Bergamot

Halisinden Gıda Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Bergamot.jpg

Bergamot (Citrus bergamia) sedefotugiller familyasından anavatanı Batı Hindistan olan küçük boylu bir ağaç ve bu ağacın küre ya da armut şekilli yeşil-sarı renkli meyveleridir. Bir çeşit turunçgil ağacı olan bergamotun koyu yeşil uzun yaprakları ve küçük beyaz çiçekleri vardır. Kabuklarından uçucu yağ elde edilen bergamot meyvesi acımsı ekşi tada sahiptir. Tadı nedeniyle sofralık meyve olarak çok fazla tercih edilmeyen bergamot meyvesi reçel ve marmelat üretiminde değerlendirilir. Bergamot uçucu yağı çay sektöründe en yaygın kullanılan aroma vericidir. Aromaterapide kullanılan bergamot yağı rahatlatıcı ve ferahlatıcı özelliğe sahiptir. Bileşiminde linalool, karvakrol gibi çeşitli fenolik bileşikler içeren bergamot yağının antioksidan ve enflamasyon azaltıcı etkileri vardır.

Bergamot Hakkında Bilgiler

Bergamot İsminin Anlamı ve Kaynağı: Armut şekilli bir meyve olan bergamot kelimesinin kökeni Türkçe beg armut’tur. Türkçe kelime İtalyanca’ya bergamotte olarak alıntılanmış; daha sonra İtalyanca’dan diğer dillere bergamot olarak geçmiştir.

Bergamotun Diğer İsimleri: Bergamut, bergamot portakalı

Bergamotun Latince (bilimsel) İsmi: Citrus bergamia

Bergamotun İngilizcesi: Bergamot

Bergamotun Dünyada Yetiştiği Yerler: Bergamot anavatanı Batı Hindistan haricinde ülkemiz dahil olmak üzere Akdeniz havzasında ve Güney Amerika ülkelerinde doğal yayılışa sahiptir. Dünyada ticari bergamot yetiştiriciliği İtalya, Fransa ve Türkiye’de yapılmaktadır.

Bergamotun Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde bergamot en fazla Akdeniz Bölgesinin kıyı kesiminde (Antalya, Adana, Mersin, Hatay) ve Muğla’da yetiştirilmektedir.

Bergamotun Çeşitleri: Hibrit bir turunçgil meyvesi olan bergamot 4 sınıfa ayrılır.

  • Adi bergamot: Castagnaro, Femminello, Fantastic isimleriyle bilinen çeşitler uçucu yağı için ticari olarak yetiştirilir. Adi bergamotların meyveleri genellikle küre şekillidir.
  • Melarosa: meyvesi basık şekillidir.
  • Torulosa: meyvesi çıkıntılıdır.
  • Piccola: bodur varyete[1]

Bergamotun Mevsimi: Bergamot ülkemizde genellikle Aralık ve Şubat ayları arasında hasat olgunluğuna gelerek toplanır.

Bergamot Helal midir: Bergamotun tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Bergamot Hakkında Ayet ve Hadisler:

Bergamotun Faydaları

  • Aromaterapide bergamot yağı ferahlatıcı ve rahatlatıcı etkisi ile stres ve zihinsel yorgunluğun azaltılmasında kullanılır. Araştırmalar depresyon ve asabiyet rahatsızlıklarında bergamot yağının tedaviye yardımcı olduğunu ortaya çıkarmıştır.
  • Bergamot yağında bulunan antioksidan özellikli fenolik bileşiklerin kan kolesterol seviyesini düşürücü etkisi vardır. Yapılan bir araştırmada[2] bir ay boyunca günde 500 mg bergamot yağı alımı ile LDL (kötü) kolesterol %24 ve triglserit seviyesi %30 düşerken, HDL (iyi) kolesterol %22 arttığı belirlenmiştir. İlave olarak bergamot yağındaki antioksidanlar hücreleri serbest radikallerin zararlarından koruyarak enflamasyonu azaltır.
  • Çalışmalar bergamot yağının bileşimindeki linalool ve karvakrolün ağrıları azalttığını ortaya çıkarmıştır. Burkulma ve kas ağrılarında zeytinyağı ya da hindistan cevizi yağı ile seyreltilen bergamot yağının haricen uygulanması ağrıyı azaltmaktadır.

Bergamotun Zararları ve Bergamotun Yan Etkisi

  • Aroma ve koku vermek için eklendiği gıdalarda bulunduğu miktarlar bakımından bergamot yağının tüketilmesi herhangi bir olumsuz sağlık etkisine yol açmaz. Ancak bergamot yağı içeren gıdaların aşırı tüketimi bazı insanlarda başağrısı, ishal ve mide bulantısı gibi şikayetlere yol açabilmektedir. Ayrıca hamile ve emziren kadınların bergamot yağı kullanması önerilmez.
  • Bergamot yağı başka bir taşıyıcı yağ (zeytinyağı ya da hindistan cevizi yağı gibi) ile seyreltilmeden cilde uygulanması durumunda cildin güneşe karşı hassasiyeti artar. Ayrıca bergamot yağı ciltte kızarıklık, yanma, kaşıntı ve su toplama gibi rahatsızlıklara neden olabilir.
  • Kan şeker seviyesini azaltıcı etki gösterdiğinden diyabetlilerin bergamot yağı içeren gıdaları aşırı tüketmesi uygun değildir.[3]

Bergamotun Besin Değeri

100 gr bergamot meyve kabuğunun içindekiler[4]:

Besin Öğesi Miktar
Enerji 69 kcal
Karbonhidrat 10,92 gr
Yağ 0,37 gr
Protein 0,76 gr
Diyet Lifi 9,53 gr
Vitamin C
Mineral Kalsiyum

Bergamot Nasıl Kullanılır

Bergamotun kullanımı: Sofralık meyve olarak tüketimi çok sınırlı olan bergamot gıda olarak reçel ve marmelat yapımında değerlendirilir. Bergamotun uçucu yağı ekonomik olarak değerlidir ve gıda sanayi haricinde aromaterapide, kozmetik ve ilaç yapımında kullanılır. Özellikle çay üretiminde bergamot çok önemli bir aroma ve koku verici hammaddedir. Ülkemiz piyasasında bergamot yağı ile aromalandırılmış siyah ya da yeşil çaylar yaygın bir şekilde pazarlanmaktadır. Bergamot kozmetik sanayinde sabun, şampuan gibi kişisel bakım ürünleri ve parfüm üretiminde kullanılmaktadır.

Bergamot Nasıl Pişirilir

Bergamot Yemekleri

Bergamot Resimleri

Bergamot-ağacı.jpeg

İlgili Maddeler

Halisinden.com'da Bergamot

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Bergamot ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da Bergamot ürünleri

Kaynakça

  1. Rapisarda, A & Germanò, Maria. Citrus × bergamia Risso & Poiteau botanical classification, morphology and anatomy. Citrus bergamia-bergamot and its derivatives. 51: 9-11, 2013.
  2. https://herbal-powers.com/pages/the-8-benefits-of-citrus-bergamot
  3. https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-142/bergamot
  4. http://www.turkomp.gov.tr/food-315