Fosforik Asit (E338)

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
(E338 sayfasından yönlendirildi)
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Fosforik-asit.png

Fosforik Asit ya da Avrupa Birliğinin verdiği adıyla E338, gıda sanayinde asitlik düzenleyici ve metal bağlayıcı özellikleriyle katkı maddesi olarak kullanılan inorganik bir asittir. Katı halde renksiz, kristal yapıda kimyasal bir bileşik olan fosforik asit ticari olarak genellikle %85’lik sıvı çözelti şeklinde satışa sunulur. En yaygın olarak gübre üretiminde kullanılan fosforik asitten çeşitli sektörlerde farklı amaçlarla faydalanılmaktadır. Kalsiyumu bağlayıcı özelliğe sahip olduğundan kolalı içecekler gibi fosforik asiti fazla içeren ürünlerin aşırı tüketimi kalsiyum eksikliğine neden olabilir. Sıvı fosforik asit cilt ile temas ettiğinde tahrişlere yol açabilen korozif bir kimyasal maddedir. Türk Gıda Kodeksi Katkı Maddeleri Yönetmeliği fosforik asit kullanımına ilişkin ürün bazında sınırlamalar getirmiştir.

Fosforik Asit Hakkında Bilgiler

Fosforik Asitin Diğer İsimleri: Ortofosforik asit

Fosforik Asitin Avrupa Birliği Kodu: E338

Fosforik Asitin Kimyasal Formülü: H3PO4

Fosforik Asitin İngilizcesi: Phosphoric acid

Canlılarda Fosforik Asit

Kemik, diş ve çeşitli enzim sistemlerinde yer alan fosforik asit insan organizmasının esansiyel bileşenlerindendir. Ayrıca et, süt, yumurta ve peynir gibi hayvansal ürünlerde fosfor genellikle serbest fosforik asit olarak bulunur.[1]

Fosforik Asitin Kullanım Amacı

  • Gıda Sanayinde katkı maddesi olarak kullanımı:
    • Kolalı içeceklerin üretiminde asitlik düzenleyici olarak kullanılan fosforik asit ayrıca ürünün istenilen keskin tadını sağlar.
    • Reçel ve marmelatlara fosforik asit pH’nın ayarlanması ve istenilen ekşi tat için ilave edilir.
    • Süt ürünlerinde fosforik asit proteinlerin modifiye edilmesinde rol oynar.
    • Fosforik asit kabartma tozlarında asit kaynağı olarak kullanılır.
  • Fosforik asit sentetik gübre üretiminde en yaygın kullanılan bileşiklerdendir.
  • Pas sökücü kimyasal maddelerin bileşiminde fosforik asit bulunur.
  • Biyoloji ve kimya çalışmalarında fosforik asit tamponlayıcı kimyasal bileşik olarak kullanılır[2]

Fosforik Asit Helal midir?

Fosforik asitin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Fosforik Asitin Sağlığa Etkileri

  • Katkı maddesi olarak kullanımı sınırlandırılan fosforik asitin gıdalarda bulunduğu miktarlar bakımından ciddi bir olumsuz sağlık etkisi bulunmaz. Bununla birlikte kolalı içecekler gibi fosforik asitin fazla bulunduğu ürünlerin aşırı tüketiminden kaçınılması gerekir.
  • Yapılan araştırmalar fazla miktarda fosforik asit alımının kemik densitesinin azalmasına ve böbrek sorunlarına yol açtığını ortaya koymuştur. Bu nedenle günlük maksimum alınabilecek fosforik asit miktarı vucüt ağırlığı üzerinden 70 mg/kg olarak sınırlanmıştır.
  • Fosforik asit kalsiyumu bağladığından gıdalarla aşırı miktarda alınan fosforik asit vücutta kalsiyum eksikliğine yol açabilir.
  • Fosforik asit sıvı halde şiddetli tahrişe yol açtığından cilt ve göz ile temasından kaçınmak gerekir.

Fosforik Asit Nasıl Üretilir

Fosforik asitin üretimi: Gıda katkı maddesi olarak kullanılacak fosforik asit üretiminde fosfat kayası öncelikle elektrik ark ocağında yakılarak element halde fosfor elde edilir. Daha sonra bu fosfor hava ile muamele edilerek fosfor pentoksite dönüştürülür ve fosfor pentoksit suda çözündürülerek fosforik asit elde edilir. Son aşamada elde edilen üründeki safsızlıklar uzaklaştırılarak gıda sınıfı fosforik asit kullanıma hazır hale getirilir.[3]

İlgili Maddeler

Kaynakça