Yer Fıstığı

Yer Fıstığı (Arachis hypogaea) baklagiller familyasından anavatanı Güney Amerika’nın tropikal bölgeleri olan bir bitki ve bu bitkinin kapsül şeklindeki meyvelerinin içinde bulunan ve çerez olarak yenilenen tohumlarıdır. Baklagiller familyasındaki diğer bitkilerden farklı olarak yer fıstığı meyvelerini toprak altında meydana getirir. Dünyada tropik, subtropik ve sıcak iklim bölgelerinde yetiştirilen yer fıstığı içerdiği diyet lifi, vitamin, mineral ve antioksidan maddeler ile besleyici değeri yüksek bir atıştırmalıktır. Yer fıstığının yapısında bulunan resveratrol gibi antioksidanlar, E vitamini, oleik asit, niasin, folik asit, manganez ve bakır kalp dostu bileşenler olduğundan yer fıstığı tüketimi kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur.

Yer Fıstığı Hakkında Bilgiler

Yer Fıstığı İsminin Anlamı ve Kaynağı: Antep fıstığı, çam fıstığı ve yer fıstığı gibi çerezlere genel olarak fıstık denilmektedir. Fıstık kelimesi aynı anlamda kullanılan Arapça’daki fustuk kelimesinden dilimize geçmiştir. Fıstık kelimesinin önünde bulunan yer ifadesi bitkinin meyvelerini ağaçta değil toprakta meydana getirdiğini ifade etmektedir.

Yer Fıstığının Diğer İsimleri: Araşit

Yer Fıstığının Latince (bilimsel) İsmi: Arachis hypogaea

Yer Fıstığının İngilizcesi: Peanut

Yer Fıstığının Dünyada Yetiştiği Yerler: Dünyanın en büyük yer fıstığı üreticisi Çin’dir. Ayrıca Hindistan, Nijerya ve ABD önemli yer fıstığı üreticisi ülkelerdir.

Yer Fıstığının Türkiye'de Yetiştiği Yerler: Ülkemizde en fazla yer fıstığı yetiştiriciliği Akdeniz bölgesinde ve özellikle Osmaniye ilinde yapılmaktadır. Toplam yer fıstığı üretimimizin yaklaşık %40’ı Osmaniye ilinde gerçekleştirilmektedir. İlave olarak Adana, Kahramanmaraş ve Aydın illerinde kayda değer miktarda yer fıstığı ziraatı yapılmaktadır.

Yer Fıstığının Çeşitleri Pek çok çeşidi olan yer fıstığının ticari olarak yetiştiriciliği yapılanları özelliklerine bağlı olarak dört gruba ayrılır. Bu gruplar Virjinya, Runner, Spaniş ve Valensiya olarak adlandırılmıştır. Virjinya ve Runner iri tohumlu olduklarından çerezlik, Spanish yüksek yağ içeriği ile yağlık olarak değerlendirilir. Valensiya türü ise gıda sanayinde yer fıstığı ezmesi üretiminde kullanılmaktadır. Ülkemizde Virjinya grubu yer fıstığı üretimi yapılmaktadır.

Yer Fıstığının Mevsimi: Yer fıstığı ilk ürün ya da ikinci ürün olarak ekilmesine bağlı olarak farklı zamanlarda ekilir ve hasat edilir. İlk ürün olarak genellikle Nisan-Mayıs, ikinci ürün olarak Haziran ayında ekilen yer fıstığı 150-160 günde hasat olgunluğuna ulaşır.

Yer Fıstığı Helal midir: Yer fıstığının tüketilmesinde dini açıdan bir sakınca yoktur.

Yer Fıstığı Hakkında Ayet ve Hadisler:

Yer Fıstığının Faydaları

• Yapılan araştırmalar yer fıstığı tüketiminin kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Yer fıstığı E vitamini, niasin, folik asit, doymamış yağ asitleri, manganez gibi kalp sağlığına olumlu etkileri olan bileşenlerin kaynağıdır. Ayrıca yer fıstığında bulunan resveratrol hakkında yapılan klinik çalışmalar sonucunda bu bileşiğin kalp hastalıkları riskini azaltıcı etkisi olduğu belirlenmiştir.
• Yer fıstığı tüketiminin kolon kanserine yakalanma riskini azalttığı uzun yıllardır bilinmektedir. Özellikle kadınların kolon kanserinden korunmak için yer fıstığı tüketmesi önerilmektedir. Haftada iki kere yer fıstığı yenilmesi ile kadınlarda kolon kanseri riskinin %58 azaldığı tespit edilmiştir.
• Gözlemsel çalışmalar yer fıstığı veya ezmesi tüketenlerde safra taşı problemlerinin daha az tespit edildiğini ortaya koymuştur.
• Yer fıstığı çok kalorili bir gıda olmasına rağmen düzenli olarak makul miktarda tüketimi kilo artışını önleyici etki göstermektedir. Yer fıstığı doygunluk sağlayarak diğer gıdaların daha az tüketilmesine katkı sağlar. Bu nedenle yer fıstığı kilo vermeye çalışan insanların diyetinde yer alması tavsiye edilen bir çerezdir.

Yer Fıstığının Zararları ve Yer fıstığının Yan Etkisi

• Yer fıstığı bilinen en allerjik gıdalardan bir tanesidir. Gıda maddelerinin etiketlerinde yer alan alerjen madde uyarılarında yer fıstığı içeriği mutlaka belirtilmek zorundadır. Yer fıstığı en şiddetli alerjenlerdendir ve alerjik insanlarda yer fıstığı tüketimi potansiyel olarak hayatı tehdit edici komplikasyonlara yol açabilir.
• Yüksek kalorili bir gıda olan yer fıstığının fazla tüketimi kilo artışlarına sebep olabilir.
• Yer fıstığında bulunan fitik asit vücutta demir ve çinko emilimini olumsuz etkiler. Bu nedenle yer fıstığının fazla tüketimi zaman içinde demir ve çinko eksikliğine yol açabilir.

Yer Fıstığının Besin Değeri

100 gram Yer fıstığının içindekiler:

Besin Öğesi	Miktar
Enerji	570 kcal
Karbonhidrat	21,00 gr
Yağ	48,00 gr
Protein	25 gr
Vitamin	B3, B9, B1
Mineral	Manganez, Magnezyum, Fosfor

Yer Fıstığı Nasıl Kullanılır

Yer fıstığı ülkemizde genellikle kavrulduktan sonra çerez olarak tüketilmektedir. Gıda sanayinde fıstık ezmesi ve yağda kavrulmuş yer fıstığı çerezi üretiminde değerlendirilen ürün ayrıca pastacılık ve bisküvi üretiminde çeşni verici olarak kullanılır. Ülkemizde kullanımı yaygın olmamakla birlikte yer fıstığı yağı yüksek doymamış yağ asidi ve E vitamini içeriği ile sağlıklı bir sıvı yağdır.

Yer Fıstığı Resimleri

İlgili Maddeler

• Fıstık Ezmesi

Halisinden.com'da Yer Fıstığı

Sağlıklı ve katkısız gıdaları sofranıza getiren halisinden.com'da en lezzetli ve sağlıklı Yer Fıstığı ürünleri için lütfen tıklayın:

Halisinden.com'da yer fıstığı ürünleri