Chia Tohumu

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Chia3.jpg

Chia tohumu nanegiller familyasına ait anavatanı Amerika kıtası olan çiçekli tek yıllık bir bitkinin yenilebilir tohumlarıdır. Orta ve Güney Amerika’da çok uzun yıllardır bilinen chia tohumu oval şekilli, yaklaşık 1,5 mg ağırlığında ve gri, kahverengi ya da siyah renkli olup beneklidir. Belirgin bir tadı olmadığı için pek çok tarife kolaylıkla eklenebilen chia tohumu hidrofilik (su seven) yapısı ile ıslatıldığında ağırlığının 12 katı kadar suyu absorbe eder. Bu özelliği ile chia tohumu kullanıldığı puding ya da içeceklere özel jelsi bir yapı kazandırır. Diyet lifi, B1, B3 vitaminleri, elzem yağ asidi linolenik asit, antioksidanlar ve çeşitli mineral maddeler bakımından zengin bir yiyecek olan chia tohumunun 100 gramında 42,1 gr. karbohidrat, 30,7 gr. yağ ve 16,5 gr. protein bulunmaktadır. Son yıllarda yapılan klinik çalışmalar chia tohumunun tip-2 diyabet ve kalp hastalıkları riskini azalttığını, yaşlılığın etkilerini yavaşlattığını ve kilo kontrolüne yardımcı olduğunu ortaya koymuştur.

Chia Tohumu Hakkında Bilgiler

Chia Tohumu İsminin Anlamı ve Kaynağı: Chia kelimesi İspanyolca yağlı anlamına gelen chian ya da chien kelimesinden türemiştir. Diğer pek çok dilde kullanıldığı şekliyle dilimize de herhangi bir değişime uğramadan chia olarak geçmiştir.

Chia Tohumunun Diğer İsimleri: Çiya tohumu

Chia Tohumunun Latince (bilimsel) İsmi: Salvia hispanica

Chia Tohumunun İngilizcesi: Chia seed

Chia Tohumunun Dünyada Yetiştiği Yerler: Chia tohumunun en fazla üretildiği ülkeler Arjantin, Bolivya, Ekvator ve Peru’dur. Ayrıca Meksika, Guatemala, Nikaragua ve Avustralya’da chia tohumunun ticari ziraatı yapılmaktadır. [1]

Chia Tohumunun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Chia tohumu Türkiye’de çok yeni tanınmaya başlamış olup üretimi ile ilgili denemeler devam etmektedir. Hali hazırda ülkemizde chia tohumu ticari olarak üretilmemektedir

Chia Tohumunun Türleri: Salvia hispanica bitkisinin genellikle koyu renkli tohumları yanında Salvia columbariae bitkisinin beyaz renkli tohumları da chia ya da golden chia olarak satışa sunulmaktadır.

Chia Tohumunun Mevsimi: Genellikle Şubat ve mayıs ayları arasında ekilen chia tohumu bitkisi 4 ⎯ 6 ayda hasat olgunluğuna ulaşır.

Chia Tohumu Helal midir: Chia tohumunun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Chia tohumu Hakkında Ayet ve Hadisler:

Chia Tohumunun Faydaları

  • İçerdiği bileşenlerle süper gıda olarak da nitelenen chia tohumu antioksidanlardan diyet lifine, kalsiyumdan elzem yağ asitlerine ve vitaminlere kadar pek çok besin öğesini içermektedir.
  • Chia tohumu yapısında bulunan tokoferoller, gallik asit, kafeik asit ve diğer fenolik bileşikler ile çok yüksek antioksidan kapasitesine sahiptir. Antioksidanlar serbest radikallerin vücuttaki muhtemel zararlarına karşı koruyucu etki gösterir. Yapısında bulunan antioksidan özellikli bileşikler sayesinde chia tohumu tüketimi kanser gibi kronik hastalıkların riskini azaltır ve yaşlanmanın etkilerini yavaşlatır.
  • Diyet lifi içeriği en yüksek gıdalardan biri olan chia tohumu sindirim ve dolaşım rahatsızlıklarını önleyici rol oynar. Chia tohumundaki diyet lifleri tip-2 diyabet, metabolik rahatsızlık ve bağırsak kanseri gibi hastalıkların meydana gelme riskini azaltır. Ayrıca chia tohumu diyet lifi içeriği ile son yıllarda kilo vermek isteyenlerin en fazla müracat ettiği gıdalardan olmuştur. Chia tohumu doygunluk sağlayarak gıda alımının sınırlanmasına yardım eder.
  • Chia tohumu elzem yağ asidi linolenik asit başta olmak üzere çoklu doymamış omega-3 yağ asitlerinin zengin bir kaynağıdır. Chia tohumu tüketilerek alınan omega-3 yağ asitleri kan kolesterol seviyesini düzenleyerek kalp hastalıklarından korunmaya yardımcı olur. [2]

Chia Tohumunun Zararları ve Chia Tohumunun Yan Etkisi

  • Chia tohumu ölçülü miktarda tüketildiğinde genellikle güvenlidir. Bununla birlikte chia tohumunun fazla tüketimi gaz, şişkinlik ve kabızlık gibi sindirim rahatsızlıklarına yol açabilir.
  • Her ne kadar yaygın olmasa da bazı hassas bünyeli insanlarda chia tohumu tüketimi kusma ve ishal gibi semptomlarla ortaya çıkan alerjik reaksiyonlara neden olabilir. İlk defa chia tohumu yiyenlerin herhangi bir alerjik semptom görmeleri durumunda tüketimi durdurması gereklidir.
  • Chia tohumu kan şeker ve kolesterol seviyesini düşürücü etkiye sahip olduğundan diyabet ya da kolesterol ilacı kullananların chia tüketiminde dikkatli olması tavsiye edilir.[3]

Chia Tohumunun Besin Değeri

100 gr Chia tohumu (çiğ) içindekiler:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 486 kcal
Karbonhidrat 42,10 gr
Yağ 30,70 gr
Protein 16,50 gr
Diyet Lifi 34,40 gr
Vitamin B3, B1
Mineral Manganez, fosfor, magnezyum, kalsiyum

Chia Tohumu Nasıl Kullanılır

Chia Tohumunun kullanımı: Chia tohumunun belirgin bir tadı bulunmadığı için çok çeşitli yiyecek tariflerine kolaylıkla eklenebilir. Meyve suyu ya da süt gibi sıvı bir gıdaya chia tohumu eklenerek yapılan chia pudingi en yaygın kullanılan chialı tariftir. Chia tohumu ayrıca salata, yoğurt, reçel gibi ürünlere karıştırılarak tüketilebilir. Ekmek, kek ve kurabiye gibi gıdalar hazırlanırken üstlerine chia tohumları serpilerek ürünlerin besleyicilik değeri arttırılabilir. Öğütülmüş chia tohumları çorba gibi yiyeceklerde un yerine kullanılabilir.

Chia Tohumu Nasıl Pişirilir

Chia Tohumu Yemekleri

Chia Tohumu Resimleri

Chia-bitkisi.jpg Chia-puding.jpg Chia2.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Chia Tohumu

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Chia ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Chia ürünleri

Kaynakça

  1. https://www.todaysdietitian.com/pdf/courses/ZimmermanChiaForWeb.pdf
  2. K. Marcinek and Z. Krejpcio, Chia seeds (Salvia hispanica): health promoting properties and therapeutic applications – a review Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 68(2):123-129, 2017
  3. R. Link, Does Eating Too Many Chia Seeds Cause Side Effects? Healthline Newsletter, https://www.healthline.com/nutrition/chia-seeds-side-effects