Tersinir-butil Hidrokinon (E319)
Tersinir-Bütil Hidrokinon (TBHQ) ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E319 gıda sanayinde pek çok ürün formülasyonunda kullanılan sentetik bir antioksidandır. Fenolik yapıda aromatik bir bileşik olan TBHQ beyaz renkli, kristal toz yapıdadır ve kendine has hafif bir kokusu vardır. Özellikle doymamış yağ asidi içeriği yüksek sıvı yağlarda oksidasyonu geciktirerek ürünün acılaşmasını önler ve raf ömrünü uzatır. İlave edildiği gıdanın renk, koku ve aromasına etki yapmayan TBHQ diğer sentetik antioksidanlarla kombine şekilde kullanılabilir. Yapılan çalışmalar TBHQ’nun yüksek dozlarda bazı olumsuz sağlık etkilerine yol açabildiğini ortaya koymakla birlikte uluslararası gıda güvenliği kuruluşları gıdalarda kullanıldığı miktarlar bakımından risk oluşturmayacağını belirtmektedir. Gıda formülasyonlarında TBHQ maksimum kullanım miktarı ürün bazında sınırlandırılmıştır.
İçindekiler
Tersinir-Bütil Hidrokinon Hakkında Bilgiler
Tersinir Asidin Diğer İsimleri: TBHQ
Tersinir Asidin Avrupa Birliği Kodu: E319
Tersinir Asidin Kimyasal Formülü: C10H14O2
Tersinir Asidin İngilizcesi: Tertiary Butylhydroquinone
Canlılarda Tersinir-Bütil Hidrokinon
TBHQ canlılarda doğal olarak bulunmayan sentetik bir bileşiktir. Gıdaların bileşiminde alınan TBHQ vücutta hızlı bir şekilde emilip metabolize edildikten sonra idrar ile atılır.[1] Ayrıca TBHQ gıdalarla vücuda alınan bazı sentetik antioksidanların (BHA, BHT) sindirim sisteminde metabolize edilmesi sırasında oluşan bir ara üründür.
Tersinir-Bütil Hidrokinon Kullanım Amacı
TBHQ gıda sanayinde başta sıvı yağlar olmak üzere işlenmiş pek çok ürün formülasyonuna antioksidan katkı maddesi olarak ilave edilir. Doymamış yağların oksidasyonunu yavaşlatarak ürünün raf ömrü boyunca acılaşmasını engeller. TBHQ ayrıca bazı kozmetik ve kişisel bakım ürünleri ile vernik ve reçine gibi yağ bazlı endüstriyel maddelerde antioksidan olarak kullanılmaktadır.
Tersinir-Bütil Hidrokinon Helal midir
TBHQ’nun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Tersinir Bütil Hidrokinonun Sağlığa Etkileri
- Hayvan denemeleri yüksek dozlarda TBHQ kullanımının kasılmalar, DNA hasarı, tümör oluşumu, nörolojik rahatsızlıklar ve karaciğer büyümesi gibi olumsuz etkilere yol açtığını ortaya koymuştur. Ancak TBHQ’nun gıdalarda kullanıldığı miktarlar bakımından olumsuz sağlık etkisine neden olması söz konusu değildir. Uluslararası gıda güvenliği kuruluşları katkı maddelerinde olumsuz etki gösteren miktar ve toplam maruziyeti göz önüne alarak sağlık riski oluşturmadan alım miktarını hesaplar. Buna yönelik olarak önce hayvan denemeleri ile olumsuz etki yapmadan alınabilecek maksimum miktar belirlenir; daha sonra bu değerin 1/100’ü insanlar için izin verilen günlük değer olarak hesaplanır. FAO/WHO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü/Dünya Sağlık Örgütü) tarafından oluşturulmuş Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi insan sağlığına olumsuz etki yapmadan TBHQ’nun günlük maksimum alım miktarını 0,7 mg/kg vücut ağırlığı olarak belirlemiştir.[2]
- Kesin kanıtlar ortaya konulamamasına rağmen bazı araştırmacılar TBHQ’nun davranış üzerine olumsuz etkisi olduğunu iddia etmektedir. Buna bağlı olarak hiperaktivite ve dikkat eksikliği problemi olan çocukların TBHQ içeren gıdalardan uzak durması tavsiye edilmektedir.
- Bazı hassas bünyeye sahip insanlarda TBHQ içeren gıdaların tüketimi alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Tersinir-Bütil Hidrokinon Nasıl Üretilir
Tersinir-Bütil Hidrokinonun üretimi: TBHQ kimyasal sentez yoluyla üretilen bir antioksidan bileşiktir. Başlangıç maddesi olarak kullanılan hidrokinon tersinir bütanol ile tepkimeye sokularak TBHQ elde edilir.
