Biberiye

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Biberiye.jpg

Biberiye (Rosmarinus officinalis) ballıbabagiller familyasından anavatanı Akdeniz Ülkeleri olan çok yıllık çalı görünümlü bir bitkidir. Yapraklarını dökmeyen bir bitki olan biberiyenin 2-3 cm uzunluğunda, parlak koyu yeşil renkli, iğne biçimli sert yaprakları ve açık mavi çiçekleri vardır. Tat ve kokusunu iyi koruyan biberiye kurutularak saklanmaya uygundur. Sert ve keskin aromalı biberiye bitkisinin yaprakları taze ya da kurutulmuş halde baharat ya da bitkisel çay olarak; uçucu yağı aromaterapi ve kozmetik sanayinde kullanılır. Biberiyenin yapraklarında %1-2,5 oranında uçucu yağ bulunmaktadır. Antioksidan ve antibakteriyel etkilere sahip olan biberiye halk hekimliğinde kabızlık giderici, idrar ve spazm söktürücü, romatizma ağrılarını dindirici olarak kullanılmaktadır.

Biberiye Hakkında Bilgiler

Biberiye İsminin Anlamı ve Kaynağı: Kesin olmamakla birlikte biberiye kelimesinin Türkçe biber kelimesinden türetildiği tahmin edilmektedir

Biberiyenin Diğer İsimleri: Rosmarin, kuşdili, pürem, süpürge çalısı

Biberiyenin Latince (bilimsel) İsmi: Rosmarinus officinalis

Biberiyenin İngilizcesi: Rosemary

Biberiyenin Dünyada Yetiştiği Yerler: Akdeniz ülkelerinin doğal florasında kendiliğinden yetişen biberiye İspanya, Fransa, Portekiz, İtalya, Balkan Ülkeleri, Tunus, ABD ve Meksika’da kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir. [1]

Biberiyenin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde en fazla güney ve batı kıyı şeridinde yetişen biberiye ticari olarak Adana ve Mersin illerinde yabani şekilde toplanarak ticari olarak değerlendirilermektedir.[2]

Biberiye Çeşitleri: Kültür yetiştiriciliği yapılan biberiyenin farklı bitki özelliklerine sahip çok sayıda çeşidi vardır. Biberiye çeşitlerinin bir kısmı dikine büyüme özelliğine sahipken; diğer bir kısmı yeri örten sürünücü özelliktedir.

Biberiyenin Mevsimi: Biberiye yaprak dökmeyen dört mevsim yeşil bir bitkidir. Kültür formları dikildikten 18 ay sonra hasat olgunluğuna ulaşır ve yılda bir ya da iki kez hasat edilebilir. Ülkemizde doğal olarak yetişen biberiyeler genellikle Eylül ve Ekim ayında toplanarak kurutulur ve ekonomik olarak değerlendirilir.

Biberiye Helal midir: Biberiyenin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Biberiye Hakkında Ayet ve Hadisler:

Biberiyenin Faydaları

  • Çok eski zamanlardan beri tıbbi amaçlı kullanılan biberiye antioksidan etkiye sahip çeşitli bileşikler içermektedir. Yapılan çalışmalarda biberiyede bulunan antioksidanların bağışıklık sistemini güçlendirdiği, enflamasyonu azalttığı ve vücudu serbest radikallerin zararından koruduğu belirlenmiştir.
  • Antikanserojenik etkiye sahip karnosik asit ve rosmarinik asit içeren biberiye ekstreleri kanserli hücre ölümünü teşvik eder. Klinik araştırmalar kemoterapi uygulanan kanser hastalarında biberiye ekstrelerinin tedaviyi destekleyici olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur.[3]
  • Halk hekimliğinde biberiye gaz giderici, idrar ve spazm söktürücü olarak kullanılır. Avrupa ülkelerinde gaz, mide krampları ve hazımsızlık gibi rahatsızlıklara karşı biberiye çayı kullanılmaktadır.
  • Ağrı kesici özelliğe sahip bileşikler içeren biberiye baş ağrısı, migren ve romatizmal ağrılara karşı kullanılabilecek doğal bir seçenektir. Baş ağrılarında biberiye çayı içilir ya da yağı şakaklara masajla uygulanır; romatizmal ağrılarda uçucu yağı ağrılı bölgeye sürülür.
  • Biberiye uçucu yağı kullanılarak yapılan aromaterapi uygulamaları zihin yorgunluğu ve stresi azaltır, hafızayı güçlendirir.
  • Biberiyenin bileşiminde bulunan karnosik asit göz sağlığına çok faydalı bir bileşik olup, yaşlanmayla ortaya çıkan maküler dejenerasyon riskini azaltır.

Biberiyenin Zararları ve Biberiyenin Yan Etkisi

  • Çayı ya da yapraklarının gıda miktarında kullanımı güvenli olan biberiyenin uçucu yağı ya da sıvı ekstrelerinin sulandırılmadan içilmesi riskli olabilir. Fazla miktarda biberiye tüketimi ya da uçucu yağının sulandırılmadan içilmesi kusma, böbrek hasarı, ciltte kızarıklık ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
  • Hamile ve emziren kadınların biberiye ürünlerini fazla miktarda almaları tavsiye edilmez.
  • Biberiyenin bileşiminde kimyasal olarak aspirinin etken maddesine benzeyen salisilat bileşiği bulunmaktadır. Bu nedenle aspirine alerjisi olanların biberiyeden kaçınması gereklidir.
  • Kanama hastalarında biberiye kullanımı kanama riskini ve morarmaları arttırabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
  • Biberiyede bulunan bileşikler kan sulandırıcı, idrar söktürücü ve tansiyon ilaçlarının etken maddeleri ile etkileşime girebilir. Bu ilaçları kullananlar fazla miktarda biberiye çayı tüketmekten kaçınmalıdır.

Biberiyenin Besin Değeri

100 gr taze biberiyenin içindekiler[4]:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 131 kcal
Karbonhidrat 20,70 gr
Yağ 5,86 gr
Protein 3,31 gr
Diyet Lifi 14,10 gr
Vitamin C, A
Mineral Kalsiyum, demir

100 gr kuru biberiyenin içindekiler[5]:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 331 kcal
Karbonhidrat 64,06 gr
Yağ 15,22 gr
Protein 4,88 gr
Diyet Lifi 42,60 gr
Vitamin C, B6, B9,A
Mineral Kalsiyum, demir, potasyum

Biberiye Nasıl Kullanılır

Biberiyenin kullanımı: Biberiye evlerde ve toplu yemek sektöründe taze ya da kurutulmuş halde baharat olarak kullanılmaktadır. Çeşitli et, balık ve tavuk yemeklerinde biberiyeden lezzet verici olarak faydalanılır. Ayrıca biberiye baharat olarak çeşitli sos ve salatalara eklenir. Gıda sanayinde biberiye tek başına ya da diğer bitkisel hammaddelerle birlikte bitkisel çay üretiminde kullanılır. Hoş kokusuyla parfüm üretiminde kullanılan biberiye aynı zamanda şampuan, sabun, krem ve losyon gibi kişisel bakım ürünlerinin formülasyonlarına girer. Ticari öneme sahip biberiye uçucu yağı aromaterapide çeşitli sağlık faydaları için kullanılır.

Biberiye Nasıl Pişirilir

Biberiye Yemekleri

Biberiye Resimleri

Biberiye-bitkisi.jpg Kuru-biberiye.jpg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Biberiye

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Biberiye ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Biberiye ürünleri

Kaynakça

  1. Ç. Sönmez, Farklı Kökenli Biberiye (Rosmarinus Officinalis L.) Populasyonlarının Bazı Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi̇, Ege Üniversitesi, 2008
  2. M. N. Aslan, Balıkesir Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Biberiye ve Fesleğen Bitkilerine Ait Uçucu Yağların Antioksidan ve Antimikotik Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, 2017.
  3. J. Moore. Anticancer Effects of Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) Extract and Rosemary Extract Polyphenols, Nutrients, 8(11): 731, 2016.
  4. https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/299595
  5. https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/02036?fgcd=&manu=&format=&count=&max=25&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=rosemary&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=