Badem
Badem (Prunus dulcis) gülgiller familyasından anavatanı ülkemizin de yer aldığı Güneybatı Asya olan bir ağaç ve bu ağacın yenilebilir tohumlarıdır. Badem tatlı badem (Prunus dulcis varyete dulcis) ve tatlı badem (Prunus dulcis varyete amara) olmak üzere başlıca iki çeşittir. Badem ağacının meyvesi çok etli olmayıp tazeyken çağla olarak pazarlanır. Çağla ağaç üstünde bekletildiğinde meyve eti kurur ve çekirdek sertleşerek içindeki tohum badem halini alır. Tekli doymamış yağ asitleri, E vitamini, diyet lifi, protein, antioksidanlar ve çeşitli mineraller bakımından çok zengin bir kaynak olan badem besin değeri çok yüksek bir gıdadır. Bademin en kayda değer sağlık faydaları arasında yaşlanmayı geciktirmesi, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruması ve kalp hastalıkları ile kanser riskini azaltması sayılabilir.
İçindekiler
Badem Hakkında Bilgiler
Badem İsminin Anlamı ve Kaynağı: Badem kelimesi Farsça’da aynı anlama gelen badam veya bayam kelimelerinden dilimize geçmiştir.
Bademin Diğer İsimleri: Payam
Bademin Latince (bilimsel) İsmi: Prunus dulcis
Bademin İngilizcesi: Almond
Bademin Dünyada Yetiştiği Yerler: ABD, İspanya, İran, Fas ve İtalya
Bademin Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde ılıman iklime sahip tüm bölgelerde yetişebilen badem en fazla Akdeniz ve Ege bölgelerinde üretilmektedir. İl bazında en fazla badem üretimi Mersin, Antalya, Muğla, Çanakkale ve Denizli'de yapılmaktadır. [1]
Bademin Çeşitleri:
- Bademler tatlı ya da acı olmalarına bağlı olarak iki sınıfa ayrılır. Tatlı bademler çerez olarak tüketilmeleri yanında çikolata, şekerleme ve pastacılık sektörlerinde kullanılır. Acı bademler siyanidrik asit içerdiklerinden tüketilemeyecek kadar acı bir tattadır ve fazla tüketildiğinde toksik etki gösterirler. Siyanidrik asit uzaklaştırıldıktan sonra acı bademlerin yağı çıkarılır ve bu yağ çeşitli gıda maddelerine lezzet vermek için formülasyona ilave edilir.
- Tatlı bademler kabuk özelliklerine göre dört gruba ayrılır. El bademi: el ile kolayca kırılabilen randımanı en yüksek (%70) bademlerdir. Diş bademi: diş ile kolay kırılabilen el ile kırılması zor bademlerdir. Randımanı %50 civarındadır. Sert badem: diş ile çok zor kırılan ve %40 randımanlı bademlerdir. Taş badem: kabuğu çok kalın olup ancak çekiç ile kırılabilen ve randımanı düşük bademlerdir. Taş bademlerin bazıları ticari önem taşımaz
- Doğal olarak yetiştirilen ya da seleksiyon yoluyla geliştirilmiş çok sayıda badem ağacı çeşidi vardır. Tescilli yerli çeşitler: Dokuzoğuz-I, Dokuzoğuz-II, Gülcan I, Gülcan II. Ülkemizde yetiştirilen yabancı kaynaklı çeşitler: Ferragnes, Ferraduel, Ferrastar, Nonpareil, Texas, Drake, Ne Plus Ultra, Peerless, Marcona, Tuono.
Bademin Mevsimi: Badem çeşidine ve yetiştirildiği bölgenin iklim şartlarına bağlı olarak farklı zamanlarda hasat olgunluğuna ulaşır. Akdeniz ve Ege Bölgelerinde badem hasadı Temmuz ayında başlarken, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde hasat başlama zamanı Ağustos ayıdır. Badem hasadı Ekim ayına kadar devam eder.
Badem Helal midir: Bademin tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.
Badem Hakkında Ayet ve Hadisler:
Bademin Faydaları
- Badem diyet lifi, protein, tekli doymamış yağ asitleri, E vitamini, antioksidan maddeler, manganez ve magnezyum açısından çok zengin bir gıdadır.
- Bademin içerdiği antioksidanlar ve E vitamini vücudu serbest radikallerin zararlarından koruyarak kanser ve kalp hastalıkları riski ile yaşlanmanın etkilerini azaltır.
- Magnezyum vücutta tansiyonun ve kan şekerinin düzenlenmesine etkisi olan bir mineraldir. Badem magnezyum açısından çok zengin bir gıda olduğundan tüketimi tip-2 diyabet ve yüksek tansiyon riskini azaltmaktadır.
- Badem yüksek kalorili olmasına rağmen doygunluk sağladığı için açlığı bastırmakta ve kalori alımının sınırlanmasına yardımcı olmaktadır.
- Kabızlık problemi yaşayanların diyet lifi açısından zengin olan bademi bol su ile beraber tüketmeleri tavsiye edilir. [2]
Bademin Zararları ve Bademin Yan Etkisi
- Sağlıklı insanların ölçülü miktarda (günde 10-15 adet) badem tüketmeleri herhangi bir yan tesir meydana getirmez. Diğer taraftan fazla miktarda badem tüketmek kilo alımına yol açabilir.
- Diyet lifi içeriği yüksek olan bademi fazla miktarda tüketmek midede şişkinlik yapabilir.
- Manganez tansiyon ve antibiyotik gibi ilaçlar ile etkileştiğinden, bu ilaçları kullananların manganez açısından çok zengin bir çerez olan bademi kontrollü bir şekilde tüketmesi tavsiye edilir.
- Acı bademdeki siyanidrik asit toksik bir bileşen olup sinir sistemini olumsuz etkiler. Bu nedenle acı badem tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Badem tüketimi alerjik bünyelerde kaşıntı, döküntü ve dudaklarda şişme şeklinde ortaya çıkan semptomlara yol açabilir.
Bademin Besin Değeri
100 gram Bademin içindekiler:
| Besin Öğesi | Miktar |
|---|---|
| Enerji | 579 kcal |
| Karbonhidrat | 21,60 gr |
| Yağ | 49,90 gr |
| Protein | 21,20 gr |
| Vitamin | E, B2 |
| Mineral | Manganez, Magnezyum, Fosfor |
Badem Nasıl Kullanılır
Bademin en yaygın kullanımı çiğ ya da kavrulmuş halde çerez olarak tüketilmesidir. Ayrıca bademden pastacılık, şekerleme ve çikolata üretiminde faydalanılır. Özellikle badem şekeri nikah merasimlerinin vazgeçilmez şekerlemesidir . Badem yağı kozmetik sanayi için önemli bir ürün olup saç ve cilt bakımında kullanılmaktadır.
Badem Nasıl Pişirilir
Badem Yemekleri
Badem Resimleri
İlgili Maddeler
Halisinden.com'da Badem
Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Badem ürünleri için lütfen tıklayın:
