhidrat 2,65 gr 47,75 gr
Yağ 0,64 gr 4,07 gr
Protein 3,15 gr 22,98 gr
Diyet Lifi 1,6 gr 37,7 gr
Vitamin K, A, C K, B9, B6
Mineral Manganez, demir, bakır Demir, kalsiyum, magnezyum, potasyum,

Reyhan Nasıl Kullanılır

Reyhanın kullanımı: Reyhan yaprakları taze olarak ya da kurutulduktan sonra çeşitli salata, çorba ve yemeklere lezzet vermek için kullanılır. Çeşitli makarna, pizza ve salata soslarının hazırlanmasında reyhan lezzet verici olarak formülasyona dahil edilir. Reyhan tek başına ya da diğer şifalı otlarla birlikte bitkisel çay yapımında kullanılır. Reyhan çiçek ve yapraklarından elde edilen uçucu yağ ağız sağlığı ürünleri, gıda maddeleri ve parfüm üretiminde değerlendirilir.[4]

Reyhan Nasıl Pişirilir

Reyhan Yemekleri

Reyhan Resimleri

Küçük resim oluşturmada hata: Küçük resim hedefe kaydedilemiyor

Reyhan-yaprakları.jpg Kuru-reyhan.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Reyhan

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Reyhan ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Reyhan ürünleri

Kaynakça

  1. M. Özcan, J.- C.Chalchat, Essential Oil Composition of Ocimum basilicum L.and Ocimum minimum L. in Turkey, Czech J. Food Sci. Vol. 20, No. 6: 223–228, 2002.
  2. Buhari, Et’ıme 30, Müslim, Müsafirin 243
  3. M. McCulloch, Basil: Nutrition, Health Benefits, Uses and More, Healthline Newsletter, healthline.com, 2018.
  4. E, Günay ve İ. Telci, Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Reyhan (Ocimum basilicum L.) Genotiplerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2):100-109, 2017.